24news team
Έντονες αντιδράσεις και πολιτικές συγκρούσεις προκάλεσε η νέα έκθεση έργων του εικαστικού Γιώργου Γαβριήλ αλλά και το κολάζ με έργα του που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα έργα του προυσιάστηκαν το Σάββατο σε έκθεση στην Πάφο, αλλά δεν εκτέθηκαν την Κυριακή, αφού έπειτα από απειλές και παρεμβάσεις –σύμφωνα με τον ίδιο τον καλλιτέχνη– οδήγησαν τον ιδιοκτήτη του χώρου στην ακύρωση της έκθεσης.
Το θέμα έλαβε διαστάσεις και σε θεσμικό επίπεδο, καθώς ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ, Χρίστος Χρίστου, προχώρησε σε επίσημη επιστολή–καταγγελία προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας, ζητώντας τη διερεύνηση πιθανών ποινικών αδικημάτων για προσβολή της χριστιανικής πίστης.
Ο Εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας, Βύρωνας Βύρωνος, επιβεβαίωσε ότι η επιστολή του κ. Χρίστου έχει παραληφθεί και βρίσκεται υπό μελέτη. Όπως ανέφερε, το ζήτημα έχει πάρει κάποιες διαστάσεις , ωστόσο δεν θα υπάρξει περαιτέρω σχολιασμός από την Αστυνομία, μέχρι να διαφανεί εάν προκύπτουν στοιχεία που να δικαιολογούν επόμενες ενέργειες.
Αστυνομικές πηγές επισημαίνουν ότι η υπόθεση θεωρείται ιδιαίτερα ευαίσθητη, καθώς άπτεται του θεμελιώδους δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης. Παράλληλα, εξετάζεται και το ενδεχόμενο διαδικτυακής διάδοσης του υλικού, γεγονός που θα μπορούσε να εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Υποδιεύθυνσης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, εφόσον υπάρξει εύλογη υποψία τέλεσης αδικήματος.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, για να στοιχειοθετηθεί οποιοδήποτε αδίκημα απαιτείται σαφής μαρτυρία και τεκμήρια όπως σε κάθε άλλη περίπτωση, ενώ καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία την τελευταία φορά που βρέθηκε και πάλι στο επίκεντρο ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης – τον Σεπτέμβρη του 2021– είχε κρίνει ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για ποινική δίωξη.
Ποια η θέση του καλλιτέχνη «ανάδειξη –και όχι υποτίμηση»
Ο Γιώργος Γαβριήλ απορρίπτει κατηγορηματικά τις αιτιάσεις περί προσβολής του χριστιανισμού. Όπως δήλωσε στη μεσημβρινή εκπομπή του ΑΝΤ1, θεωρεί ότι η παρουσία του Χριστού και της Παναγίας στα έργα του λειτουργεί ως ανάδειξη –και όχι υποτίμηση– της χριστιανικής πίστης.
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι τα έργα του δεν «βρίζουν» αλλά αποτυπώνουν κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα της εποχής, αφήνοντας χώρο για πολλαπλές ερμηνείες, ανάλογα με τις εμπειρίες του κάθε θεατή. «Σε ποια εποχή ζούμε, να μην μπορεί να εκφραστεί ο καλλιτέχνης;» διερωτήθηκε, τονίζοντας ότι χωρίς ελευθερία έκφρασης δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί, σύμφωνα με τον ίδιο, το γεγονός ότι κάποιοι εισήλθαν στον εκθεσιακό χώρο το Σάββατο και κατέβασαν έργα, ενώ η έκθεση ακυρώθηκε την επόμενη ημέρα λόγω απειλών κατά της ζωής του ιδιοκτήτη, και μάλιστα όπως ανέφερε παρουσία της Αστυνομίας. «Να φοβόμαστε για βανδαλισμούς και να κατεβάζουμε εκθέσεις;» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου «Ο κυπριακός λαός αντέδρασε πολύ σωστά»
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος, μιλώντας στην εκπομπή «Ενημέρωση Τώρα» του Omega Channel χαρακτήρισε «απαράδεκτο» το να δικαιολογούνται όπως ανέφερε «τέτοιες αισχρότητες στο όνομα της ελευθερίας της έκφρασης».
Ο Αρχιεπίσκοπος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την αντίδραση της κυπριακής κοινωνίας. «Συγχαίρω τον κυπριακό λαό που αντέδρασε πολύ σωστά», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «δεν μπορεί ο καθένας να εκφράζεται με τόσο χυδαίο τρόπο για τα ιερά και τα όσια μας».
Όπως σημείωσε, οι αντιδράσεις του κόσμου και η απόφαση της γκαλερί αποτελούν «μηνύματα προς αυτούς που πρέπει», υπογραμμίζοντας ότι το ζήτημα είναι πρωτίστως θέμα σεβασμού απέναντι στην κοινωνία. Σε ερώτηση για το αν προτίθεται να προχωρήσει σε καταγγελία στις Αρχές, ο Αρχιεπίσκοπος ανέφερε ότι θεωρεί πως «τα μηνύματα έχουν ήδη ληφθεί», μέσα από την αντίδραση της κοινωνίας.
Το προηγούμενο του 2021 και το νομικό πλαίσιο
Η υπόθεση Γαβριήλ δεν είναι πρωτόγνωρη. Τον Σεπτέμβριο του 2021, έπειτα από παρόμοιες αντιδράσεις, ο τότε Υπουργός Παιδείας, Πρόδρομος Προδρόμου, είχε ζητήσει από τον Γενικό Εισαγγελέα να εξετάσει το ζήτημα. Ο Γενικός Εισαγγελέας είχε ξεκαθαρίσει τότε ότι δεν υπήρχε νομική βάση για ποινική δίωξη, επισημαίνοντας ότι το θέμα αφορούσε κυρίως πειθαρχικά μέτρα και όχι ποινικά αδικήματα.
Η συγκεκριμένη αναφορά επανέρχεται σήμερα ως κρίσιμο προηγούμενο, ενισχύοντας τη θέση ότι η καλλιτεχνική έκφραση προστατεύεται συνταγματικά, ακόμη και όταν προκαλεί ή ενοχλεί.
Η νομολογία, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τείνει να προστατεύει την έκφραση –ιδίως την καλλιτεχνική– εκτός εάν αποδεικνύεται σαφής και πρόδηλη πρόθεση εξύβρισης ή υποκίνησης μίσους.
Στην παρούσα φάση, το ερώτημα παραμένει ανοιχτό: πρόκειται για τέχνη που προκαλεί διάλογο ή για πράξη που υπερβαίνει τα όρια της ανεκτής κριτικής; Η απάντηση, όπως φαίνεται, δεν θα δοθεί μόνο από την Αστυνομία ή τη Νομική Υπηρεσία, αλλά και από την ίδια την κοινωνία και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον ρόλο της τέχνης.
