ΚΥΠΕ
Ομόφωνα εγκρίθηκε από την Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων ο προϋπολογισμός του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης για το έτος 2025, ο οποίος ανέρχεται στα €100.005.010. Το ποσό αυτό θα χρησιμοποιηθεί για την υλοποίηση του Σχεδίου Μερικής Αναπλήρωσης, το οποίο αφορά πρόσωπα που επλήγησαν από τα μέτρα εξυγίανσης που εφαρμόστηκαν στα δύο συστημικά τραπεζικά ιδρύματα το 2013.
Για κάθε δικαιούχο, το ποσό αναπλήρωσης υπολογίστηκε με βάση το ανασφάλιστο ποσό απομείωσης, με ανώτατο όριο τα €1.000.000 ανά κατηγορία και μέγιστο συνολικό ποσό €100.000 ανά φυσικό πρόσωπο. Οι αποζημιώσεις αφορούν κουρεμένους καταθέτες και κατόχους αξιογράφων.
Μιλώντας στην Ολομέλεια, η Βουλευτής Λευκωσίας Αλεξάνδρα Ατταλίδου χαρακτήρισε το κούρεμα του 2013 ως τη μεγαλύτερη οικονομική αδικία που έχει γίνει στον τόπο και υπογράμμισε την ανάγκη να αποζημιωθούν κατά προτεραιότητα οι ευάλωτοι πολίτες, όπως τετραπληγικοί, ηλικιωμένοι και ορφανά. Εξέφρασε την άποψη ότι η οριζόντια προσέγγιση στην καταβολή των αποζημιώσεων είναι λανθασμένη και οδηγεί σε νέες αδικίες, καλώντας το κράτος να βάλει σε προτεραιότητα ανθρωπιστικά κριτήρια.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης χαιρέτισε την κατάθεση του προϋπολογισμού και την έναρξη της καταβολής μέρους των αποζημιώσεων, τονίζοντας ότι η ΔΗΠΑ–Συνεργασία είχε επανειλημμένα ζητήσει την έναρξη της διαδικασίας. Εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόθεση επανανοίγματος της ηλεκτρονικής πλατφόρμας και ζήτησε ενημέρωση για την πορεία αναπλήρωσης στους παλιούς μετόχους της Λαϊκής Τράπεζας και τα ταμεία προνοίας. Υπογράμμισε επίσης την ανάγκη να καλυφθούν και τα νομικά έξοδα των πληγέντων που προσέφυγαν στη δικαιοσύνη και έχασαν υποθέσεις.
Ο Πρόεδρος των Οικολόγων Σταύρος Παπαδούρης εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόοδο της διαδικασίας μερικής αποπληρωμής και το επικείμενο επανανοιγμα της πλατφόρμας για όσους δεν πρόλαβαν να υποβάλουν αίτηση. Επισήμανε, ωστόσο, ότι υπάρχουν αδικημένες ομάδες που δεν καλύπτονται από το σχέδιο, όπως αναφέρθηκε και σε σχετική επιστολή που έλαβαν οι Οικολόγοι. Τόνισε την ανάγκη να μη μείνει κανένας δικαιούχος εκτός, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα του κράτους να ανταποκριθεί.
Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος αναφέρθηκε στα αξιόγραφα που απορροφήθηκαν τότε από τις δύο τράπεζες, τα οποία είχαν διατεθεί στους πολίτες με παραπληροφόρηση και χωρίς να τηρηθούν οι οδηγίες της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Ανέφερε ότι η Λαϊκή Τράπεζα, ήταν κρατικοποιημένη την περίοδο εκείνη και το κράτος φέρει ευθύνη αποζημίωσης, ενώ κάλεσε το κράτος να ασκήσει πολιτική πίεση ώστε και η Τράπεζα Κύπρου να αναλάβει τις δικές της ευθύνες. Υπενθύμισε ότι είχε προτείνει εναλλακτική λύση αντί του κουρέματος, με δανεισμό μέσω δεκαετών κρατικών ομολόγων, πρόταση που δεν έγινε αποδεκτή. Αναφέρθηκε επίσης σε σκάνδαλο μετακίνησης χρημάτων κατά την κλειστή περίοδο των τραπεζών και ζήτησε να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα έρευνας.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού που προέδρευε της Ολομέλειας αναφέρθηκε στις πολλαπλές προτάσεις που είχαν τεθεί το 2013, λέγοντας πως κάποιοι ήθελαν να μετατρέψουν την Κύπρο σε πειραματόζωο και το πείραμα αυτό απέτυχε παταγωδώς. Εξέφρασε απογοήτευση για το γεγονός ότι, παρά την παράδοση ολοκληρωμένου καταλόγου με τις περιπτώσεις μεταφοράς χρημάτων στην κλειστή περίοδο των τραπεζών, η Νομική Υπηρεσία δεν έχει πράξει τίποτε μέχρι σήμερα.
Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ Σωτήρης Ιωάννου χαιρέτισε την απόφαση για μερική αποζημίωση των θυμάτων εκείνων των αποφάσεων, σημειώνοντας ότι η αξιοπιστία του κράτους κρίνεται από τον τρόπο που διαχειρίζεται τις πληγές του παρελθόντος. Θεώρησε ιδιαίτερα θετικό το ότι επαναλειτούργησε η ηλεκτρονική πλατφόρμα και επισήμανε πως κανένας κουρεμένος δεν πρέπει να μείνει εκτός αποζημίωσης λόγω γραφειοκρατικών προβλημάτων ή λαθών. Τόνισε ότι τα ταμεία προνοίας δεν είναι ανώνυμοι λογαριασμοί, αλλά αποτελούν τον κόπο χιλιάδων εργαζομένων, οι οποίοι πρέπει να αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη προσοχή και υπολογισμό ανά εργαζόμενο και όχι ως ενιαία μονάδα.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς σημείωσε ότι μέσω του Ταμείου επιχειρείται σωστά η αποζημίωση των κουρεμένων, ωστόσο πρόκειται μόνο για ένα μέρος όσων υπέστησαν ζημιές από το κούρεμα του 2013. Αναφέρθηκε στις απώλειες εισοδημάτων, τις μειώσεις μισθών, την καταστροφή μικρομεσαίων επιχειρήσεων και κυρίως στις ζημιές των ταμείων προνοίας, τα οποία – όπως είπε – δεν περιλαμβάνονται στο Σχέδιο. Επέκρινε την Κυβέρνηση για την απουσία πρόθεσης πλήρους αποκατάστασης των ταμείων προνοίας των εργαζομένων και σημείωσε πως δεν υπάρχουν κανονισμοί που να καθορίζουν ποιοι αποζημιώνονται, με ποιους τρόπους και για ποια ποσά.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου τόνισε πως η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και της οικονομίας ήταν αποτέλεσμα σοβαρών λαθών, αναβλητικότητας και ανευθυνότητας του παρελθόντος. Επισήμανε ότι η ανάκαμψη της οικονομίας μέσα από σωστές πολιτικές και τις θυσίες του λαού επιτρέπει σήμερα τη μερική αποκατάσταση των ζημιών. Υπενθύμισε ότι με νομοθεσία του ΔΗΣΥ το 2017 δημιουργήθηκε το Ταμείο και μέχρι σήμερα ενισχύθηκε με 260 εκατομμύρια ευρώ. Ανέφερε πως η Κυβέρνηση άφησε εκτός τους παλιούς μετόχους, ζήτημα που ο ΔΗΣΥ έχει αναδείξει επανειλημμένα και αναμένει να συμπεριληφθούν στα επόμενα σχέδια, ώστε να έχουν πρόσβαση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Η Βουλευτής του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου είπε ότι δεν αποδέχεται κριτική από τον ΔΗΣΥ για εκείνους που δεν καλύπτονται σήμερα, αφού η ενεργοποίηση του Ταμείου καθυστέρησε ενώ η οικονομία πήγαινε καλά επί της δικής τους διακυβέρνησης. Τόνισε ότι η παρούσα Κυβέρνηση φέρνει τον πρώτο προϋπολογισμό του Ταμείου και το ΔΗΚΟ χαιρετίζει την πρόβλεψη για τους κατόχους αξιογράφων, καθώς και το άνοιγμα εκ νέου της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Σημείωσε επίσης την ταχύτητα με την οποία η Επιτροπή Οικονομικών εξέτασε τον προϋπολογισμό αυτό. Επισήμανε ακόμα ότι η Κύπρος υπέστη μοναδική και σκληρή μεταχείριση και θα πρέπει να επιδιώξει αντιστάθμισμα από τους Ευρωπαίους εταίρους. Δεσμεύτηκε ότι το κόμμα της θα στηρίξει ανάλογους προϋπολογισμούς του Ταμείου Αλληλεγγύης και τα επόμενα χρόνια, εντός των δυνατοτήτων του κράτους.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού υπενθύμισε πως το κούρεμα έγινε επί δεκαετούς διακυβέρνησης Αναστασιάδη, ο οποίος είχε δηλώσει ότι του «έβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο». Ανέφερε πως η Βουλή είχε εγκρίνει ομόφωνο πόρισμα που αποτύπωνε ευθύνες από τις τράπεζες και την Κεντρική Τράπεζα και ποινικές ευθύνες τραπεζιτών, ενώ η Επιτροπή Θεσμών είχε παραδώσει στοιχεία στη Νομική Υπηρεσία, χωρίς κανείς να τιμωρηθεί. Κατήγγειλε πως ενώ σήμερα κάποιοι αποζημιώνονται λόγω της οικονομικής ανάπτυξης και των θυσιών των πολιτών, η ατιμωρησία για όσους εκμεταλλεύτηκαν την κρίση παραμένει.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Ονούφριος Κουλλάς αναφέρθηκε σε πορίσματα ερευνητικής επιτροπής που κατανέμουν ευθύνες διαδοχικά για την κρίση, σημειώνοντας με νόημα ότι γνωρίζει ποιος είναι ο πρώτος αλλά δεν επιθυμεί να το αναφέρει. Ευχήθηκε να ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά προβλήματα και να γίνουν σύντομα οι πληρωμές, ενώ υπογράμμισε τις εκκρεμότητες, όπως η ανάγκη επανέναρξης της πλατφόρμας και η συμπερίληψη των παλαιών μετόχων. Εξέφρασε απογοήτευση για το γεγονός ότι δεν μεταφέρθηκαν κάποια ακίνητα στο Ταμείο. Θύμισε ότι η κοινή νομοθεσία που ψηφίστηκε το 2019 ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας ΔΗΚΟ-ΔΗΣΥ-Αλληλεγγύης, ενώ το ΑΚΕΛ είχε αντιταχθεί τότε στην αποζημίωση των πληγέντων. Υπογράμμισε πως ο προϋπολογισμός του Ταμείου δεν ενεργοποιήθηκε αμέσως λόγω και της πανδημίας που ακολούθησε, παρόλο που όπως είπε ακόμα και εν μέσω πανδημίας το κράτος συνέχισε να χρηματοδοτεί το Ταμείο.
