Kathimerini.com.cy
Αδυναμίες στην καταμέτρηση και τιμολόγηση του νερού ύδρευσης, στην τεκμηρίωση των ελέγχων και στη διασφάλιση της ακρίβειας των υδρομετρητών, παρουσιάζει έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας σε σχέση με τις ενέργειες του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων. Πέραν από το νερό ύδρευσης, ο Γενικός Ελεγκτής εγείρει σοβαρό προβληματισμό για τη μη εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων για την αντιμετώπιση υπεραντλήσεων σημαντικών ποσοτήτων νερού από δύο ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται χωρίς επαρκή έλεγχο, με κίνδυνο για την υδροφορία των περιοχών όπου αυτές δραστηριοποιούνται.
Δείτε ολόκληρη την Έκθεση ΕΔΩ
Σκοπός της νέας έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ήταν στην παρακολούθηση ευρημάτων προηγούμενων ελέγχων και του βαθμού υλοποίησης των συστάσεων της Υπηρεσίας, την εξέταση νέων θεμάτων και τη διερεύνηση καταγγελιών που έφτασαν κοντά της.
Αδυναμίες και παραλείψεις στην τιμολόγηση
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εντόπισε αδυναμίες και παραλήψεις στην καταμέτρηση και τιμολόγηση της κατανάλωσης νερού ύδρευσης, με την κυριότερη να εντοπίζεται στο γεγονός πως οι αιφνιδιαστικοί έλεγχοι δεν διενεργούνταν στη βάση προγράμματος, ούτε τεκμηριώνονταν τα αποτελέσματα τους.
Μάλιστα, η ακρίβεια των ενδείξεων των υδρομετρητών σε δύο κομβικά σημεία εισαγωγής, που αντιπροσωπεύουν το 64% της συνολική κατανάλωσης νερού ύδρευσης της επαρχίας Λευκωσίας, δεν ελεγχόταν σε τακτά χρονικά διαστήματα από το ΤΑΥ, ενώ παρατηρήθηκε και αδυναμία πρόσβασης, από το ΤΑΥ, στους υδρομετρητές του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού και στο ηλεκτρονικό σύστημα τηλεμετρίας του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λάρνακας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διασφαλιστεί η ακρίβεια των ποσοτήτων νερού που τιμολογούνται.
Δύο εταιρείες υπεραντλούν νερό ανενόχλητες
Σε σχέση με σημαντικές υπεραντλήσεις από εγκεκριμένες γεωτρήσεις δύο συγκεκριμένων συνδεδεμένων Εταιρειών στο Μοναγρούλλι, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο τη ζώνη υδροφορίας της περιοχής και για τις οποίες η Ελεγκτική Υπηρεσία εξέδωσε και ειδική έκθεση το 2020, διαπιστώθηκε ό,τι Το ΤΑΥ δεν έλαβε αποτελεσματικά μέτρα, με βάση τις δυνατότητες που του παρέχονται από τη νομοθεσία, για τερματισμό της υπεράντλησης.
Το Τμήμα δεν έλαβε νομικά μέτρα εναντίον της μίας εταιρείας για όλες τις περιόδους κατά τις οποίες υπερέβαινε επανειλημμένα το επιτρεπόμενο όριο άντλησης νερού, ενώ για τη δεύτερη εταιρεία δεν έλαβε καθόλου νομικά μέτρα. Επίσης, στην εταιρεία που λήφθηκαν νομικά μέτρα, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού, με αποφάσεις του το 2021 και το 2023 επέβαλε πρόστιμο ύψους €400 και €2.000, αναφέροντας ως ελαφρυντικό παράγοντα, ότι δεν είχε προηγούμενες καταδίκες καθώς και την παραδοχή και πλήρη συμμόρφωσή της.
Πέραν από το Μοναγρούλλι, οι δύο εταιρείες χρησιμοποιούν, επίσης, για την άρδευση των φυτειών τους στην περιοχή Κόρνου και Δελίκηπου, νερό από το φράγμα Λευκάρων, με την Ελεγκτική Υπηρεσία να υπογραμμίζει πως στην αίτηση που υπέβαλε η μία Εταιρεία προς το ΤΑΥ, για άρδευση των καλλιεργήσιμων φυτειών της στον Κόρνο και Δελίκηπο, από το Κυβερνητικό Υδατικό Έργο Λευκάρων περιλήφθηκαν δύο τεμάχια για τα οποία δεν υποβλήθηκε αίτηση για εκταρική επιδότηση από τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών για τα έτη 2020 – 2023, γεγονός που υποδηλώνει ότι ενδέχεται να μην τα καλλιέργησε.
Κατά τα έτη 2018-2023 οι δύο Εταιρείες κατανάλωσαν, συνολικά, το 28% μέχρι 41% της συνολικής ποσότητας νερού που καταναλώθηκε από το ΚΥΕ Λευκάρων, αναδεικνύοντας πρόβλημα δυσανάλογης κατανομής νερού για σκοπούς άρδευσης και πιθανή ευνοϊκή μεταχείριση.
Νέες οφειλές από τις Τοπικές Αρχές
Τα εισπρακτέα ποσά του ΤΑΥ από διάφορα σχέδια ύδρευσης και άρδευσης, ανήλθαν, στις 31.12.2023 στα €147,7 εκατ. σε σύγκριση με €137,1εκ. στις 31.12.2022, δηλαδή σημειώθηκε αύξηση ύψους €10,6εκ. ή ποσοστό 7,7%. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εισπρακτέων ποσών από την πώληση νερού ύδρευσης, ύψους €8,2εκ., από τα οποία τα €4,8εκ. προκύπτουν από την αύξηση των οφειλών των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της αξίας του νερού που διατέθηκε σε Τουρκοκύπριους καταναλωτές στις κατεχόμενες περιοχές της Λευκωσίας, Αμμοχώστου, Πύλας και Μελούσιας, ύψους €1,7εκ.
Όπως αναφέρθηκε, το ποσό ύψους €46,3εκ. οφείλεται από ΑΤΑ σε σχέση με την αγορά νερού ύδρευσης. Οι Αρχές αυτές εξακολουθούσαν να τιμολογούν και να εισπράττουν από τους καταναλωτές τους τα τέλη πώλησης νερού, χωρίς να καταβάλλουν την αντίστοιχη αξία αγοράς του νερού στο ΤΑΥ. Οι σημαντικότερες οφειλές από τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης αφορούσαν στους Δήμους Αγίας Νάπας (€9,2εκ.), Παραλιμνίου (2,0εκ.), Αραδίππου (€1,8εκ.), Γεροσκήπου (€2,8εκ.) και Λευκάρων (€1,2εκ.), ενώ σημαντικά ποσά οφείλονταν και από ΚΣ. Ενδεικτικά αναφέρθηκαν τα ΚΣ Αυγόρου (€2,5εκ), Πύλας (€2,3εκ.), Αποστόλων Ανδρέα και Λουκά Κολοσσίου (€2,2εκ.), Φρενάρους (€2,0εκ.) και Λιοπετρίου (€1,6εκ.).
Όπως είπε και ο Γενικός Ελεγκτής, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, παρά τις ρυθμίσεις που προωθήθηκαν για διαγραφή παλαιών οφειλών, με την προϋπόθεση ότι οι ΑΤΑ θα συμμορφώνονταν εφεξής με τις υποχρεώσεις τους, παρατηρήθηκε δημιουργία νέων οφειλών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα εισπρακτέα ποσά που αφορούν στην παροχή νερού ύδρευσης τυγχάνουν παρακολούθησης από τα Κεντρικά Γραφεία, ωστόσο σχετικό συγκεντρωτικό Μητρώο τηρείται μόνο στις επαρχίες Λευκωσίας, Λάρνακας και Αμμοχώστου.
Υπάλληλοι πήραν οδοιπορικά ενώ υπήρχαν υπηρεσιακά οχήματα
Όπως αναφέρεται επίσης στην έκθεση της Ελεγκτικής, έφτασε κοντά τους και καταγγελία που αφορούσε στη χρήση ιδιωτικών οχημάτων από δύο υπαλλήλους του Επαρχιακού Γραφείου Λάρνακας που αιτούνταν οδοιπορικά, ενώ υπήρχαν διαθέσιμα υπηρεσιακά οχήματα.
Από αυτό διαπιστώθηκε αντιπαραβολή των ημερομηνιών που αναφέρονταν στα δελτία πληρωμής οδοιπορικών των υπαλλήλων «Α» και «Β» για τους μήνες Μάιο - Αύγουστο του 2023, με τις καταγραφές του Συστήματος Διαχείρισης Στόλου για πέντε υπηρεσιακά οχήματα του Γραφείου Λάρνακας, για τα οποία γίνεται σχετική αναφορά στην υπό αναφορά καταγγελία, διαπιστώθηκε ότι σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, για τις οποίες το ΤΑΥ πλήρωσε οδοιπορικά στους υπαλλήλους «Α» και «Β» για την εκτέλεση των καθηκόντων τους, υπήρχαν διαθέσιμα μέχρι και τέσσερα υπηρεσιακά οχήματα.
Σε αυτή την περίπτωση η Ελεγκτική συστήνει στο ΤΑΥ να διασφαλίζει ότι τα υπηρεσιακά οχήματα χρησιμοποιούνται για την αποδοτική και οικονομική λειτουργία της Δημόσιας Υπηρεσίας.
Καταγγελίες για αλόγιστη διαχείριση δημοσίου χρήματος στις μονάδες αφαλάτωσης
Καταγγελία που έφτασε στο γραφείο και αφορούσε αλόγιστη διαχείριση δημοσίου χρήματος στις μονάδες αφαλάτωσης, κοινοποιήθηκε και στο ΤΑΥ και ζητήθηκαν στις 16.4.2025, τα αποτελέσματα σχετικής διερεύνησης, που όπως πληροφορηθήκαμε θα προέβαινε το Τμήμα, ώστε αφού αξιολογηθούν, να αποφασιστεί κατά πόσο θα πραγματοποιείτο περαιτέρω έλεγχος από την Υπηρεσία μας.
Στην υπό αναφορά καταγγελία καταγράφονται ισχυρισμοί για αλόγιστη διαχείριση του δημόσιου χρήματος σε σχέση με τις κινητές μονάδες αφαλάτωσης, προτάσσοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την κινητή μονάδα αφαλάτωσης στα Κούκλια, το κόστος ανέγερσης της οποίας ξεπέρασε τα €20εκ., ενώ λειτούργησε μόνο για μερικούς μήνες. Επίσης, καταγράφεται ότι η υπό αναφορά μονάδα παραμένει σε αχρηστία από το 2011, καθώς κρίθηκε μη αναγκαία, και ότι ο εξοπλισμός της, αξίας εκατομμυρίων ευρώ, βρέθηκε εγκαταλελειμμένος σε χωράφια μετά την αποσυναρμολόγησή της.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία κρίνει ότι η συγκεκριμένη περίπτωση «αναδεικνύει για ακόμη μια φορά το πρόβλημα έλλειψης επαρκούς και καλά σχεδιασμένου στρατηγικού πλάνου, με αποτέλεσμα το κράτος κατά καιρούς λειψυδρίας να προβαίνει σε σπασμωδικές κινήσεις για αντιμετώπιση του προβλήματος».
