Ελισάβετ Γεωργίου
Ιδιαίτερη είναι η βαρύτητα της σημερινής ομόφωνης απόφασης του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου, που έκρινε πως το άρθρο 25 του περί Αστυνομίας Νόμου είναι συνταγματικό και συμβατό με το άρθρο 15 του Συντάγματος. Η γνωμάτευση θεωρείται κομβικής σημασίας, καθώς αφορά τη νομιμότητα λήψης κρίσιμων τεκμηρίων όπως DNA, σάλιο, αποτυπώματα και άλλα στοιχεία από πρόσωπα που τελούν υπό κράτηση.
Η υπόθεση έφτασε ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου κατόπιν προνομιακού εντάλματος certiorari, το οποίο είχε κατατεθεί με σκοπό την ακύρωση διατάγματος λήψης παρειακών επιχρισμάτων. Ο αιτητής, ο οποίος είχε συλληφθεί ως ύποπτος σε σχέση με κατοχή 15 γραμμαρίων ξηρής φυτικής ύλης κάνναβης, αρνήθηκε να συναινέσει στη λήψη γενετικού υλικού, με αποτέλεσμα η Αστυνομία να αποταθεί στο Δικαστήριο για εξασφάλιση σχετικού διατάγματος, δυνάμει του άρθρου 25 του Νόμου.
Το Δικαστήριο, κατά την προκαταρκτική εξέταση, είχε κρίνει ότι οι διατάξεις του άρθρου 25 «Δεν είναι συμβατές με την Οδηγία 2016/680, αφού στη βάση τους παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης διατάγματος με το οποίο παραβιάζονται οι προϋποθέσεις που τίθενται με αυτήν». Ωστόσο, αφού διαπίστωσε ότι η άδεια που είχε δοθεί δεν κάλυπτε ζήτημα παράβασης της Οδηγίας, ούτε αυτό είχε τεθεί προς εξέταση, παρέπεμψε το μόνο εκκρεμές ζήτημα: κατά πόσον το άρθρο 25 είναι αντισυνταγματικό.
Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου ξεκαθαρίζει ότι η επέμβαση στο δικαίωμα ιδιωτικής ζωής, μέσω της λήψης «δειγμάτων, μετρήσεων και λοιπών στοιχείων που παρατίθενται στο άρθρο 25 του Νόμου, δεν είναι ούτε γενικευμένη ούτε και αυθαίρετη». Αντίθετα, εξαρτάται είτε από τη συγκατάθεση του προσώπου, είτε –σε περίπτωση άρνησης– από την παροχή διατάγματος Δικαστηρίου. Η έκδοση του διατάγματος δεν είναι αυτόματη, αλλά «αποτέλεσμα δικανικής κρίσης», στη βάση παραγόντων όπως η σοβαρότητα της υπόθεσης, η εύλογη υπόνοια εμπλοκής και η τήρηση των αρχών της αναγκαιότητας και αναλογικότητας.
Με αυτά τα δεδομένα, το Δικαστήριο κατέληξε ότι το άρθρο 25 του Νόμου δεν παραβιάζει ούτε και αντίκειται προς το άρθρο 15 του Συντάγματος, καθώς επιτυγχάνει ισορροπία μεταξύ του δικαιώματος ιδιωτικής ζωής και της ανάγκης προστασίας της δημόσιας ασφάλειας, δημόσιας τάξης και δικαιωμάτων των πολιτών.
Η συγκεκριμένη απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου αποτελεί ορόσημο, καθώς θωρακίζει νομικά τη δυνατότητα της Αστυνομίας να συλλέγει ζωτικής σημασίας τεκμήρια για την εξιχνίαση σοβαρών υποθέσεων.
