Σε μια εβδομάδα εντατικών κινήσεων στην εξωτερική πολιτική, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επιχείρησε να αξιοποιήσει την πρόσφατη συμφωνία εκεχειρίας–απελευθέρωσης ομήρων στη Γάζα ως εφαλτήριο για ευρύτερες διπλωματικές πρωτοβουλίες.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο CNN σε εκτενή ανάλυσή του, αφετηρία αποτέλεσε το 36ωρο ταξίδι στη Μέση Ανατολή και η εμφάνισή του στο Κοινοβούλιο του Ισραήλ, όπου, απευθυνόμενος στον ειδικό απεσταλμένο για αποστολές ειρήνης Στιβ Γουίτκοφ, είπε: «Πρέπει να τελειώσουμε με τη Ρωσία. Αυτό πρέπει να κάνουμε πρώτα». Η εβδομάδα έκλεισε με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο να επιδιώκει την έγκριση νέων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, πριν από απροσδόκητη—και, όπως όλα δείχνουν, επικείμενη—συνάντηση του Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Βουδαπέστη.
Ο πρόεδρος εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι η επιτυχία στη Γάζα δημιουργεί «δυναμική» και «αξιοπιστία» που μπορεί να μεταφερθεί και σε άλλα μέτωπα. «Νομίζω ότι έχουμε πολλή δυναμική, μεγάλη αξιοπιστία. Το να κλείσουμε τη Μέση Ανατολή ήταν πολύ σημαντικό», είπε, προσθέτοντας: «Έπρεπε να στρώσουμε σωστά το τραπέζι… Πιστεύω ότι και εδώ το τραπέζι είναι τώρα σωστά στρωμένο, και θα είναι μεγάλη τιμή να το πετύχουμε».
Ωστόσο, η ευθραυστότητα της συμφωνίας με τη Χαμάς φάνηκε όταν προέκυψαν δυσκολίες στην άμεση ανεύρεση και παράδοση των σορών ομήρων, προκαλώντας αντιδράσεις στο Ισραήλ. Αμερικανοί αξιωματούχοι επεσήμαναν ότι, υπό τα ερείπια και χωρίς βαρέα μηχανήματα στην παλαιστινιακή λωρίδα, η ανάσυρση των σορών δεν είναι επιχειρησιακά εφικτή σε σύντομο χρόνο, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη «μη αμφισβητήσιμη» επιτυχία της απελευθέρωσης 20 ζώντων ομήρων. Την επιχειρησιακή συντήρηση της συμφωνίας έχουν αναλάβει ο Γουίτκοφ και ο Τζάρεντ Κούσνερ, που μέσω αραβικών διαύλων διαμεσολάβησαν με τη Χαμάς· ο ίδιος ο Τραμπ επικοινώνησε εκ νέου με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου για το ζήτημα των σορών, δηλώνοντας: «Θα δούμε αν θα τηρήσουν τη συμφωνία· αν όχι, θα το αντιμετωπίσουμε».
Παράλληλα, ο Λευκός Οίκος κινήθηκε σε πολλαπλά μέτωπα: ο Τραμπ επιβεβαίωσε ότι εξουσιοδότησε τη CIA για μυστικές επιχειρήσεις στη Βενεζουέλα, απείλησε με πλήγματα εντός της χώρας, ενέκρινε στήριξη 20 δισ. δολαρίων από το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών προς την Αργεντινή και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων δασμών στην Κίνα ενόψει της συνάντησής του με τον Σι Τζινπίνγκ σε λίγες εβδομάδες.
Στο ουκρανικό, ο Ζελένσκι έφθασε στην Ουάσινγκτον ελπίζοντας σε αποστολή πυραύλων Tomahawk—με βεληνεκές που θα θέσει τη Μόσχα εντός εμβέλειας—και είχε συναντήσεις και με την κατασκευάστρια εταιρεία για τεχνικά ζητήματα. Όμως, κατά το γεύμα εργασίας στον Λευκό Οίκο, έγινε σαφές ότι, προς το παρόν, οι Tomahawk δεν αποδεσμεύονται.
«Ελπίζω να μη χρειαστούν. Ελπίζω να μπορέσουμε να τελειώσουμε τον πόλεμο χωρίς να σκεφτόμαστε τους Tomahawk», είπε ο Τραμπ. Σύμφωνα με πηγές, ο πρόεδρος θεωρεί ότι το Κίεβο επιδιώκει κλιμάκωση και ανησυχεί για απώλειες ενόψει του χειμώνα. Μετά τη συνάντηση, ο Ζελένσκι ανέφερε ότι συμφώνησαν να μη συζητούν δημόσια το θέμα των πυραύλων, ενώ ο Τραμπ επανήλθε στη θέση του καλοκαιριού για τερματισμό του πολέμου «όπου βρίσκονται τώρα οι γραμμές», αφήνοντας να εννοηθεί αποδοχή εδαφικών τετελεσμένων—μετά από προηγούμενες δηλώσεις του Σεπτεμβρίου ότι η Ουκρανία ίσως ανακτήσει εδάφη.
Η επόμενη φάση φέρνει κατά μέτωπο διπλωματία. Ο Τραμπ σχεδιάζει συνάντηση με τον Πούτιν στη Βουδαπέστη—«εντός δύο εβδομάδων», σύμφωνα με τον ίδιο—και εν συνεχεία ραντεβού κορυφής με τον Σι στην Ασία για να διευκρινιστούν οι εμπορικές εντάσεις. Επιδιώκει, όπως είπε, «να έχει λήξει» το ουκρανικό πριν από το τετ-α-τετ με τον Κινέζο ηγέτη. Ωστόσο, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το «μομέντουμ» από τη Γάζα δύσκολα μεταφράζεται σε επιρροή απέναντι σε δύο πυρηνικές δυνάμεις που δεν εξαρτώνται στρατιωτικά ή οικονομικά από τις ΗΠΑ. Χωρίς «μαστίγιο»—νέες κυρώσεις ή σημαντική ενίσχυση οπλικών συστημάτων—η Μόσχα έχει περιορισμένα κίνητρα για παραχωρήσεις· τα «καρότα» που μπορεί να προσφέρει η Ουάσινγκτον είναι επίσης περιορισμένα σε σχέση με την περίπτωση Ισραήλ–Χαμάς.
Η πολιτική διάσταση είναι εξίσου περίπλοκη. Ο Τραμπ έδειξε να κατανοεί τις εσωτερικές πιέσεις που δέχεται ο Νετανιάχου, φθάνοντας να ζητήσει από την ολομέλεια της Κνεσέτ προεδρική χάρη για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό: «Πούρα και σαμπάνια, ποιος νοιάζεται γι’ αυτά;», είπε σκωπτικά για τις σε βάρος του κατηγορίες δωροληψίας. Στην περίπτωση Πούτιν, αντίστοιχοι μοχλοί δεν υπάρχουν: ο Ρώσος πρόεδρος κυβερνά αυταρχικά και καταζητείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την εκτόπιση Ουκρανών ανηλίκων. Έτσι, ο Τραμπ εμφανίζεται να ταλαντεύεται ανάμεσα σε σκληρότερα μέτρα—τα οποία υπαινίσσεται—και σε υπαναχωρήσεις όταν παρεμβαίνει το Κρεμλίνο, όπως συνέβη με τηλεφώνημα πριν από την άφιξη Ζελένσκι, που άνοιξε τον δρόμο για νέο τετ-α-τετ.
Παρά τα ρίσκα, ο Λευκός Οίκος προχωρεί στην «επόμενη μέρα» της συμφωνίας για τη Γάζα, προετοιμάζοντας πολυεθνική δύναμη ασφαλείας και βήματα ανοικοδόμησης, ενώ ο Γουίτκοφ και ο Κούσνερ αναζητούν επιχειρησιακές λύσεις για τον εντοπισμό σορών, ακόμη και με κινητοποίηση εξειδικευμένων ομάδων από την Τουρκία. Ο ίδιος ο Τραμπ, ερωτηθείς αν ανησυχεί μήπως ο Πούτιν «αγοράζει χρόνο», απάντησε: «Ναι, ανησυχώ. Όμως, ξέρετε, με έχουν παίξει οι καλύτεροι σε όλη μου τη ζωή—και τα κατάφερα πολύ καλά», υπονοώντας ότι θα επιδιώξει απτό αποτέλεσμα γρήγορα, ακόμη κι αν πολλά κρίσιμα ζητήματα παραμένουν ανοιχτά.
Πηγή: Protothema
