Πανίκος Κωνσταντίνου
Βρισκόμαστε σε καλοκαιρινή διάθεση και ο σωστός φίλαθλος εκμεταλλεύεται αυτή την περίοδο για να προετοιμαστεί αρτιότερα ενόψει της νέας αθλητικής σεζόν. Όσοι θέλουν ασφαλώς μπορούν να κοπανάνε το κορμί τους στο γυμναστήριο για αύξηση μυϊκής μάζας ή στους δρόμους για αερόβια γυμναστική. Είναι και η παραλία βέβαια που βοηθάει, μιας και πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι το κολύμπι είναι η καλύτερη άσκηση. Βέβαια μέσα σε όλα αυτά υπάρχει και η καλοκαιρινή ραστώνη (κάτι σαν τη μάγισσα Κίρκη) που επίσης αρκετοί θέλγονται από την αύρα της. Υπάρχουν πάλι άνθρωποι, που επιδίδονται στην προπόνηση του μυαλού ή μάλλον με ένα καλό βιβλίο χαλαρώνουν και προετοιμάζονται περισσότερο ξεκούραστα για τις μάχες του… χειμώνα.
Στο μέσο του πρώτου μήνα του καλοκαιριού επιλέξαμε δέκα αθλητικά βιβλία που θα εμπλουτίσουν τις γνώσεις σας και παράλληλα θα σας διασκεδάσουν το μυαλό την ώρα που θα ξεκουράζεται το σώμα.
«Αντιστρέφοντας την πυραμίδα»
Είναι από τα καλύτερα βιβλία που έχω διαβάσει με την μαστοριά του Άγγλου δημοσιογράφου Τζόναθαν Γουίλσον. Ουσιαστικά πραγματεύεται την εξέλιξη των τακτικών του αθλήματος από τη γέννηση του μέχρι τα πρόσφατα χρόνια. Ο τρόπος γραφής του, απαράμιλλος, δεν πρόκειται για ένα στείρο βιβλίο καθώς συνδυάζει και εξηγεί πώς κάθε κοινωνική αλλαγή από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι και τις αρχές του 21ου επηρεάζει την εξέλιξη του αθλήματος. Από τα καφέ της Βιέννης μέχρι την «ελευθερία» των Ολλανδών. Μια εμβριθείς μελέτη, που αναλύει και βρίσκει τη σύνδεση του σημερινού ποδοσφαίρου με το τότε και ποιες επιρροές είχαν προπονητές όπως ο Γιούργκεν Κλοπ, ο Πεπ Γκουαρδιόλα με παλαιότερες εποχές και πώς αυτά συνδέονται.
«Μια θρησκεία χωρίς άπιστους»
Το συγκεκριμένο βιβλίο των Νίκου Μπογιόπουλου και Δημήτρη Μήλακα εκδόθηκε το 2016 αλλά το συστήνω ανεπιφύλακτα διότι μας βάζει στο χώρο του ποδοσφαίρου, αναλύοντας όλες τις πτυχές του. Από τη ΦΙΦΑ μέχρι τον άθλο της Εθνικής Ελλάδας στο Γιούρο 2004. Μπλέκει τον Σαίξπηρ, τον Έγκελς, φιλόσοφους, μιζαδόρους, απατεώνες αλλά και τη σχέση του ποδοσφαίρου με τους απλούς ανθρώπους, τη σύνδεσή τους με ποδοσφαιριστές και ομάδες και πώς επηρεάζει τη ζωή των πόλεων. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα καταγραφή της δύναμης του ποδοσφαίρου που απλώνεται σε όλο τον κόσμο και τους λόγους που εκατομμύρια άνθρωποι το λατρεύουν, και άλλοι χρησιμοποιώντας την εξουσία τους και τις διασυνδέσεις τους, το εκμεταλλεύονται.
«ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ: Μια θρησκεία σε αναζήτηση θεού»
Άλλο ένα βιβλίο αρκετά «παλιό» είναι έκδοση του 2010 αλλά αξίζει τον κόπο να διαβαστεί. Άλλωστε είναι η καλοκαιρινή διάθεση τέτοια, που τα ενδιαφέροντα περιεχόμενά του και η ικανότητα του σπουδαίου Καταλανού συγγραφέα Μανουέλ Βάσκεθ Μονταλμπάν –δηλωμένος οπαδός της Μπαρτσελόνα– σε καθηλώνει. Ο τρόπος που καταπιάνεται με το ποδόσφαιρο και τους σύγχρονους Θεούς του, τη νέα θρησκεία που γεμίζει τους ναούς της με χιλιάδες κόσμο κάθε Κυριακή, την εξέλιξή του μέσα στον Καπιταλισμό και ασφαλώς την κόντρα Ρεάλ-Μπάρτσα που δεν είναι μόνο ποδοσφαιρική, είναι εκπληκτικός. Ξετυλίγει ένα κουβάρι γύρω από το ποδόσφαιρο, που αξίζει τα λεφτά του διότι δεν είναι ένα ποδοσφαιρικό βιβλίο αλλά η πραγματική ζωή γύρω από το ποδόσφαιρο.
«Futebol: Ο ΒΡΑΖΙΛIΑΝΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ»
Όλοι μας συζητάμε για τους Βραζιλιάνους ποδοσφαιριστές, για τους σπουδαίους αυτούς ποδοσφαιριστές του παρελθόντος αλλά και τους σημερινούς, αλλά λίγα πράγματα γνωρίζουμε για τους ανθρώπους που ζουν σε αυτή τη χώρα, τις εκατοντάδες φυλές της, και τη σύνδεση τους με το συγκεκριμένο άθλημα. Για να κατανοήσει κάποιος την τρέλα και την αγάπη των Βραζιλιάνων για το ποδόσφαιρο οφείλει να διαβάσει το πραγματικά σπουδαίο όσο και πολύτιμο βιβλίο για κάθε βιβλιοθήκη του Άλεξ Μπέλος. Επειδή είναι έκδοση του 2002 θα χρειαστεί ψάξιμο για να το βρείτε διότι σε αρκετά βιβλιοπωλεία είναι εξαντλημένο. Η έρευνα του περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πρώην παίκτες, διαιτητές, προέδρους ομάδων, τραβεστί, ιερείς και κάθε λογής άνθρωπο που φωτίζει τον βραζιλιάνικο τρόπο ζωής. Και πιστέψτε με, όσα και αν γνωρίζεται για τη Βραζιλία, εάν δεν διαβάσετε το συγκεκριμένο βιβλίο πάλι θα είστε ημιμαθείς.
«Αρχίζει το ματς: ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ»
Ο τίτλος από μόνος του μας προετοιμάζει λίγο-πολύ το τι θα διαβάσουμε. Την επιμέλειά του είχε ο Γιάννης Η. Παππάς και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Αν ψάχνεται να μάθετε πώς παίζεται το ποδόσφαιρο υπάρχουν χιλιάδες άλλα βιβλία. Αλλά αν σας ενδιαφέρει από μια άλλη σκοπιά, περισσότερο εκλεπτυσμένη αλλά όχι επιτηδευμένη, τότε αυτό είναι το πρώτο αξεσουάρ σας για τις καλοκαιρινές διακοπές. Στο βιβλίο υπάρχουν συγκεντρωμένα ποιήματα, διηγήματα, και αποσπάσματα από μυθιστορήματα που έχουν σχέση με το ποδόσφαιρο. Η λογοτεχνία δεν είναι ξένη προς το άθλημα. Και επίσης καταρρίπτεται ο μύθος πως οι πνευματικοί άνθρωποι δεν συγκινούνται με το άθλημα των μαζών. Αντίθετα, στις σελίδες του θα βρείτε δεκάδες ποιητές και λογοτέχνες, Έλληνες και ξένους, που όχι μόνο τους αρέσει αλλά συγκινούνται βαθιά από ένα ποδοσφαιριστή, μια ντρίμπλα ή από το πάθος της εξέδρας.
«Εξουσία, τι μπάλα παίζεις;»
Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Διονύσης Ελευθεράτος, πρώην συνάδελφος στον ΣΠΟΡ FM Ελλάδας, πριν μερικά χρόνια έγραψε ένα πρωτότυπο ως προς τη θεματολογία του βιβλίο, όπου ανατρέχει σε διάφορες χώρες για να αναδείξει τη δύναμη της μπάλας, και με πιο τρόπο πρόεδροι, πρωθυπουργοί, υπουργοί, δικτάτορες, εκκλησιαστικοί ηγέτες, βασιλείς και… Φαρισαίοι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τη θέση τους για να ασκήσουν επιρροή στο ποδόσφαιρο ή και ανάποδα, εκμεταλλευόμενοι την επιρροή που ασκεί στις μάζες το λαϊκό αυτό άθλημα, έτσι ώστε να πετύχουν ιδιοτελείς σκοπούς. Λόγω του χιούμορ που διαθέτει, της ειρωνείας και μπόλικου σαρκασμού, αφήνει τον αναγνώστη καθηλωμένο σε κάθε ιστορία.
«TOTAL FOOΤBALL: ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΧΡΩΜΑΤΟΣ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ»
Για το Total Football έχουν γραφτεί αρκετά, και η αλήθεια λίγο πολύ κάπου έχει πέσει το μάτι μας και το διαβάσαμε. Έτσι νόμιζα και εγώ μέχρι που μπήκα στο τρυπάκι να αγοράσω το συγκεκριμένο βιβλίο που τόσο όμορφα αναλύει ο Ντέιβιντ Γουϊνερ. Τότε θα καταλάβεις αγαπητέ αναγνώστη πως ότι ήξερες περί Ολλανδικού ποδοσφαίρου δεν ισχύει. Ή μάλλον ισχύει, αλλά δε θα μάθεις τους λόγους που έφτασε στο σημείο που έφτασε –δηλαδή να απογειωθεί στην Ολλανδία στα ‘70s. Και γιατί όχι στη Βραζιλία, την Αργεντινή ή έστω την Αγγλία; Αυτή την απάντηση την δίνουν όχι μόνο άνθρωποι του ποδοσφαίρου, αλλά και ακαδημαϊκοί και καλλιτέχνες. Παρουσιάζουν ένα ποδόσφαιρο της τέχνης και όχι τυποποιημένο, όπως εύστοχα συνδυάζεται και στον υπότιτλο του «η αγχώδης ευφυία του Ολλανδικού ποδοσφαίρου».
«MORE THAN A GAME»
Βιβλίο που σε ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο. Αντλείς γοητευτικές ιστορίες από τα βουνά της Κολομβίας μέχρι τις συζητήσεις της Αγκελα Μέρκελ με τον φίλο της και πρώην ομοσπονδιακό της Γερμανίας Γιόακιμ Λεβ. Εκδόθηκε το 2022 και δεν μπαίνει στη διαδικασία να αναλύσει συστήματα, ούτε τακτικές. Αφήνει κατά μέρος και τη στατιστική υπηρεσία. Δεν πρόκειται για ένα πεζό βιβλίο αλλά μιλάει για… το ποδόσφαιρο ως πεδίο έκφρασης και διεκδίκησης, πολιτικής σύγκρουσης και αντιπαράθεσης. Ο Δημήτρης Ραπίδης όπως σημειώνεται και στο οπισθόφυλλο του, προσπαθεί μέσα από τις σελίδες του να καταδείξει ότι η φράση: «το ποδόσφαιρο είναι κάτι παραπάνω από ένα παιχνίδι» ισχύει!
«Το ποδόσφαιρο στη σκιά και το φως»
Αν θέλεις να κατανοήσεις το ποδόσφαιρο, οφείλεις να διαβάσεις «Το ποδόσφαιρο στη σκιά και το φως» του Ουρουγουανού συγγραφέα Εδουάρδο Γκαλεάνο. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του ζητιάνο που περιφέρεται στα γήπεδα του κόσμου αναζητώντας λίγο καλό ποδόσφαιρο. Η γραφή του, η απλότητα και η καθαρότητα του λόγου του είναι τέτοια που δεν νιώθω άξιος να τον κρίνω. Είναι παγκόσμια γνωστός και έχει γράψει πολλά βιβλία. Σε αυτό όμως που αρχικά εκδόθηκε ως «Τα χίλια του ποδοσφαίρου» και το 2016 σε νέα έκδοση « Το ποδόσφαιρο στη σκιά και το φως» είναι από τα ομορφότερα, συγκινητικά που έχω διαβάσει και που ταρακουνούν όλες τις αισθήσεις. Αν κάποιος από σας ρωτήσει γιατί δισεκατομμύρια άνθρωποι λατρεύουν το ποδόσφαιρο να του κάνετε δώρο αυτό το βιβλίο.
«Puro Futbοl»
Επίσης μια έκδοση σχετικά των τελευταίων χρόνων (2020) –αν και υπάρχουν πολλά άλλα, εκατοντάδες βιβλία, που δεν τα πρόσθεσα στην παρουσίασή μου. Το «Puro Futbοl» είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο από έναν ιδιαίτερο άνθρωπο, τον Ρομπέρτο Φονταναρόσα οπαδό της Ροσάριο Σεντράλ. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην ταυτιστούμε με κάποιον από τους πρωταγωνιστές του στα οχτώ διηγήματά του. Καθημερινή γλώσσα, γλώσσα του καφενείου, γλώσσα της τοπικής κοινωνίας, αιχμηρή γλώσσα γηπέδου, σε μια δέσμη διηγημάτων με χιούμορ και συγκίνηση στον πυρήνα του ψυχοδράματος που ζει κάθε Κυριακή ο οπαδός στην Αργεντινή, στο Ροσάριο, σε όλο τον κόσμο.
