Ελισάβετ Γεωργίου
Η απόφαση του Κακουργιοδικείου για τον 75χρονο Σιμόν Αϊκούτ, που κρίθηκε ένοχος -με δική του παραδοχή- για σαράντα κατηγορίες δόλιων συναλλαγών σε ακίνητη περιουσία ελληνοκυπρίων, αποτελεί ορόσημο στη δικαστική αντιμετώπιση του σφετερισμού ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα.
Το Δικαστήριο επέβαλε ποινή φυλάκισης πέντε ετών σε κάθε κατηγορία, με συντρέχουσα έκτιση και πίστωση του χρόνου κράτησης από τις 19 Ιουνίου 2024, επιχειρώντας μια ισορροπία ανάμεσα στη σοβαρότητα των πράξεων και στους μετριαστικούς παράγοντες που προέβαλε η υπεράσπιση.
Το μήνυμα αποτροπής
Ο Ποινικός Κώδικας, προβλέπει ανώτατη ποινή επτά ετών για δόλιες συναλλαγές σε ακίνητη περιουσία. Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι πρόκειται για αδίκημα που «από τη φύση του φέρει στοιχεία δόλου, απάτης και ανεντιμότητας προς ιδιοτελή σκοπό».
Η υπόθεση σύμφωνα με την Νομική Υπηρεσία ήταν η πρώτη όπου φυσικό πρόσωπο καταδικάστηκε σε δικαστήριο της Δημοκρατίας για ενεργό συμμετοχή στην παράνομη ιδιοποίηση ελληνοκυπριακής περιουσίας μέσω ανοικοδόμησης κτιρίων στα κατεχόμενα.
«Τα Δικαστήρια πρέπει να σταθούν αρωγοί»
Το Δικαστήριο έδωσε έμφαση στην ανάγκη προστασίας των περιουσιών των εκτοπισμένων: «Η κερδοσκοπική εκμετάλλευση περιουσιών που ανήκουν σε Κύπριους, εκτοπισθέντες, για προσπορισμό ιδίου οφέλους είναι από κάθε άποψη απαράδεκτη και κατακριτέα […]. Τα Δικαστήρια που είναι οι φρουροί της Νομιμότητας, οφείλουν να αντιμετωπίζουν τους δράστες με αυστηρές, αποτρεπτικές ποινές».
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διατηρεί πλήρη δικαιοδοσία σε όλη την επικράτειά της, ακόμη και στις κατεχόμενες περιοχές.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η de facto κατοχή δεν παράγει de jure αποτελέσματα που να ακυρώνουν τα κυριαρχικά δικαιώματα ή να απονευρώνουν την έννομη προστασία ιδιοκτητών».
Το μήνυμα του Δικαστηρίου είναι ξεκάθαρο: «Η εκμετάλλευση ελληνοκυπριακής γης στα κατεχόμενα, μέσω δόλιων συναλλαγών, δεν είναι μια γκρίζα ζώνη συναλλαγών, αλλά σοβαρό ποινικό αδίκημα που θα αντιμετωπίζεται με αυστηρότητα».
Ο ρόλος του Αϊκούτ και τα επιβαρυντικά στοιχεία
Το Δικαστήριο κατέγραψε μια εγκληματική δραστηριότητα διάρκειας δέκα ετών και πέντε μηνών, η οποία αφορούσε 40 τεμάχια γης, συνολικού εμβαδού 394.969 τ.μ. και αξίας €38,9 εκατομμυρίων.
Αν και ο Αϊκούτ δεν ήταν ο «εγκέφαλος» της υπόθεσης, κρίθηκε ότι ο ρόλος του ήταν «βαρυσήμαντος». Με την τουρκοκυπριακή του ταυτότητα ίδρυσε εταιρεία, εμφανίστηκε ως διευθυντής και μέτοχος, και διευκόλυνε την ανέγερση τουριστικών συγκροτημάτων σε ελληνοκυπριακή γη χωρίς τη συγκατάθεση των νόμιμων ιδιοκτητών. Ενεργούσε κατ’ υπόδειξη του γιου του, αλλά γνώριζε και αποδεχόταν τη φύση των ενεργειών όπως αναφέρεται στην απόφαση.
Η έκταση, η διάρκεια και η οικονομική αξία της δραστηριότητας λειτούργησαν επίσης επιβαρυντικά, ακόμη κι αν δεν αποδείχθηκε άμεσο προσωπικό οικονομικό όφελος.
Οι μετριαστικοί παράγοντες
Το Δικαστήριο έλαβε υπόψιν του, υπέρ του κατηγορούμενου το λευκό ποινικό μητρώο, την ηλικία του, τη θετική κοινωνική του εικόνα και φιλανθρωπική δράση όπως αυτή παρουσιάστηκε από την υπεράσπιση, καθώς και την παραδοχή ενοχής σε σχετικά πρώιμο στάδιο, η οποία εξοικονόμησε δικαστικό χρόνο και αποτέλεσε ένδειξη μεταμέλειας.
Με αναφορά σε σχετική νομολογία, το δικαστήριο τόνισε ότι «οι προσωπικές περιστάσεις λαμβάνονται μεν υπόψη, αλλά, για αδικήματα σοβαρής μορφής, οι προσωπικές περιστάσεις και η μεγάλη ηλικία δεν μπορούν να έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθότι διαφορετικά τα Δικαστήρια θα έστελναν λανθασμένα μηνύματα σε άτομα ορισμένης ηλικίας, εξουδετερώνοντας τον αποτρεπτικό χαρακτήρα της ποινής».
Όσο αφορά την κατάσταση της υγείας του, σύμφωνα με την απόφαση προσκομίστηκε σχετική ιατρική βεβαίωση, το δικαστήριο έλαβε υπόψη το ζήτημα αλλά ξεκαθάρισε ότι « τα προβλήματα υγείας δεν αποκλείουν την επιβολή ποινής φυλάκισης όταν ο νόμος και οι περιστάσεις την επιβάλλουν», εκτός αν αποδειχθεί ότι η κράτηση θα προκαλέσει ταλαιπωρία ασυνήθιστου βαθμού. Τέτοια απόδειξη δεν υπήρξε. Έτσι, το θέμα επηρέασε το ύψος αλλά όχι το είδος της ποινής.
Οι έξι αναπτύξεις που «χαρτογραφούν» τον σφετερισμό
Η πρώτη αφορά το Ceasar Cliff στον Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας, όπου ανεγέρθηκε τουριστικό συγκρότημα σε έντεκα τεμάχια γης εκτοπισμένων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Τμήματος Κτηματολογίου (Μάρτιος 2025), η αξία της γης ανέρχεται σε περίπου €5,5 εκατομμύρια, με συνολική έκταση 49.396 τ.μ.
Η μεγαλύτερη σε αξία ανάπτυξη είναι το Ceasar Resort στο Τρίκωμο Αμμοχώστου, σε δεκάδες τεμάχια πολλών συνιδιοκτητών. Η συνολική έκταση υπολογίζεται σε 156.550 τ.μ. και η αξία σε περίπου €14,3 εκατομμύρια.
Ακολουθεί το Ceasar Beach στο χωριό Γαστριά, σε έξι τεμάχια γης συνολικής έκτασης 93.879 τ.μ. με αξία που φτάνει τα €9,85 εκατομμύρια, και το Ceasar Blue στην ίδια περιοχή, σε οκτώ τεμάχια και έκταση 60.500 τ.μ., αξίας περίπου €5,39 εκατομμυρίων.
Στην Ακανθού, οι αναπτύξεις Ceasar Breeze και Ceasar Bay καλύπτουν μικρότερη αλλά ενδεικτική έκταση της πρακτικής: 20.562 τ.μ. και 14.082 τ.μ. αντίστοιχα, με αξία €2,23 εκατ. και €1,58 εκατ.
Συνολικά, τα παραδεκτά αποτυπώνουν σφετερισμό 394.969 τ.μ. γης με οικονομικό αποτύπωμα €38.855.000.
