Κωστής Διογένους
Η εκλογή του Φειδία Παναγιώτου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτέλεσε ίσως την πιο θεαματική - αλλά και ανησυχητική - ένδειξη της κρίσης αντιπροσώπευσης στη σύγχρονη δημοκρατία. Και όχι μόνο στην Κύπρο αν και εμείς είχαμε την… τύχη να το βιώσουμε πρώτοι και τόσο παραστατικά.
Ο νεαρός influencer, με μηδενική πολιτική εμπειρία όπως εξαρχής δήλωσε και χωρίς ξεκάθαρη ιδεολογική τοποθέτηση, κατάφερε να βρεθεί στα έδρανα του Στρασβούργου μόνο με όχημα τη δημοφιλία του στα social media. Το θέμα δεν είναι ότι ένας «άσχετος» εξελέγη - αυτό, στην τελική, είναι δικαίωμα των ψηφοφόρων. Το πρόβλημα είναι πώς χρησιμοποιεί την εξουσία που του δόθηκε.
Και αποδεικνύεται ως πρόβλημα όταν οι συνειδητές πια επιλογές του εκθέτουν την χώρα και προκαλούν ερωτήματα τα οποία ο ίδιος αποφεύγει να απαντήσει. Παρά το ότι εμφανίζεται λαλίστατος επί παντός επιστητού.
Η πρόσφατη επίσκεψη του Φειδία Παναγιώτου στη Μόσχα, λίγο μετά την είσοδό του στο πλατό του Big Brother, και ενώ η Ρωσία διεξάγει τον καταστροφικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας, συνιστά μια εντυπωσιακή επίδειξη πολιτικής ανευθυνότητας, αφέλειας ή ίσως κάτι πολύ χειρότερο. Με το πρόσχημα της «προώθησης του διαλόγου», ο κύπριος ευρωβουλευτής αποφάσισε να επισκεφθεί μια χώρα που τελεί υπό σκληρές ευρωπαϊκές κυρώσεις και να συνομιλήσει με πρόσωπα φιλικά προς το καθεστώς Πούτιν. Κατάφερε, άγνωστο πως, να συναντηθεί και να φωτογραφηθεί με τον επικεφαλής της Ρωσικής Δούμας, Βιάτσεσλαβ Βολοντίν ο οποίος τοποθετείται στο πολύ στενό περιβάλλον του Πούτιν.
Ενώ πήγε στην Μόσχα, δεν θεώρησε σκόπιμο να επισκεφθεί το Κίεβο ή να δείξει έστω ελάχιστη ευαισθησία για τους Ουκρανούς που κτυπιούνται από τους ρωσικούς πυραύλους
Την ίδια στιγμή, δεν θεώρησε σκόπιμο να επισκεφθεί το Κίεβο ή να δείξει έστω ελάχιστη ευαισθησία για τον ουκρανικό λαό που βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια υπό συνεχή επίθεση και να δημοσιοποιήσει την δική τους θέση.
Γιατί δεν πήγε στην Ουκρανία ο Φειδίας; Αν τον ενδιέφερε πραγματικά η «ειρήνη», δεν θα έπρεπε να ξεκινήσει από εκείνους που δέχονται πυραύλους στα σπίτια τους, χάνουν τα παιδιά τους στα μέτωπα και πολεμούν για την ίδια τους την ύπαρξη; Πως εννοεί την «ειρήνη» για την οποία μάχεται; Χωρίς δικαιοσύνη, χωρίς ανθρωπισμό; Όταν επισκέπτεσαι τον θύτη και αγνοείς το θύμα, παύεις να είσαι ειρηνοποιός - γίνεσαι μέσο νομιμοποίησης της βαρβαρότητας.
Υπάρχει όμως και μια δεύτερη συνειδητή επιλογή του Φειδία η οποία συνηγορεί με όσα του καταλογίζονται για εξυπηρέτηση των ρωσικών συμφερόντων και όχι της ειρήνης. Γιατί ο ευρωβουλευτής καταψήφισε το ψήφισμα για επιστροφή στην πατρίδα τους των 20.000 παιδιών που η Ρωσία απήγαγε από την Ουκρανία; Ασχέτως εάν μετά τη γενική κατακραυγή έσπευσε να τροποποιήσει την ψήφο του και να ψηφίσει αποχή…
Δεν είναι παράξενο ένας που νοιάζεται για την ειρήνη και τους ανθρώπους να καταψηφίζει την επιστροφή 20.000 παιδιών στους γονείς τους από την χώρα που τα απήγαγε; Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν αναγνωρίσει τις αναγκαστικές απελάσεις ως έγκλημα πολέμου. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον Βλαντίμιρ Πούτιν που έχει στηρίξει τις αναγκαστικές υιοθεσίες (συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης νομοθεσίας για τη διευκόλυνσή τους) αλλά και για τη Ρωσίδα επίτροπο για τα δικαιώματα των παιδιών, Μαρία Λβόβα-Μπελόβα, για την ευθύνη τους για παράνομη απέλαση Ουκρανών παιδιών. Σε αυτές τις πραγματικότητες στηρίχθηκε το ψήφισμα που καταψήφισε αρχικά ο Φειδίας. Δεν είχε άραγε διαβάσει το σχετικό κείμενο;
Τον Μάρτιο ο νεαρός ευρωβουλευτής είχε δηλώσει μιλώντας σε podcast με τον συνεργάτη του «Λουκάνικο» πως οι ευρωβουλευτές από την Ελλάδα και την Κύπρο που ψηφίζουν για παροχή βοήθειας στην Ουκρανία πρέπει να ξέρουν ότι «έχουν λίγο αίμα στα χέρια τους».
Οι ξεκάθαρες, συνειδητές επιλογές, πράξεις και δηλώσεις του Φειδία προκαλούν το ερώτημα εάν ο ευρωβουλευτής έχει αρχίσει να εργαλοποιείται ή αν έχει ήδη γίνει ένα αποτελεσματικό εργαλείο της ρωσικής προπαγάνδας. Κατ’ αντιστοιχία με άλλους αναγνωρίσιμους που κατά καιρούς βλέπουμε να εργαλειοποιούνται από την τουρκική προπαγάνδα. Οι οποίοι παραγνωρίζοντας τα εγκλήματα πολέμου του εισβολέα να υποστηρίζουν το τουρκικό αφήγημα και τα τετελεσμένα της εισβολής και κατοχής της Κύπρου.
Δεν είναι αδιανόητο να προβάλλεται ως «πολιτική στάση» το να φωτογραφίζεσαι στη Μόσχα με φόντο χαμόγελα και φιλικά πηγαδάκια, όταν λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα της Ρωσίας μαίνεται ένας πόλεμος που έχει αφήσει χιλιάδες νεκρούς και εκατομμύρια πρόσφυγες. Και παιδιά που απήχθηκαν από τις οικογένειές τους; Και είναι τουλάχιστον υποκριτικό να επικαλείσαι τη «συμφιλίωση», όταν δεν έχεις κάνει το παραμικρό για να κατανοήσεις τη μία πλευρά της σύγκρουσης - την πλευρά που δέχεται την εισβολή.
Η πολιτική δεν είναι reality show, και οι θεσμοί δεν είναι TikTok. Η ψήφος των πολιτών δεν είναι εισιτήριο για τουρισμό, ούτε δικαιολογία για επιδερμικά σκετσάκια διεθνούς πολιτικής. Όταν εκπροσωπείς ένα κράτος μέλος της ΕΕ σε καιρό πολέμου, έχεις υποχρέωση να σταθμίζεις τις πράξεις σου. Και όταν αγνοείς πλήρως τις πολιτικές, ηθικές και ιστορικές διαστάσεις των πράξεών σου, δεν είσαι απλώς αδαής αλλά επικίνδυνος.
Ο Φειδίας Παναγιώτου εκπροσωπεί μια νέα εποχή πολιτικής, όπου η εικόνα προηγείται του περιεχομένου και η viral ατάκα αντικαθιστά το επιχείρημα. Όμως κάποια στιγμή, οι θεσμοί οφείλουν να θέσουν όρια. Γιατί όσο αφήνεται η πολιτική να μετατρέπεται σε influencer marketing, τόσο διαβρώνεται η ίδια η έννοια της αντιπροσώπευσης.
Και το τίμημα δεν θα το πληρώσει μόνο η Ευρώπη. Θα το πληρώσουμε όλοι. Και ίσως πρώτοι εμείς που είχαμε την θλιβερή πρωτιά.
