ΚΥΠΕ
Μέχρι το τέλος Μαΐου φτάνουν στην Κύπρο οι κινητές μονάδες αφαλάτωσης, με στόχο την παροχή νερού από τον Ιούνιο, όπως δήλωσε η Υπουργός Γεωργίας Αγροτική Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου, ύστερα από κοινή συνεδρία των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Γεωργίας και Περιβάλλοντος.
Σημείωσε επίσης το στόχο για οριστική επίλυση του υδατικού σε 2-3 χρόνια και με τη λειτουργία των δύο νέων μόνιμων μονάδων με παραγωγή 120 χιλ. κυβικών μέτρων νερού.
Συγκεκριμένα, η Υπουργός Γεωργίας είπε ότι οι κινητές μονάδες αφαλάτωσης φτάνουν στην Κύπρο μέχρι το τέλος Μαΐου δίνοντας προτεραιότητα στις περιοχές της Λεμεσού και της Πάφου. Πρόσθεσε ότι παράλληλα, δρομολογείται η κατασκευή δύο μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια και θα λειτουργούν με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Αντίθετα οι κινητές μονάδες θα λειτουργούν με συμβατική παραγωγή ενέργειας, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έχουν.
Απαντώντας σε ερώτηση η Υπουργός ανέφερε ότι εξέτασαν με την ΑΗΚ το ενδεχόμενο να διοχετεύεται η επιπλέον ενέργεια από ΑΠΕ για λειτουργία των κινητών μονάδων και διαπιστώθηκε ότι αυτό δεν ήταν τεχνικά εφικτό.
Τέλος στη μειωμένη χρήση των αφαλατώσεων
Η Υπουργός ξεκαθάρισε ότι πλέον τερματίζεται η μειωμένη χρήση των αφαλατώσεων, που ίσχυε μέχρι το 2023.
«Οι αφαλατώσεις θα χρησιμοποιούνται συνεχώς, είτε βρέξει είτε δεν βρέξει. Είναι μια συνειδητή απόφαση για να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρχει νερό στα φράγματα για τους γεωργούς μας», ανέφερε.
Παράλληλα ανέλυσε τα τέσσερα πακέτα μέτρων που εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο για την περίοδο Απρίλιος 2024 – Μάρτιος 2025, συνολικού κόστους 2 δισ. ευρώ.
Πέραν από τις αφαλατώσεις σημείωσε τα έργα για μείωση των απωλειών νερού σε συνεργασία με τους Επαρχιακού Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) ύψους 8 εκατομμυρίων για ένα έτος και επιπλέον ενός εκατομμυρίου σε κοινότητες.
Αναφερόμενη στις πιέσεις που δέχεται ο πρωτογενής τομέας, η κ. Παναγιώτου αναφέρθηκε στην επιχορήγηση των γεωργών, με 15,5 εκατ. ευρώ ως πρώτες αποζημιώσεις για τις απώλειες που υπέστησαν, ενώ εφαρμόζεται επενδυτικό μέτρο που καλύπτει έως και το 80% του κόστους μόνιμων υποδομών που μειώνουν τις ανάγκες άρδευσης.
Οριστική λύση στο υδατικό και ενίσχυση της γεωργίας
Όπως ανέφερε η Υπουργός στην Επιτροπή, η κυβέρνηση προχώρησε στην κατάρτιση επιστημονικού τεχνικά τεκμηριωμένου σχεδίου σε μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο ορίζοντα που εφαρμόζεται σταδιακά. Στόχος, όπως είπε, είναι η διασφάλιση των αναγκών ύδρευσης στο 100% για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, καθώς και η παροχή επαρκών ποσοτήτων νερού στον πρωτογενή τομέα.
Η Υπουργός σημείωσε πως προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι να αυξήσει τη συνεισφορά της γεωργίας στο ΑΕΠ της χώρας.
Σημείωσε ότι οι δράσεις της παρούσας κυβέρνησης κλείνουν οριστικά το θέμα των αναγκών ύδρευσης και της χρήσης ανακυκλωμένου νερού, ενώ πρόσθεσε πως με απόφαση της Κυβέρνησης από το 2023 οι μονάδες αφαλάτωσης θα λειτουργούν συνεχώς, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών για να μαζευτούν επαρκή αποθέματα για τις ανάγκες και της άρδευσης.
Η κ. Παναγιώτου, είπε ακόμα ότι η πρώτη της σημαντική απόφαση αφορούσε την ενίσχυση της Υπηρεσίας Επιθεώρησης Φραγμάτων και του Τμήματος Αναπτύξεων Υδράτων, με την πρόσληψη επιπλέον προσωπικού.
Εξήγγειλε επίσης το Εθνικό Επενδυτικό Σχέδιο Υδατικών Έργων, με περισσότερα από 93 έργα συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν ιεραρχηθεί κατά προτεραιότητα και σημασία.
Σημείωσε επίσης την προμήθεια και εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ύστερα από επαφές σε υψηλότατο επίπεδο και αποστολή αρμοδίων υπηρεσιών από το Υπουργείο Γεωργίας αλλά και το Υπουργείο Εξωτερικών. Πρόσθεσε ότι τεχνικοί από το ΗΑΕ ήρθαν ήδη στην Κύπρο και πρόσφεραν την τεχνογνωσία τους.
Η Υπουργός σημείωσε ότι όλες οι νέες μονάδες αφαλάτωσης υπόκεινται σε περιβαλλοντικούς όρους, οι οποίοι είναι αναρτημένοι στην ιστοσελίδα του Υπουργείου και εξασφαλίζουν επιπλέον την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Για την πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών, είπε ότι εξασφαλίστηκαν άνω των 90 τόνων νερού για δασοπυρόσβεση μέσω υδροστομίων. Εφαρμόζεται επίσης πρόγραμμα ελεγχόμενης καύσης και βοσκησης, με στόχο την καθιέρωσή του ως μόνιμου μέτρου.
Απόλυτα κοστολογημένη η δέσμευση για επίλυση του υδατικού
Απαντώντας σε ερωτήσεις των Βουλευτών, η κ. Παναγιώτου σημείωσε ότι η μόνιμη επίλυση του υδατικού προβλήματος είναι πολιτική δέσμευση και απόλυτα κοστολογημένη. Όπως ανέφερε, το 30% του συνολικού προϋπολογισμού του Υπουργείου αφορά πλέον το υδατικό, ενώ όλα τα μέτρα και έργα βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης.
Αναφέρθηκε επίσης στην επικείμενη λειτουργία της μονάδας αφαλάτωσης στην Κισσόνεργα μέσα στο φθινόπωρο, αλλά και στα πρώτα έργα για τη μείωση των απωλειών στα δίκτυα ύδρευσης, συνολικού κόστους 8 εκατομμυρίων ευρώ, που θα ξεκινήσουν εντός του έτους.
Για τις απώλειες στα δίκτυα, η Υπουργός είπε ότι η ευθύνη είναι στους ΕΟΑ, επισημαίνοντας ότι το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων προσφέρει υποστήριξη, ενώ το Υπουργείο έχει ήδη ζητήσει πλήρη καταγραφή για να μπορέσουν να κοστολογηθούν και να ενταχθούν στον σχεδιασμό. Ειδική αναφορά έκανε στον ΕΟΑ Λάρνακας, τον οποίο συνεχάρη για την αυστηρή επιβολή μέτρων, καθώς έχει ήδη εκδώσει 20 διαφορετικά εξώδικα. Σημείωσε επίσης ότι εντός των επόμενων ημερών κατατίθεται στη Βουλή το αυστηροποιημένο πλαίσιο για τη χρήση λάστιχου ποτίσματος.
Η Υπουργός τόνισε ακόμα ότι εξετάζονται όλες οι τεχνολογικές εξελίξεις που μπορούν να συνδράμουν στο υδατικό, όπως οι υποθαλάσσιες μονάδες αφαλάτωσης, οι οποίες, όπως διευκρίνισε, δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Αναφέρθηκε στο σχέδιο εκσυγχρονισμού των αρδευτικών τμημάτων, με τον σχετικό προϋπολογισμό να έχει ήδη διπλασιαστεί και τις νέες δράσεις να βασίζονται στα πορίσματα του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών.
Σημείωσε ακόμα ότι οι δύο βασικοί στόχοι είναι να μην υπάρξουν περικοπές νερού και να μην αδειάσουν τα φράγματα.
«Παρέλαβα φράγματα με πληρότητα κάτω από 50%. Η κατάσταση είναι δύσκολη, αλλά δουλεύουμε εντατικά», ανέφερε.
Είπε ακόμα ότι από τη Δευτέρα ξεκίνησε η εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών για εξοικονόμηση νερού, σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών.
Σε ό,τι αφορά τη μέθοδο σποράς νεφών, η Υπουργός αποκάλυψε ότι από το καλοκαίρι του 2024 είχε δώσει οδηγίες για πλήρη διερεύνηση του μέτρου, με τη συμμετοχή δύο εταιρειών και τη συνδρομή επιστημόνων από χώρες που το έχουν εφαρμόσει.
Όπως ανέφερε, τα συμπεράσματα ήταν ότι η σπορά νεφών μπορεί να αποτελέσει μόνο συμπληρωματικό μέτρο χωρίς να εγγυάται ότι θα αποδώσει ποσότητες νερού, αφού, όπως χαρακτηριστικά είπε, μία χώρα που την εφάρμοσε, απάντησε : «μην επενδύσετε σε αυτό».
Δηλώσεις Βουλευτών
Στις δηλώσεις του μετά τη συνεδρία, ο Βουλευτής ΔΗΣΥ, Χαράλαμπος Πάζαρος, είπε ότι κατά τη σημερινή συζήτηση αναδείχθηκε η κρισιμότητα των στιγμών για την υδατική κατάσταση στη χώρα.
«Αντί των αρχικών καθησυχαστικών δηλώσεων από πλευράς κυβέρνησης, πιστεύαμε ότι χρειαζόταν μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κοινού και άμεσα μέτρα εξοικονόμησης νερού. Αυτό εξακολουθεί να είναι απαραίτητο να γίνει. Τονίζαμε επίσης την αναγκαιότητα έγκαιρης κινητοποίησης της κυβέρνησης στο εξωτερικό για να εξευρεθούν προσωρινές λύσεις, κάτι που ομολογουμένως έγινε», ανέφερε.
«Ευελπιστούμε ότι οι μικρές μονάδες αφαλάτωσης που έχουν εξασφαλιστεί θα λειτουργήσουν σύντομα και θα αποτρέψουν την υδατική κρίση μεσούσης της καλοκαιρινής περιόδου», προσέθεσε.
Τόνισε ότι «έγνοια όλων μας είναι να επιταχυνθούν τα έργα που βρίσκονται στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό έτσι ώστε να επιτευχθεί η μόνιμη λύση που να αντιμετωπίζει τις ανάγκες ύδρευσης, άρδευσης και πυρόσβεσης, σε μια εποχή κλιματικής αλλαγής».
Στις δικές του δηλώσεις, ο Βουλευτής ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, είπε πως έχει διαπιστωθεί ότι τα προηγούμενα χρόνια δεν λήφθηκαν εκείνες οι αποφάσεις που να είναι ωφέλιμες για τη ρύθμιση του θέματος με τις αφαλατώσεις και το υδατικό γενικότερα.
«Φαίνεται ότι η τελευταία απόφαση της κυβέρνησης για την έλευση μονάδων αφαλάτωσης είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά όχι να νομίζουμε ότι αυτό το θέμα θα επιλύσει το πρόβλημα. Οι μονάδες αυτές θα απλά θα αντικαταστήσουν την απώλεια της μονάδας στην Πάφο, η οποία έχει καεί και η οποία ήταν περίπου της τάξης των 15.000 κυβικών μέτρων νερού ημερησίως», συμπλήρωσε.
Από την πλευρά του, ο Βουλευτής ΔΗΠΑ-Συνεργασία, Μιχάλης Γιακουμή, είπε ότι τα μέτρα της Κυβέρνησης κινούνται στο σωστό πλαίσιο και εισηγήθηκε επιπρόσθετα ενίσχυση της εξοικονόμησης νερού. Μεταξύ αυτών ενημερωτικές καμπάνιες και κίνητρα για τη χρήση υδρομετρητών και οικιακών λύσεων εξοικονόμησης, αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης και άρδευσης, ώστε να μειωθούν οι απώλειες νερού, στήριξη της αγροτικής παραγωγής μέσω βιώσιμων και υδροοικονομικών πρακτικών, ανάπτυξη τοπικών φραγμάτων, δεξαμενών και έργων ανακύκλωσης νερού όπου είναι τεχνικά εφικτό, συνεργασία με επιστημονικούς και τεχνικούς φορείς για την κατάρτιση μακροπρόθεσμου σχεδίου διαχείρισης των υδάτινων πόρων και μονάδες επεξεργασίας λυμάτων σε ξενοδοχεία για ιδία χρήση.
«Η λειψυδρία δεν είναι ένα παροδικό φαινόμενο, είναι πρόκληση της εποχής μας που απαιτεί συλλογική ευθύνη, στρατηγικό σχεδιασμό και αλλαγή νοοτροπίας. Καλούμε όλους τους πολίτες να συμβάλουν με υπευθυνότητα στη διατήρηση του πιο πολύτιμου φυσικού μας πόρου, του νερού», κατέληξε.
