Εντονγκαλά: «Ο γιος μου ακόμα τραγουδά τα συνθήματα των Πορτοκαλί»

Η πορεία του Ντιεμερσί Εντονγκαλά δύσκολα μένει απαρατήρητη. Πρόκειται για έναν ποδοσφαιριστή του οποίου ο σταθμός στο νησί μας άφησε έντονο «αποτύπωμα», καθώς έγραψε το δικό του κεφάλαιο με τη φανέλα του ΑΠΟΕΛ. Η παρουσία του Κονγκολέζου εξτρέμ στην ομάδα της Λευκωσίας από το 2020 -2025, συνοδεύτηκε με μεγάλες εμφανίσεις, συγκινήσεις αλλά και αγάπη από τον κόσμο. Ένα όνομα που έχει συνδεθεί με την ταχύτητα, την έκρηξη, την ντρίπλα και… μετατράπηκε σε σημείο αναφοράς στην επιστροφή του συλλόγου στην κορυφή του Κυπριακού ποδοσφαίρου (2023-2024).

Ο Εντονγκαλά ανήκει στην κατηγορία των ποδοσφαιριστών των οποίων οι καριέρες τους δεν περιορίστηκαν σε μια χώρα και ένα πρωτάθλημα. Πέρα από το κυπριακά γήπεδα, σημείωσε παραστάσεις από το Βέλγιο μέχρι την Τουρκία, σε διάφορους συλλόγους. Μέσα λοιπόν σε όλα αυτά τα χρόνια αποκόμισε πολύτιμες εμπειρίες και κουβαλά έντονες εικόνες, ωστόσο η δίψα του για ποδόσφαιρο διατηρείται με τους στόχους του να παραμένουν υψηλοί στην Τουρκία με την Μπαντίρμασπορ.

Μέσα από τη συνέντευξη που ακολουθεί ο Εντονγκαλά μιλάει ανοιχτά για την εμπειρία του με την «γαλαζοκίτρινη» φανέλα, αποκαλύπτει ιστορίες με τον Σα Πίντο, θυμάται τον τελικό του πρωταθλήματος κόντρα στην ΑΕΚ, τονίζει το μεγαλύτερο λάθος του Πρόδρομου Πετρίδη και επισημάνει τα "στρατόπεδα" επί εποχής Χιμένεθ. Επιπλέον αναφέρεται στα πρώτα του βήματα, τις προκλήσεις που αντιμετώπισε στην καριέρα του, στον ποδοσφαιρικό του πατέρα και στο κοινωνικό έργο που επιτελεί μέσω του ιδρύματός του «Ndogalife».

Αναλυτικά:

Γεια σου Εντονγκαλά, αρχικά, πώς αισθάνεσαι αυτή την στιγμή; Πως είναι η ζωή στην Τουρκία και στην Μπαντίρμα; Ποιες είναι οι εντυπώσεις σου για το επίπεδο του ποδοσφαίρου στην Τουρκία; Υπάρχουν κοινά στοιχεία με αυτά της πρώτης κατηγορίας της Κύπρου;

«Η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα, η Μπαντίρμα όπου ζω είναι μια μικρή πόλη αλλά είναι πολύ ωραία. Είναι πολύ καλό το επίπεδο στη Β΄ κατηγορία της χώρας όπου αγωνίζομαι με την Μπαντίρμασπορ. Στη Β΄ κατηγορία έρχονται αρκετοί ποδοσφαιριστές από την πρώτη κατηγορία της χώρας αλλά και από μεγάλες ομάδες από όλο τον κόσμο. Δεν είναι το ίδιο επίπεδο με το πρωταθλήματα Α΄ κατηγορίας της Κύπρου, είναι διαφορετικό το στιλ παιχνιδιού. Στην Τουρκία είναι αναγκαίες οι μεγαλύτερες σωματικές ικανότητες και είναι "ανοιχτά" τα παιχνίδια, όλες οι ομάδες είναι ανταγωνιστικές. Ενώ, στην Κύπρο κυριαρχεί η τακτική και όταν παίζεις κόντρα σε μικρές ομάδες όλα είναι "κλειστά" ».

Που στοχεύει η ομάδα αυτή την σεζόν και ποιες είναι οι δικές σου φιλοδοξίες;

«Την περσινή χρονιά χάσαμε την άνοδο για την πρώτη κατηγορία στον τελευταίο αγώνα των πλεί -οφ, είχαμε μια πολύ καλή χρονιά. Φέτος θα προσπαθήσουμε να πάμε απευθείας στην πρώτη κατηγορία της χώρας. Από την πλευρά μου θέλω να δώσω τον καλύτερο μου εαυτό ώστε η ομάδα να πετύχει τους στόχους της».

Ας το πάρουμε τώρα από την αρχή… Πώς άρχισες τα πρώτα σου ποδοσφαιρικά βήματα;

«Από μικρή ηλικία έπαιζα ποδόσφαιρο με τους φίλους μου και την οικογένεια μου. Στην ηλικία των 6 εγγράφηκα σε ακαδημία της πόλης μου, στην Ιβέρ, όλα άρχισαν από εκεί. Στην αρχή έπαιζα για διασκέδαση, αλλά με την πάροδο του χρόνου οι προπονητές και όλοι γύρω μου τόνιζαν ότι μπορώ να φτάσω σε επαγγελματικό επίπεδο. Εκεί ξεκίνησα να βάζω στόχους για να φτάσω μακριά και να κάνω αυτό που αγαπάω επάγγελμα».

Πάντα αγωνιζόσουν στην επίθεση ή στα πρώτα σου βήματα σημείωσες συμμετοχές σε άλλες θέσεις; Ποιος ήταν το ποδοσφαιρικό σου "είδωλο";

«Από μικρή ηλικία πάντα έπαιζα στις θέσεις της επίθεσης. Αρχικά ήμουν κεντρικός επιθετικός και με το πέρασμα του χρόνου μεταφέρθηκα στα φτερά. Έχω επίσης συμμετοχές στο κέντρο, αλλά και σαν δεξιός μπακ. Το ποδοσφαιρικό μου "είδωλο" ήταν ο Ρονάλντο Ναζάριο».

Στα 20 σου χρόνια ερχόμενος από τις ακαδημίες της Σταντάρ Λιέγης, πήρες μεταγραφή σε ομάδα του Λουξεμβούργου. Τι θυμάσαι από τον ντεμπούτο σου σε ανδρικό επίπεδο με τη φανέλα της Jeunesse Esch;

«Ήταν πολύ δύσκολο να προσαρμοστώ από τις ακαδημίες της Σταντάρ Λιέγης στην πρώτη κατηγορία του Λουξεμβούργου, καθώς δεν ήταν ένα επαγγελματικό πρωτάθλημα και το επίπεδο ήταν πολύ χαμηλό. Ήταν μεγάλη διαφορά, αλλά ήταν μια πολύτιμη εμπειρία, με βοήθησε να ωριμάσω ως άνθρωπός και ως ποδοσφαιριστής».

Η καριέρα σου απογειώθηκε στη Σαρλερουά, αυτός ο σύλλογος ουσιαστικά αποτέλεσε το "σκαλοπάτι" για το επόμενο βήμα στην καριέρα σου. Πώς σε βοήθησε αυτή η ομάδα να εξελιχθείς, τόσο ως ποδοσφαιριστής όσο και ως άνθρωπος; Τι σημαίνει αυτή η ομάδα για σένα;

«Είναι η ομάδα της καρδιάς μου! Η Σαρλερουά μου έδωσε την ευκαιρία να παίξω τα πρώτα μου παιχνίδια στην πρώτη κατηγορία του Βελγίου. Μου έδωσαν μια μεγάλη ευκαιρία και δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Όλα ξεκίνησαν από εκεί για την καριέρα μου σε επαγγελματικό επίπεδο. Έχω πολύ καλές αναμνήσεις από την περίοδο στην Σαρλερουά, πετύχαμε πολλά. Είμαι πολύ περήφανος και χαρούμενος που πέρασα από αυτή την ομάδα. Διατηρώ πολύ καλές επαφές με τον σύλλογο και ίσως συνεργαστούμε ξανά στο μέλλον όταν έρθει το τέλος της καριέρας μου».

Έχεις δηλώσει ότι ο Φίλιπ Κλέμεντ (Γκενκ) υπήρξε ο προπονητής που σε σημάδεψε περισσότερο. Πως επηρέασε την εξέλιξή σου;

«Ο Φίλιπ Κλέμεντ με βοήθησε να γίνω ολοκληρωμένος ποδοσφαιριστής. Πριν συνεργαστώ μαζί του είχα τον δικό μου τρόπο παιχνιδιού, όμως μέσα από την συνεργασία μας εξελίχθηκα και εφάρμοσα νέα στοιχεία. Πιο συγκεκριμένα έπαιξε καταλυτικό ρόλο στον τρόπο που κινούμε όχι μόνο με την μπάλα αλλά και όταν δεν έχω την κατοχή. Σήμερα καταλαβαίνω πόσο σημαντικά είναι αυτά που μου έμαθε, είναι οι κύριοι λόγοι που μπορώ και αγωνίζομαι σε αυτό το επίπεδο μέχρι τώρα. Πάνω από όλα είναι ένας σπουδαίος άνθρωπος. Είμαι σίγουρος αν τον γνώριζα νωρίτερα θα είχα μια διαφορετική καριέρα. Είναι σαν τον ποδοσφαιρικό μου πατέρα».

Μετά το Βέλγιο η καριέρα σου συνεχίστηκε στην Κύπρο για να εκπροσωπήσεις τον ΑΠΟΕΛ. Ποιοι ήταν οι λόγοι που σε οδήγησαν στην απόφαση να ενταχθείς στην ομάδα της Λευκωσίας; Τι ήξερες για τον σύλλογο πριν υπογράψεις;

«Το όνομα του ΑΠΟΕΛ είναι γνωστό στην Ευρώπη μέσα από τις επιτυχίες του στις διοργανώσεις της UEFA. Όταν με προσέγγισε ο ΑΠΟΕΛ μίλησα με τον Ιγκόρ Ντε Καμάρκο που έπαιξε στο παρελθόν για την ομάδα. Μου είπε τα καλύτερα για τον σύλλογο και μου έδωσε την ώθηση να έρθω στην Κύπρο. Δεν ήταν εύκολη απόφαση γιατί είχα τις αμφιβολίες μου για το επίπεδο του πρωταθλήματος. Ήταν μια δύσκολη απόφαση, αλλά δεν μετανιώνω τίποτα καθώς πέρασα πολύ ωραίες στιγμές στον ΑΠΟΕΛ».

Πως ήταν η προσαρμογή σου στην Κύπρο;

«Ήταν πολύ δύσκολη η προσαρμογή μου από το ξεκίνημα. Ήρθα την περίοδο της πανδημίας, είχα πολλά προσωπικά προβλήματα και η οικογένεια μου ήταν μακριά. Η πρώτη χρονιά ήταν πολύ δύσκολη για εμένα, έγιναν πολλά πράγματα».

Πώς ήταν η ζωή στην Κύπρο;

«Είναι πολύ ωραία η ζωή στην Κύπρο, είναι πολύ ήσυχα. Οι άνθρωποι είναι φιλικοί και ευγενικοί. Δεν είχα ποτέ κανένα πρόβλημα, έζησα πολύ ωραίες στιγμές στο νησί και σίγουρα θα το ξανά επισκεφτώ για διακοπές».

Η πρώτη σου χρονιά με τα «γαλαζοκίτρινα» ήταν καταστροφική (2020-2021, 8η θέση). Μπορείς να μας αναλύσεις τους λόγους που η πορεία της ομάδας είχε αυτή την κατάληξη;

«Ήμουν ένας παίκτης καινούργιος και ο σύλλογος είχε μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Δεν έγιναν καλές μεταγραφές εκείνη τη σεζόν, είχαμε καλούς παίκτες αλλά η ποιότητα δεν ήταν αρκετή για να γίνουμε πρωταθλητές. Από εκεί και πέρα, καταλυτικό ρόλο για την πορεία μας είχε και η απουσία των οπαδών από τις κερκίδες. Ο ΑΠΟΕΛ πάντα με τους οπαδούς του αποκτά διαφορετική δυναμική. Όλα αυτά μαζί οδήγησαν σε αυτή την καταστροφική σεζόν».

Η σεζόν 2023-2024 σηματοδοτούσε την τέταρτη χρονιά σου με τη φανέλα του ΑΠΟΕΛ. Τι πιστεύεις ότι έκανε τη διαφορά και η ομάδα κατέκτησε το πρωτάθλημα;

«Η διαφορά ήταν η ενότητα που επικρατούσε στην ομάδα. Ήταν σχεδόν η ίδια ομάδα από την προηγούμενη χρονιά και η χημεία μας ήταν τρομερή. Γίναμε μια οικογένεια στα αποδυτήρια, ο Σα Πίντο έκανε τα πάντα για να δημιουργήσει αυτό το κλίμα. Όταν ξεκινήσαμε τη σεζόν ήμουν σίγουρος ότι θα κατακτούσαμε το τρόπαιο του πρωταθλητή. Είχα πει χαρακτηριστικά στον πρόεδρο της ομάδας, κ. Πετρίδη "Είμαι 100% σίγουρος ότι φέτος θα κατακτήσουμε το πρωτάθλημα", έχω ακόμα το μήνυμα… Και στο παιχνίδι κόντρα στην Γάνδη (στο ξεκίνημα της σεζόν) είχαμε κάποιες μεγάλες ευκαιρίες στο Βέλγιο για να σκοράρουμε, ακόμα και αν δεν τα καταφέραμε για λεπτομέρειες ήταν ξεκάθαρο ότι είχαμε μια πολύ καλή ομάδα».

Γνώριζες τον Σα Πίντο από τη συνεργασία σου με τη Σταντάρ Λιέγης, Πώς θα περιέγραφες τον χαρακτήρα του και τη φιλοσοφία του; Ποιες διαφορές παρατήρησες στη συνεργασία σας τότε στο Βέλγιο σε σχέση με όταν βρεθήκατε στον ΑΠΟΕΛ; ‘Εχεις κάποια ξεχωριστή μαζί του ιστορία που θα μπορούσες να μοιραστείς; Ένα συμβάν που δεν είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας.

«Η προσωπικότητα του ήταν η ίδια όπως και τη Σταντάρ Λιέγης. Είναι ένας πολύ παρεξηγημένος άνθρωπος γιατί είναι πολύ παθιασμένος. Κάνει τα πάντα για το σύλλογο και για τους παίκτες του, αλλά ναι είναι αλήθεια πως κάποιες φορές ξεφεύγει όμως χωρίς κακό σκοπό. Όλα τα κάνει για να προστατέψει τους παίκτες και την ομάδα του. Στην Κύπρο ήταν πιο ώριμος, παρατήρησα αρκετές διαφορές με τον τρόπο που προσεγγίζει το παιχνίδι. Δεν είχαμε την καλύτερη σχέση στο Βέλγιο. Μια περίοδο στη Σταντάρ Λιέγης είχα επιστρέψει από τραυματισμό και δεν με υπολόγιζε για τις βασικές του επιλογές. Προτίμησε στο τέλος να με παραχωρήσει δανεικό στην Γκενκ. Όταν μου ανακοίνωσε τον δανεισμό μου, του είπα πρόσωπο με πρόσωπο "Όπου και να πάω θα κατακτήσω το πρωτάθλημα και εσύ δεν θα γίνεις πρωταθλητής", και έτσι έγινε. Μετά όταν έγινα πρωταθλητής με την Γκενκ, μου έστειλε μήνυμα και μου έδωσε συγχαρητήρια . Όταν ήρθε στην Κύπρο μιλήσαμε για αυτό το συμβάν και γελάσαμε πολύ. Επίσης, στο ξεκίνημα της σεζόν (2023-2024) ο Σα Πίντο μίλησε με τον Πετρίδη και του τόνισε ότι με θέλει να παραμείνω στην ομάδα, καθώς ήξερε τι μπορώ να προσφέρω. Εγώ ήθελα να φύγω τότε από τον ΑΠΟΕΛ λόγω των οικονομικών προβλημάτων, αλλά επίσης γιατί την προηγούμενη χρονιά ο Μιλόγιεβιτς δεν μου έδωσε αρκετό χρόνο συμμετοχής. Ο Σα Πίντο μόλις συμφώνησε με τον ΑΠΟΕΛ με έπεισε να μείνω στην ομάδα και τα υπόλοιπα είναι ιστορία».

Στο ξεκίνημα της σεζόν ο Σα Πίντο, δέχθηκε μια βαριά τιμωρία, η οποία δεν του επέτρεπε την είσοδο στα γήπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πως το διαχειριστήκατε;

«Μετά την απόφαση ο Σα Πίντο μίλησε με όλους τους αρχηγούς της ομάδας. Όλη στην ομάδα ήθελαν την παραμονή του στον πάγκο και αυτό μεταφέραμε στον πρόεδρο. Δεν θέλαμε να αλλάξουμε κάτι που είχε ήδη αρχίσει να αποδίδει. Τονίσαμε στον κ. Πετρίδη πως θα έπρεπε πρώτα να δώσει την ευκαιρία στην ομάδα να αγωνιστεί χωρίς τον προπονητή στα παιχνίδια και μόνο αν φαινόταν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, να πάρει την τελική του απόφαση. Σταθήκαμε δίπλα στον Σα Πίντο».

Ο Σα Πίντο επανάφερε τον ΑΠΟΕΛ στην κορυφή του κυπριακού ποδοσφαίρου, ωστόσο με το τέλος της χρονιάς αποχώρησε; Εσένα σε βρήκε ομόφωνο η απομάκρυνσή του από τον πάγκο της ομάδας;

«Δεν συμφώνησα με αυτή την απόφαση. Για έμενα ήταν το μεγαλύτερο λάθος γιατί είμαι σίγουρος αν ο Σα Πίντο παρέμενε στον πάγκο, τότε ο ΑΠΟΕΛ θα έπαιζε στο Champions League. Η ομάδα είχε πολύ καλή χημεία και γνώριζε πολύ καλά τον τρόπο παιχνιδιού του προπονητή. Με την αλλαγή προπονητή, άλλαξε και όλη η φιλοσοφία της ομάδας και η προσέγγιση. Δεν ήταν αναγκαία αυτή η αλλαγή πιστεύω, καθώς στα προκριματικά είναι λίγα τα παιχνίδια και κρίσιμα. Δεν πρέπει να κάνεις μεγάλες αλλαγές σε μια ομάδα πριν τα προκριματικά.Ένα καλό παράδειγμα είναι αυτό της Πάφου FC η οποία έχει τον ίδιο προπονητή εδώ και χρόνια και κατάφερε να φτάσει στο Champions League. Μια αλλαγή στην τεχνική ηγεσία θα ήταν ιδανικότερη στην πορεία της σεζόν, όχι πριν τα προκριματικά καθώς ήταν η μεγαλύτερη ευκαιρία για τον σύλλογο να σωθεί οικονομικά. Ήταν μεγάλη ευκαιρία για τον ΑΠΟΕΛ. Για έμενα, το ξανά λέω ήταν μεγάλο λάθος η φυγή του Σα Πίντο».

Πως έζησες τον τελικό πρωταθλήματος στο ΓΣΠ κόντρα στην ΑΕΚ; 

«Φανταστική βραδιά, θα θυμάμαι αυτό το παιχνίδι για όλη μου τη ζωή! Τρομεροί πανηγυρισμοί με τον κόσμο του ΑΠΟΕΛ μετά το τέλος του αγώνα. Ευχαριστώ τους οπαδούς για όλη αυτή την αγάπη και το πάθος που μας μετέφεραν. Οι οπαδοί του ΑΠΟΕΛ είναι "τρελοί", είναι μοναδικοί και είναι από τις πιο έντονες μου αναμνήσεις τα γλέντια μαζί τους για το πρωτάθλημα. Θα σου πω κάτι, ακόμα και όταν μείναμε πίσω στο σκορ στον τελικό πρωταθλήματος, ήμουν σίγουρος ότι θα γινόμασταν πρωταθλητές. Δεν ξέρω πώς, αλλά η καρδιά, το πνεύμα και η νοοτροπία που υπήρχε σε αυτή την ομάδα ήταν απίστευτα».

Η σεζόν που αναδείχθηκες πρωταθλητής με τον ΑΠΟΕΛ δεν ήταν εύκολη. Πολλοί θεωρούν ότι ήταν το πιο απαιτητικό πρωτάθλημα στην ιστορία του συλλόγου. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις και πώς τις αντιμετωπίσατε;

«Πολλά πράματα έγιναν σε αυτή την ομάδα και δεν μας "γκρέμισαν"… χάσαμε τον προπονητή μας για μήνες, μας έβγαλαν έξω από το κύπελλο για το τίποτα, είχαμε οικονομικά προβλήματα. Αλλά ήμασταν ενωμένοι σαν οικογένεια. Η ενότητα ήταν ο μοναδικός τρόπος να φέρουμε τον ΑΠΟΕΛ στην κορυφή, αντιμετωπίσαμε τα προβλήματα όλοι μαζί. Ο ένας στήριζε τον άλλον, όχι μόνο μέσα στην ομάδα αλλά και ανάμεσα στα άτομα που εργάζονταν, αφού τα οικονομικά ήταν πρόβλημα για όλους. Κάναμε πολλές δραστηριότητες μαζί πέρα από τις προπονήσεις και γίναμε μια μεγάλη οικογένεια. Ήταν πολύ δύσκολη σεζόν αλλά τα καταφέραμε».

Τη σεζόν 2023-2024 είδαμε το πιο ολοκληρωμένο και εντυπωσιακό version του Εντονγκαλά με τη φανέλα του ΑΠΟΕΛ. Ποιοι ήταν οι παράγοντες που σε βοήθησαν να ξεχωρίσεις, και τι θεωρείς ότι σε εμπόδιζε στις προηγούμενες σεζόν; Θα μπορούσες να αναδειχθείς ως πολυτιμότερος ποδοσφαιριστής του πρωταθλήματος, πιστεύεις αδικήθηκες;

«Την πρώτη χρονιά ήταν πολύ δύσκολή για μένα για. Στη χρονιά με τον Σωφρόνη Αυγουστή είχα αυτοπεποίθηση και ήθελα να συνεχίσω με τον ίδιο τρόπο την επόμενη χρονιά, αλλά δεν ήμουν στα αρχικά πλάνα του Μιλόγεβιτς και αυτό με κράτησε πίσω. Όταν ήρθε ο Σα Πίντο μου έδωσε ελευθερία και αυτοπεποίθηση, έτσι έβγαλα τον καλύτερο μου εαυτό. Πιστεύω πως εκείνη τη σεζόν άξιζα το βραβείο του MVP, καθώς όλοι αναγνώριζαν ότι έκανα μια εξαιρετική χρονιά. Γίναμε πρωταθλητές και το αναμενόμενο ήταν να πάρει τον τίτλο ποδοσφαιριστής από την πρωταθλήτρια ομάδα. Αναγνωρίζω την πολύ καλή χρονιά του Σεμέδο, όμως θεωρώ ότι απέφυγαν να απονείμουν το βραβείο σε παίκτη του ΑΠΟΕΛ».

Πως θα περιέγραφες τον πρόεδρο της ομάδας, Πρόδρομο Πετρίδη;

«Είναι ένας πολύ καλός άνθρωπος. Ως πρόεδρος κάνει ότι μπορεί για να βοηθήσει τους παίκτες του και να επιβιώσει ο ΑΠΟΕΛ. Το έργο του δεν είναι καθόλου εύκολο, γιατί η ομάδα έχει μεγάλα οικονομικά προβλήματα, όλοι το γνωρίζουν. Ίσως έκανε κάποια λάθη, αλλά κανένας δεν μπορεί να πει ότι δεν πολέμα καθημερινά για το καλό της ομάδας. Το μεγαλύτερο του λάθος, κατά τη θητεία μου στον ΑΠΟΕΛ, ήταν που δεν κράτησε τον Σα Πίντο στην ομάδα».

Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στο ΑΠΟΕΛ, είχες φτάσει κοντά σε άλλη ομάδα;

«Με προσέγγισαν δυο ομάδες από την Κύπρο, δυο ομάδες από την πρώτη τριάδα. Είχα προσφορά να αποχωρήσω την χειμερινή μεταγραφική περίοδο του 2023/2024, αλλά ήθελα να κατακτήσω το πρωτάθλημα με τον ΑΠΟΕΛ».

Η σεζόν 2024-2025 ξεκίνησε με μεγάλες προσδοκίες για τον ΑΠΟΕΛ, όμως εγκαταλείφθηκαν στην πορεία μια προς μια. Ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την «κατρακύλα»;

«Είχαμε μια πολύ καλή ομάδα, ήρθαν ποδοσφαιριστές με αρκετή ποιότητα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν οι αλλαγές προπονητών. Ειδικά οι αποδεσμεύσεις των Γκαγιέγο και Ντομίνγκες ήταν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια ήρθε ο Μανόλο Χιμένεθ, η πρόσληψη του πιστεύω ήταν το μεγαλύτερο λάθος. Ο Χιμένεθ "σκότωσε" το πνεύμα που επικρατούσε στην ομάδα. Άφηνε στον πάγκο ποδοσφαιριστές χωρίς καμία εξήγηση, ενημέρωσε τον Κοσταντίνοφ ότι δεν ήταν στα πλάνα της ομάδας, ενώ την περσινή περίοδο ήταν από τους καλύτερους παίκτες. Σε καμία περίπτωση δεν ήταν καλή η προσέγγιση του, είχαν δημιουργηθεί "στρατόπεδα" με τον Χιμένεθ, ενώ πριν έρθει στην ομάδα επικρατούσε ένα οικογενειακό κλίμα. Περάσαμε μαζί σαν ομάδα πολλά και θα έπρεπε να δείξει περισσότερο σεβασμό σε ποδοσφαιριστές που θυσίασαν αρκετά. Στο τέλος ο Χιμένεθ δεν κατάφερε κάτι στον ΑΠΟΕΛ και αποτέλεσε παρελθόν. Δεν μιλώ ποτέ για τους προπονητές, πάντα πρέπει να υπάρχει σεβασμός, αλλά σίγουρα αυτές οι μαζεμένες αλλαγές δεν οδήγησαν σε κάτι καλό την ομάδα».

Πιστεύεις ότι έκλεισε ιδανικά το κεφάλαιο ΑΠΟΕΛ για εσένα; Ήταν κοινή απόφαση να αποχωρήσεις πρόωρα από την ομάδα (συμβόλαιο μέχρι το τέλος της σεζόν 2024-2025);

«Δεν ήθελα να φύγω, αλλά με τον Χιμένεθ στον πάγκο δεν ήξερα που θα οδηγηθεί η ομάδα. Ήταν μια δύσκολη απόφαση, αλλά πιστεύω ήταν η σωστή στιγμή να αποχωρήσω και να κλείσω ένα μεγάλο κεφάλαιο στην καριέρα μου. Δεν ήθελα να συνεχίσω σίγουρα στην Κύπρο γιατί δεν θα ήταν σωστό να παίξω κόντρα στον ΑΠΟΕΛ με άλλη Κυπριακή ομάδα. Είχα κάποιες προτάσεις αλλά προτίμησα την προοπτική της Μπαντίρμασπορ η οποία διεκδικούσε άνοδο στην πρώτη κατηγορία».

Πώς θα περιέγραφες τους οπαδούς του ΑΠΟΕΛ σε κάποιον που δεν τους έχει ζήσει; Πόσο μεγάλη ώθηση δίνουν πιστεύεις στην ομάδα; Έχεις αγωνιστεί σε διάφορες ομάδες και πρωταθλήματα, έχεις βιώσει ξανά παρόμοιο πάθος και ένταση σε άλλες χώρες όπως αυτό που συνάντησες στην Κύπρο;

«Οι οπαδοί του ΑΠΟΕΛ είναι φανατικοί, γεμάτοι πάθος, δίνουν τεράστια ώθηση στην ομάδα και την βοηθούν να πετύχει τους στόχους της. Παρόμοιο πάθος έχουν και οι οπαδοί της Στανάρτ Λιέγης».

Ο ΑΠΟΕΛ αποτελεί την ομάδα την οποία διάνυσες τα περισσότερα χρόνια της καριέρας σου μέχρι στιγμής, συνολικά σημείωσες 150 εμφανίσεις σε όλες τις διοργανώσεις. Τι σημαίνει αυτό για σένα; Πόσο πολύ δέθηκες με αυτήν την ομάδα;

«Ο ΑΠΟΕΛ είναι μια οικογένεια για εμένα. Ήταν ένα πολύ δύσκολο ξεκίνημα αλλά έχω πολύ ωραίες αναμνήσεις στην ομάδα. Η ομάδα θα είναι πάντα στην καρδιά μου. Ο γιος μου ακόμα τραγουδά τα συνθήματα των Πορτοκαλί».

Πιστεύεις ότι η Κύπρος διαθέτει ποδοσφαιρικό ταλέντο;

«Πιστεύω υπάρχει ταλέντο στην Κύπρο, αλλά ίσως δεν δίνουν αρκετές ευκαιρίες στους νέους παίκτες. Είναι σημαντικό να παίρνουν χρόνο συμμετοχής, ώστε να αναπτύσσονται και να προσφέρουν στην ομάδα τόσο αγωνιστικά όσο και οικονομικά».

Ανάμεσα στο παραδοσιακό Clasico του Βελγίου Σταντάρ Λιέγης - Άντερλεχτ και το κυπριακό ντέρμπι «αιωνίων» Ομόνοια – ΑΠΟΕΛ, ποιο έζησες πιο έντονα;

«Είναι διαφορετικά παιχνίδια, με ξεχωριστό ενδιαφέρον το καθένα. Το πρωτάθλημα στο Βέλγιο είναι καλύτερο το επίπεδο, αλλά και το ντέρμπι στην Λευκωσία δεν υστερούσε. Η ατμόσφαιρα στην Κύπρο όμως είναι πιο “τρελή”».

Ποιος θεωρείς ότι ήταν ο καλύτερος συμπαίκτης σου στον ΑΠΟΕΛ και ποιος στις υπόλοιπες ομάδες όπου αγωνίστηκες;

«Στον ΑΠΟΕΛ ο καλύτερος μου συμπαίκτης ήταν ο Ισάμ Τσεμπάκ, όχι μόνο στο αγωνιστικό κομμάτι αλλά και για την ποιότητά του σαν άνθρωπος. Πρέπει να πω επίσης ότι ο Ελ Αραμπί ήταν από τους καλύτερους επιθετικούς που συνεργάστηκα, τρομερός επαγγελματίας, Από τις υπόλοιπές ομάδες που έχω αγωνιστεί ξεχωρίζω τον Νεσκένς Κεμπάνο, είμασταν μαζί στην Σαρλερουά».

Ποιος σε έφερε σε δύσκολη θέση στα κυπριακά γήπεδα;

«Ο πιο δύσκολος που αντιμετώπισα στην Κύπρο ήταν ο Ανχέλ Γκαρσία».

Ποια ήταν η πιο δύσκολη έδρα που κλήθηκες να αγωνιστείς ως φιλοξενούμενος;

«Το "Αλφαμέγα", μας πήρε αρκετό καιρό να πανηγυρίσουμε μια νίκη εκεί».

Είχες την επιλογή να αγωνιστείς είτε για την εθνική Βελγίου είτε για την εθνική του Κονγκό. Τι σε οδήγησε στην απόφαση να επιλέξεις την ομάδα του Κονγκό; Ποια ήταν τα συναισθήματά σου όταν κλήθηκες στην Εθνική;

«Έπαιζα στις ομάδες νέων του Βελγίου, αλλά στη συνέχεια έπαιξα στο Κόνγκο. Μπορεί ίσως να μην είχα ποτέ την ευκαιρία να αγωνιστώ στην Εθνική Βελγίου στο επίπεδο ανδρών, αλλά πρώτη μου επιλογή ήταν το Κονγκό γιατί είναι η χώρα μου. Όταν κλήθηκα στην Εθνική μου, ένιωσα μεγάλη περηφάνια».

Σε αρκετά γκολ με τη φανέλα του ΑΠΟΕΛ, πανηγύριζες με ένα ιδιαίτερο τρόπο. Πιο συγκεκριμένα με το ένα χέρι κρατούσες κλειστό το στόμα, ενώ το άλλο, σαν σκανδάλη σημάδευε το κεφάλι. Τι μήνυμα ήθελες να στείλεις;

«Γεννήθηκα στο Κονγκό όμως μετακομίσαμε στο Βέλγιο όταν ήμουν μόλις 2 ετών, γιατί εκείνη την περίοδο στην Αφρική ήταν πολύ δύσκολα να ζήσεις. Επικρατούσε πόλεμος στο Κονγκό και οι συνθήκες ήταν πολύ επικίνδυνες. Μέχρι σήμερα υπάρχει πόλεμος στη χώρα, στην ανατολική περιοχή. Τα τελευταία χρόνια στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η ανατολική περιοχή πλήττεται από συγκρούσεις της M23 που συνεργάζεται με την Ρουάντα. Έχουν προκαλέσει χιλιάδες θανάτους και εκατομμύρια τραυματισμούς. Ο πόλεμος στο Κονγκό είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού πολιτικών, εθνοτικών και οικονομικών παραγόντων (διαμάντια, χρυσός), που εξελίσσεται εδώ και δεκαετίες. Μέσα από την χειρονομία μου ήθελα να καταδείξω ότι ο λαός στην χώρα μου σκοτώνεται και κανείς δεν λέει τίποτα. Σαν αθλητές έχουμε κοινωνική ευθύνη, όπως όλοι οι άνθρωποι».

Είναι γνωστό ότι έχεις δημιουργήσει το ίδρυμα «Ndogalife». Μπορείς να μας περιγράψεις τις βασικές δραστηριότητες του ιδρύματος; Τι σε ώθησε να το δημιουργήσεις;

«Δημιούργησα το ίδρυμα για να βοηθήσω τους ανθρώπους της χώρα μου. Εστιάζουμε σε άτομα που έχασαν τους γονείς τους, παρέχοντας τους τροφή, ρούχα και λεφτά για το σχολείο. Ο ΑΠΟΕΛ μάλιστα μου έδωσε φανέλες για να βοηθήσω ποδοσφαιριστές στο Κονγκό. Επίσης παρέχουμε οικονομική βοήθεια στις μητέρες οι οποίες δεν μπορούν να βγουν απ’ το νοσοκομείο μετά τη γέννηση του παιδιού τους, λόγω του ότι δεν έχουν τα απαραίτητα χρήματα. Ελπίζω στο μέλλον να αναπτύξω το ίδρυμα και σε άλλους τομείς. Ένας από τους λόγους που δημιούργησα το ίδρυμα "Ndogalife" είναι επειδή όταν γεννήθηκα οι συνθήκες δεν ήταν οι καλύτερες. Ουσιαστικά σώθηκα χάρη σε μια θερμοκοιτίδα που ίσως προήλθε από δωρεά κάποιου».

Οδεύεις προς το τέλος της καριέρας σου, έχεις σκεφτεί τι θα κάνεις όταν αποφασίσεις να κρεμάσεις τα ποδοσφαιρικά σου παπούτσια; Φαντάζεσαι τον εαυτό σου να παραμένει κοντά στο ποδόσφαιρο;

«Για την ώρα παρακολουθώ μαθήματα της UEFA για "Football Management". Πολύ σύντομα θα έχω το δίπλωμα μου. Θέλω να μείνω στο ποδόσφαιρο όταν βάλω τέλος στην καριέρα μου».

Ποια θεωρείς τη δυσκολότερη στιγμή της καριέρας σας και ποια είναι εκείνη που θα σου μείνει αξέχαστη;

«Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη στιγμή που ήταν δύσκολη. Έχω περάσει δύσκολα μέσα από τους τραυματισμούς, είχα ένα σοβαρό τραυματισμό στην Σταντάρ Λιέγης και έχασα ένα χρόνο. Ξεχωρίζω το πρωτάθλημα με τον ΑΠΟΕΛ, ενώ πιο συγκεκριμένα για παιχνίδι το παιχνίδι στην “Αρένα”, όπου σκόραρα και μοίρασα ασίστ (31/3/24, 1-2). Μετά από αυτό το παιχνίδι κατάλαβα ότι θα γίνουμε πρωταθλητές».

Αν δεν είχες ακολουθήσει το ποδόσφαιρο τη καριέρα θα ήθελες να κάνεις;

«Θα ήμουν τραγουδιστής ή ηθοποιός».

Πως είναι μια μέρα του Εντονγκαλά χωρίς προπόνηση;

«Μου αρέσει να μένω σπίτι να βλέπω ταινίες ή να πηγαίνω για ψώνια».

Κοιτώντας πίσω μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια της ποδοσφαιρικής σου καριέρας, υπάρχει, κάτι που θα ήθελες να αλλάξεις;

«Ίσως μια απόφαση που πήρα. Η μεταγραφή μου στην Γάνδη εκ των υστέρων φάνηκε πως δεν ήταν η σωστή επιλογή».

Κλείνοντας, ένα μήνυμα για τον κόσμο του ΑΠΟΕΛ;

«Να συνεχίσουν να υποστηρίζουν την ομάδα. Δεν είναι εύκολα τα πράγματα αλλά πρέπει να είναι κοντά στην ομάδα. Καλύτερες μέρες έρχονται. Ο ΑΠΟΕΛ δεν τα βάζει κάτω ποτέ!»

Ευχαριστώ πολύ, εύχομαι ότι καλύτερο.

«Εγώ ευχαριστώ, καλή συνέχεια».