Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης άναψε σήμερα το πράσινο φως για τη δημιουργία του χρηματοδοτικού εργαλείου SAFE, που θα παρέχει δάνεια συνολικού ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, το SAFE εγκρίθηκε από τους υπουργούς της ΕΕ με ευρεία πλειοψηφία και χωρίς συζήτηση: όλες οι χώρες ψήφισαν υπέρ εκτός από την Ουγγαρία που απείχε.
Την προηγούμενη εβδομάδα τα κράτη μέλη της ΕΕ, σε επίπεδο πρέσβεων, είχαν καταλήξει σε κατ’ αρχήν συμφωνία για το SAFE. Η πολωνική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ χαιρέτισε τη συμφωνία ως «μεγάλη επιτυχία», σημειώνοντας ότι ο συμβιβασμός επετεύχθη έπειτα από «δύσκολες διαπραγματεύσεις που κράτησαν δύο μήνες».
Διαπίστωσε παρανομία
Θυμίζουμε ωστόσο πως η νομική του υπηρεσία του Ευρωκοινοβουλίου γνωμοδότησε πως είναι παράνομη η απόφαση της Κομισιόν για το SAFE. Επιστολή της Ρομπέρτα Μέτσολα προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει ότι δεν λήφθηκε έγκριση από το Ευρωκοινοβούλιο, ανοίγοντας τον δρόμο της παραπομπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Το SAFE ανοίγει την πόρτα για τη συμμετοχή και τρίτων χωρών σε κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα, αλλά υπό προϋποθέσεις. Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι για τη συμμετοχή της Τουρκίας, όπως και για όλες τις άλλες υποψήφιες προς ένταξη χώρες, θα πρέπει να συνομολογηθεί μια διαφορετικού τύπου συμφωνία από το Συμβούλιο, με ομοφωνία.
Να μην απειλεί κράτος μέλος
Για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο SAFE υπάρχουν δύο δικλείδες ασφαλείας. Στο κείμενο αναφέρεται ρητά ότι καμία χώρα δεν μπορεί να συμπεριληφθεί αν απειλεί τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή και χώρα μέλος της ΕΕ. Σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές πηγές, όλοι γνωρίζουν ότι η συγκεκριμένη αναφορά γίνεται για την Τουρκία.
Νομική βάση η ομοφωνία
Επίσης, κατά τις διαπραγματεύσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που έχει και την ευθύνη της σύναψης των διμερών συμφωνιών που χρειάζονται τα τρίτα κράτη για να συμμετέχουν στο χρηματοδοτικό εργαλείο, δεσμεύτηκε να χρησιμοποιεί ως νομική βάση το άρθρο 212 της συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ, βάσει του οποίου «οι συμφωνίες οικονομικού, χρηματοδοτικού και τεχνικού περιεχομένου της Ένωσης με τους υποψήφιους εταίρους αποφασίζονται με ομοφωνία». Οι αντιπροσωπείες εκτιμούν ότι η Κομισιόν θα τηρήσει τη δέσμευσή της.
Χαμηλότοκα πολυετή δάνεια
Το χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE θα παρέχει χαμηλότοκα πολυετή δάνεια, ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ. Τα δάνεια αυτά θα προορίζονται για την κοινή χρηματοδότηση αγορών και εξοπλιστικών έργων σε τομείς όπου η ευρωπαϊκή προσφορά παραμένει ανεπαρκής, όπως η παραγωγή πυραύλων, πυρομαχικών, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και αντιαεροπορικών αμυντικών συστημάτων.
Στα δάνεια αυτά θα μπορούν να συμμετάσχουν χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία και η Ουκρανία, που έχουν υπογράψει μια εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας, καθώς και η Βρετανία, η οποία υπέγραψε με την ΕΕ παρόμοια συμφωνία εταιρικής σχέσης στις 19 Μαΐου στο Λονδίνο, καθώς και υποψήφιες προς ένταξη χώρες.
