Με την κλιμάκωση των ισραηλινών επιθέσεων κατά του Ιράν, επανέρχεται στο προσκήνιο το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Το Ισραήλ δηλώνει πως η Τεχεράνη βρισκόταν επικίνδυνα κοντά στην απόκτηση πυρηνικής βόμβας και ότι έπρεπε να προχωρήσει σε προληπτικά χτυπήματα για να αποτρέψει το «σημείο χωρίς επιστροφή». Όμως, σύμφωνα με το CNN, που επικαλείται πληροφορίες από τέσσερις διαφορετικές πηγές του αμερικανικού συστήματος πληροφοριών, η Ουάσιγκτον είχε καταλήξει σε διαφορετικό συμπέρασμα: το Ιράν δεν έχει ενεργό πρόγραμμα κατασκευής πυρηνικού όπλου.
Οι αμερικανικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για χρονοδιάγραμμα έως και τριών ετών, εφόσον η Τεχεράνη αποφάσιζε να επιταχύνει την ανάπτυξη ενός όπλου και του απαραίτητου συστήματος μεταφοράς. Μετά από ημέρες αεροπορικών πληγμάτων, Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο CNN ότι η ισραηλινή επιχείρηση πιθανότατα καθυστέρησε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μόνο για λίγους μήνες.
Παρά τις σοβαρές ζημιές στο εργοστάσιο εμπλουτισμού του Νατάνζ, η υπόγεια εγκατάσταση του Φορντόου παραμένει ανέπαφη. Πρόκειται για το πιο οχυρωμένο σημείο του ιρανικού προγράμματος, χτισμένο μέσα σε βουνό.
Η καταστροφή του απαιτεί εξειδικευμένες δυνατότητες που μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν, όπως υπόγεια διατρητικές βόμβες και αεροσκάφη B-2. Όπως σημείωσε ο πρώην διπλωμάτης Μπρετ ΜακΓκερκ: «Αν θέλεις πραγματικά να εξουδετερώσεις το πρόγραμμα, είτε πρέπει να υπάρξει αμερικανικό στρατιωτικό πλήγμα, είτε μια συμφωνία».
Αυτό δημιουργεί δίλημμα για την κυβέρνηση Τραμπ, που μέχρι στιγμής θέλει να αποφύγει την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ. Ο ίδιος ο πρόεδρος δήλωσε την Κυριακή: «Δεν εμπλεκόμαστε. Ίσως εμπλακούμε. Αλλά αυτή τη στιγμή δεν είμαστε μέσα». Τη Δευτέρα, από το G7 στον Καναδά, κάλεσε Ιράν και Ισραήλ να ξεκινήσουν συνομιλίες «πριν να είναι αργά».
Ωστόσο, στρατιωτικοί κύκλοι στις ΗΠΑ –ειδικά η Διοίκηση CENTCOM– παρουσιάζονται πιο ανήσυχοι. Θεωρούν πως αν το Ιράν αποφάσιζε να επιταχύνει το πρόγραμμά του, θα μπορούσε να φτάσει πιο γρήγορα σε λειτουργικό πυρηνικό όπλο. Για τον λόγο αυτό, Αμερικανοί στρατιωτικοί ζήτησαν επιπλέον μέσα για την άμυνα του Ισραήλ, χωρίς να εμπλακούν σε επιθετικές ενέργειες. Ήδη δύο αμερικανικά πολεμικά πλοία αναχαίτισαν πυραύλους που κατευθύνονταν προς το Ισραήλ, ενώ η ομάδα μάχης του αεροπλανοφόρου USS Nimitz μετακινείται εσπευσμένα προς τη Μέση Ανατολή.
Στο κέντρο της συζήτησης βρίσκεται το ερώτημα: είχε πράγματι το Ιράν πρόθεση να αποκτήσει πυρηνικό όπλο; Η Διευθύντρια Εθνικών Πληροφοριών των ΗΠΑ, Tulsi Gabbard, κατέθεσε στο Κογκρέσο τον Μάρτιο ότι «η κοινότητα πληροφοριών συνεχίζει να εκτιμά πως το Ιράν δεν κατασκευάζει πυρηνικά όπλα και πως ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ δεν έχει εγκρίνει τέτοιο πρόγραμμα από το 2003».
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου, ερωτηθείς γιατί οι ισραηλινές εκτιμήσεις διαφέρουν, απάντησε: «Οι πληροφορίες που λάβαμε και μοιραστήκαμε με τις ΗΠΑ είναι ξεκάθαρες. Δούλευαν σε μυστικό πρόγραμμα για τον εξοπλισμό του ουρανίου. Προχωρούσαν πολύ γρήγορα».
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA), από την πλευρά του, προειδοποίησε πρόσφατα ότι το Ιράν έχει αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου που δυνητικά αρκούν για την κατασκευή εννέα πυρηνικών βομβών, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση «ιδιαίτερα ανησυχητική». Όμως ακόμη κι αν το Ιράν αποφάσιζε να κατασκευάσει βόμβα, η ανάπτυξη λειτουργικού πυραυλικού συστήματος θα απαιτούσε περισσότερο χρόνο.
Ορισμένοι αξιωματούχοι εκφράζουν φόβο πως η ισραηλινή επίθεση μπορεί να αλλάξει την ιρανική στρατηγική. Όπως είπε μία πηγή: «Το Ιράν είναι ζαλισμένο. Δεν είναι σαφές αν έχει πια τη δυνατότητα ή την τεχνογνωσία να προχωρήσει». Όμως, εάν οι ζημιές στο Νατάνζ ωθήσουν την Τεχεράνη να επισπεύσει το πρόγραμμα και να κάνει πλήρη ρήξη με τη μέχρι τώρα συγκράτηση, τότε ο κίνδυνος θα αυξηθεί.
Ο σταθμός του Φορντόου παραμένει το κρίσιμο σημείο. «Αν τελειώσει αυτή η σύγκρουση με το Φορντόου άθικτο, τότε μπορεί να έχουμε χειρότερο πρόβλημα», τόνισε ο ΜακΓκερκ. «Το Ιράν ίσως νιώσει μεγαλύτερη πίεση να αποκτήσει όπλο – και πλέον θα έχει και το δίκτυο για να το κάνει».
Η Ουάσιγκτον διατηρεί την ελπίδα για διπλωματική λύση, όμως η Τεχεράνη έχει διαμηνύσει στο Κατάρ και το Ομάν πως δεν θα διαπραγματευτεί όσο δέχεται ισραηλινά πλήγματα. Το Ισραήλ, από την άλλη, δείχνει αποφασισμένο να συνεχίσει τις επιχειρήσεις.
Πηγή: Protothema
