Η έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής, που συστάθηκε να διερευνήσει την κατάρρευση του Συνεργατικού Πιστωτικού Συστήματος, έκλεισε μια περίοδο έντονου δημοσίου διαλόγου που πραγματοποιήθηκε παράλληλα με τις δημόσιες ακροάσεις, και άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο. Το κατά πόσο η Ερευνητική Επιτροπή στην έκθεσή της, απέδωσε το σύνολο των ευθυνών. Από τις 3ης Αυγούστου 2018 που ξεκίνησαν οι δημόσιες ακροάσεις, μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους που έπεσε η αυλαία, από την Επιτροπή παρέλασαν 75 μάρτυρες, πολιτικά πρόσωπα πριν και μετά το 2013, στελέχη του Συνεργατισμού, εποπτικές αρχές πριν και μετά το 2013. Από την έκθεση της Επιτροπής και κυρίως στα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι Γιώργος Αρέστη, Γιώργος Χαραλάμπους και Γιώργος Γεωργίου είναι ευδιάκριτο πως η Επιτροπή κινήθηκε προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, κάτι που είχε διαφανεί από ενάρξεως των δημοσίων ακροάσεων. Από την έκθεση απουσιάζει η υπόδειξη άλλων προσώπων ή κομμάτων όπου η Επιτροπή διαπίστωσε ενδεχόμενες ευθύνες. Παρά το γεγονός ότι η έρευνα της Επιτροπής πήγε πολύ πίσω από το 2013, σε μια προσπάθεια να εντοπίσει χρόνιες παθογένειες του Συνεργατισμού, εντούτοις στην έκθεση και στο κομμάτι των συμπερασμάτων, το κεφάλαιο από το 1987 μέχρι και το 2013 αποτυπώνεται περισσότερο ως μια απλή καταγραφή της εικόνας που επικρατούσε, παρά στην προσωποποίηση των ευθυνών, με μοναδική εξαίρεση τις αναφορές στους Ερωτόκριτο Χλωρακιώτη και Κωνσταντίνο Λύρα, Έφοροι Συνεργατικών Εταιρειών από το 1985 έως και το 2014. Αλλά και μετά την πρώτη ανακεφαλαιοποίηση της ΣΚΤ, τα συμπεράσματα της έκθεσης επικεντρώνονται περισσότερο μόνο σε συγκεκριμένα πρόσωπα που εκ της θέσεώς τους είχαν πρωταρχικό ρόλο στα τεκταινόμενα της ΣΚΤ.
Μέχρι το 2013
Τόσο κατά τη διάρκεια των δημοσίων ακροάσεων όσο και στην έκθεση, η Επιτροπή δεν θεώρησε σκόπιμο να αναφερθεί με λεπτομέρειες σε πρόσωπα και καταστάσεις που οδήγησαν τον Συνεργατισμό το 2013 στην ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης. Ενδεικτικό της λογικής της Επιτροπής στα συμπεράσματά της, είναι ο τρόπος που περιγράφει την κατάσταση που επικρατούσε στον Συνεργατισμό. «Αναμφίβολα ο Συνεργατικός Πιστωτικός Τομέας (ΣΠΤ) έφθασε το 2013 στα πρόθυρα κατάρρευσης ώστε να καταστεί αναγκαία η ενίσχυσή του από το κράτος ένεκα της μη αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων των δανειοληπτών με συνέπεια τις αυξημένες κεφαλαιακές ανάγκες του ΣΠΤ». Σε άλλο σημείο των συμπερασμάτων της έκθεσης για την περίοδο 2011-2013 η Επιτροπή ακολουθεί την ίδια γενική και αόριστη περιγραφή των πραγμάτων. «Η Κύπρος σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες έπρεπε να ζητήσει ευρωπαϊκή βοήθεια από το καλοκαίρι του 2011, αυτό όμως έγινε με μεγάλη καθυστέρηση τον Ιούνιο του 2012, η οποία κατέληξε σε συμφωνία τον Μάρτιο του 2013». Παρά το γεγονός ότι η έκθεση εντόπισε σοβαρά θέματα υπερβολικών εξουσιών σε λίγα πρόσωπα, έλλειμα στην εποπτεία σε καμία περίπτωση δεν τα προσωποποιεί. Για τους Χλωρακιώτη και Λύρα η έκθεση αναφέρει. «Τόσο ο κ. Χλωρακιώτης όσο και ο κ. Λύρας ευθύνονται για την κατάρρευση του ΣΠΤ μέχρι το 2013. Οι ευθύνες τους ήταν τεράστιες. Οι κάποιες προσπάθειες τους για εποπτεία ήταν σπασμωδικές και αναποτελεσματικές».
Παρεμβάσεις
Άλλη μία χαρακτηριστική περίπτωση γενικόλογων αναφορών είναι αυτή του ασφυκτικού εναγκαλισμού του Συνεργατισμού από κόμματα. Τι αναφέρει η έκθεση. «Η ανεξαρτησία και αυτονομία των ΣΠΙ δημιουργούσε ένα ευνοϊκό πεδίο για πολιτικές και κομματικές επιρροές. Ο τρόπος επιλογής των μελών της επιτροπείας των ΣΠΙ και κατ’ επέκταση του Γραμματέα – Διευθυντή αντανακλούσε σε μεγάλη έκταση τη δύναμη των κομμάτων της τοπικής κοινωνίας. Μικρή ή καθόλου σημασία εδίδετο στην ικανότητα των εκλεγμένων και στα προσόντα τους να χειρισθούν χρηματοοικονομικά ζητήματα. Αυτό δεν είχε μόνο σαν αποτέλεσμα την τήρηση κακών τραπεζικών πρακτικών, αλλά ευνοούσε και τη διάπραξη ατασθαλιών και καταχρήσεων, αλλά το χειρότερο ήταν η συγκάλυψή τους. Όλα εξελίσσονταν γύρω από ένα κλειστό κομματικό κύκλο». Από τον αναγνώστη της έκθεσης δεν περνά απαρατήρητο πως η Επιτροπή δεν κάνει αναφορά σε ποια κόμματα αναφέρεται.
Κεντρική Τράπεζα
Ακόμα και στην περίπτωση της Κεντρικής Τράπεζας πριν από το 2013, η έκθεση αν και θεωρεί ότι θα μπορούσε να είχε εποπτικό έλεγχο, εντούτοις προσπερνά την επίρριψη ευθυνών με γενικές και αόριστες αναφορές. «Απότυχε (ένα είδος εποπτείας η ΚτΚ) να το πράξει προσκρούοντας κυρίως σε πολιτικές – κομματικές αντιδράσεις, αλλά και σε οργανωμένα σύνολα του Συνεργατικού κινήματος.». Για τόσο σοβαρές διαπιστώσεις η Επιτροπή δεν θεώρησε ότι θα ήταν δεοντολογικά σωστό να αναφερθεί σε συγκεκριμένα κόμματα και πολιτικές που απέτρεψαν τον έλεγχο του Συνεργατισμού.
Μετά 2013 εποχή στη ΣΚΤ
Για τη δεύτερη περίοδο του Συνεργατισμού, αυτή από το 2013 μέχρι και την πώληση της ΣΚΤ στην Ελληνική Τράπεζα, η Επιτροπή προσωποποιεί τις ευθύνες για την κατάρρευση σε ένα μικρό αριθμό προσώπων. Εδώ αξίζει αναφοράς πως σχεδόν από τις πρώτες δημόσιες ακροάσεις, η Επιτροπή έδειχνε να σχηματοποιεί εικόνα προς συγκεκριμένα πρόσωπα κάτι μάλιστα που αποτελούσε σημείο σχολιασμού από πρόσωπα που παρακολουθούσαν ανελλιπώς το έργο της Επιτροπής. Από ένα σημείο και μετά τις δημόσιες ακροάσεις παρακολουθούσαν και κατέγραφαν τις μαρτυρίες και δικηγορικά γραφεία για λογαριασμό συγκεκριμένων προσώπων που στη συνέχεια κλήθηκαν ενώπιον της Επιτροπής και δείχνονται ονομαστικά στα συμπεράσματα της έκθεσης, ότι φέρουν ευθύνες. Η Επιτροπή και εδώ δεν προχώρησε στην επίρριψη ευθυνών σε συγκεκριμένα πρόσωπα, που ασχέτως αν ήταν ικανά ή όχι, εκ της θέσεώς τους ασκούσαν διοίκηση και εκ των πραγμάτων είχαν ευθύνες. Ένα παράδειγμα είναι από με τις Επιτροπείες όπως καταγράφεται στην έκθεση. «Πιστεύουμε ότι στην περίπτωση των μελών της Επιτροπείας της ΣΚΤ υπάρχουν περιθώρια αναζήτησης των ευθυνών τους, για την κατάληξη της ΣΚΤ». Παρά τη διαπίστωση της Επιτροπής στην έκθεση, δεν προσδιορίζονται σε ποια πρόσωπα αναφέρεται. Η Επιτροπή περιορίσθηκε να κάνει ονομαστικές αναφορές, μόνο στον υπουργό Οικονομικών, τον κατά νόμο υπεύθυνο για τη ΣΚΤ μετά το 2013, τον CEO της ΣΚΤ Νικόλα Χατζηγιάννη, τον Διονύση Διονυσίου οικονομικό λειτουργό Α΄ στο ΥΠΟΙΚ, τον Γιάννο Σταυρινίδη προϊστάμενο της Υπηρεσίας Στρατηγικής και Επικοινωνίας της ΣΚΤ και τον Βαρνάβα Κουρουνά προϊστάμενο της Μονάδας των ΜΕΧ της ΣΚΤ.
Πηγή: kathimerini.com.cy / Απόστολου Τομαρά
