Με την πρώτη ματιά, δεν υπάρχει τίποτα ασυνήθιστο στην ύπαιθρο γύρω από το μικρό πολωνικό χωριό Pniewo. Κάτω όμως από τα απέραντα χωράφια με ελαιοκράμβη, που διακόπτονται μόνο από μερικά δάση, κρύβεται μια υπόγεια πόλη των Ναζί.
Το Festungsfront Oder-Warthe-Bogen, ή Ostwall, είναι ένα υπόγειο οχυρό που χτίστηκε πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Αδόλφος Χίτλερ προσπαθούσε να διασφαλίσει τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας έναντι της Πολωνίας και της Σοβιετικής Ένωσης.
Μεταξύ των ποταμών Όντερ και Βάρτα, που σήμερα αποτελούν τμήμα των γερμανο-πολωνικών συνόρων, η εγκατάσταση παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανέπαφη: ένας εκτεταμένος λαβύρινθος από τούνελ, υπόγειους σιδηροδρομικούς σταθμούς, εγκαταστάσεις μάχης και τεράστια φρέατα μήκους περίπου 32 χιλιομέτρων.
Σήμερα, αυτό το σχεδόν ξεχασμένο επίτευγμα της στρατιωτικής μηχανικής είναι ανοιχτό σε επισκέπτες. Οι στρατιώτες, φυσικά, έχουν φύγει εδώ και 80 χρόνια – αλλά το Ostwall έχει νέους κατοίκους. Όταν οι Ναζί εγκατέλειψαν το χώρο, οι νυχτερίδες ανακάλυψαν τις σήραγγες και τις βρήκαν ιδανικές για χειμερία νάρκη. Κάθε φθινόπωρο, καταφθάνουν έως και 40.000 νυχτερίδες από όλη την Κεντρική Ευρώπη, καθιστώντας το Ostwall μία από τις μεγαλύτερες αποικίες νυχτερίδων της ηπείρου.
Μια φιλόδοξη αποτυχία
Η κατασκευή του Ostwall ξεκίνησε το 1936. Οι μηχανικοί είχαν οραματιστεί μια αμυντική γραμμή μήκους 80 χιλιομέτρων, με τις εργασίες να ολοκληρώνονται μέχρι το 1951. Όμως οι προτεραιότητες άλλαξαν. Το 1938 η προσοχή της Γερμανίας στράφηκε δυτικά, προς τη Γαλλία, και η κατασκευή σταμάτησε. Τον επόμενο χρόνο, μετά την εισβολή στην Πολωνία, που πυροδότησε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο στρατηγικός σκοπός του Ostwall έπαψε να υφίσταται.
Το συγκρότημα παρέμεινε μέρος της πολεμικής μηχανής των Ναζί μέχρι την επέλαση του Κόκκινου Στρατού τον Ιανουάριο του 1945, όταν και εγκαταλείφθηκε. Ο πολωνικός στρατός συντηρούσε τον χώρο μέχρι τη δεκαετία του 1960, όταν το κόστος κρίθηκε υπερβολικά υψηλό και οι σήραγγες εγκαταλείφθηκαν ξανά.
Μια δεύτερη ζωή
Ο 21ος αιώνας έδωσε στο Ostwall μια δεύτερη ζωή. Με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον ενθουσιασμό των ντόπιων, το συγκρότημα μετατράπηκε σε τουριστικό προορισμό. Το 2011 άνοιξε το Μουσείο της Οχυρωμένης Περιοχής Międzyrzecz, το οποίο περιλαμβάνει 30,5 χιλιόμετρα τούνελ.
Κούκλες βιτρίνας με στρατιωτικές στολές στέκονται φρουροί στα δωμάτια των αξιωματικών και τους κοιτώνες, ακόμη και μέσα μια τουαλέτα, δίνοντας μια εικόνα της καθημερινής ζωής στο Ostwall.
Η πιο εντυπωσιακή ατραξιόν είναι το κύριο φρέαρ, ένα τεράστιο χάσμα που βυθίζεται βαθιά μέσα στη γη. Για κάτι που κατασκευάστηκε πριν από σχεδόν έναν αιώνα, είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα της μηχανικής. Η σκάλα του οδηγεί σε ένα φαρδύ κεντρικό τούνελ με σιδηροδρομικές γραμμές και σωλήνες.
Οι επισκέπτες μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε τρεις ξεναγήσεις: «σύντομη» (1,5 ώρα), «μακρά» (2,5 ώρες) και «ακραία» (3 έως 8 ώρες). Μπορούν επίσης να επιλέξουν ένα ταξίδι με υπόγειο ηλεκτρικό τρένο και μια βόλτα με ένα BTR-152, ένα σοβιετικό θωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού της δεκαετίας του 1950, για περισσότερη ατμόσφαιρα.
Αποικίες νυχτερίδων
Όσο πιο βαθιά προχωράει κανείς μέσα στο Ostwall, το κρύο αυξάνεται και η ατμόσφαιρα θυμίζει video games όπως τα «Fallout» και «The Last of Us». Δεν υπάρχουν μεταλλαγμένοι ή ζόμπι, αλλά στις σκιές κρύβονται φτερωτά πλάσματα.
Κανείς δεν ξέρει ακριβώς πότε οι νυχτερίδες αποίκισαν για πρώτη φορά τις σήραγγες, αλλά οι επιστήμονες άρχισαν να τις καταγράφουν από τη δεκαετία του 1970. Σήμερα, 12 διαφορετικά είδη περνούν εκεί τον χειμώνα.
«Οι νυχτερίδες βρήκαν αυτές τις σήραγγες και αγάπησαν τη σταθερή θερμοκρασία, μπαίνοντας από τα φρεάτια εξαερισμού», εξηγεί στο CNNi ο ξεναγός Mikolaj Wiktorowski. «Κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης, ο αριθμός τους μπορεί να ξεπεράσει τις 40.000».
Πηγή: Cnn
