Ελισάβετ Γεωργίου
Η υπόθεση του Ρώσου επιχειρηματία Ιγκόρ Γκρέτσουσκιν, ιδιοκτήτη του πλοίου Rhosus που μετέφερε το νιτρικό αμμώνιο το οποίο προκάλεσε την τραγική έκρηξη στη Βηρυτό το 2020, αναδεικνύει πολύπλοκα ζητήματα διεθνούς ποινικού δικαίου και συνεργασίας. Ο Γκρέτσουσκιν φέρεται να ζούσε στην Λεμεσό, ενώ είχε και κυπριακό διαβατήριο. Δεν συνελήφθη στο νησί, παρά το γεγονός ότι εκκρεμούσε σε βάρος του διεθνές ένταλμα σύλληψης, πάρα μόνο όταν έφθασε στη Σόφια της Βουλγαρίας. Ήταν το κυπριακό διαβατήριο του, το κλειδί για την «προστασία» του;
Ερωτηματικά γύρω από τη σύλληψη του Ρωσοκύπριου επιχειρηματία στην Σόφια για την έκρηξη το 2020 στην Βηρυτό. Σύμφωνα με δικαστική πηγή της Βουλγαρίας που μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ανώνυμα, η σύλληψη του πραγματοποιήθηκε με βάση ένταλμα της Ιντερπόλ, κατά την άφιξή του στη Σόφια από το αεροδρόμιο της Πάφου.
Ο Λίβανος φέρεται να εξέδωσε διεθνές ένταλμα μέσω INTERPOL (Red Notice), ζητώντας τον εντοπισμό και τη σύλληψή του. Ωστόσο, τα εντάλματα αυτού του τύπου δεν είναι από μόνα τους δεσμευτικά, η εκτέλεσή τους εξαρτάται από το εσωτερικό δίκαιο και τις διεθνείς υποχρεώσεις του κάθε κράτους.
Συνεπώς η Κύπρος, αν και μέλος της INTERPOL, δεν έχει απόλυτη υποχρέωση να προχωρήσει σε έκδοση, η διαδικασία είθισται να περνά από τα κυπριακά δικαστήρια και υπόκειται σε εγγυήσεις προστασίας δικαιωμάτων.
Επιπλέον, το γεγονός ότι ο Γκρέτσουσκιν κατέχει κυπριακή υπηκοότητα φαίνεται να λειτούργησε προστατευτικά, καθώς το κυπριακό Σύνταγμα και η νομοθεσία απαγορεύουν την έκδοση ιδίων πολιτών σε τρίτες χώρες, εκτός εάν πρόκειται για ένταλμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν υποχρεούται διεθνώς να τον συλλάβει ή να τον παραδώσει. Επιπλέον, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, δεν φαίνεται να υπάρχει συμφωνία έκδοσης φυγόδικών μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου συνεπώς δεν θα μπορούσε να γίνει σύλληψη και έκδοση Κύπριου πολίτη στον Λίβανο.
Η Αστυνομία Κύπρου πάντως, δεν έδωσε επίσημα λεπτομέρειες για το τι ακριβώς ίσχυε στην συγκεκριμένη υπόθεση και σε ποιο βαθμό υπήρχε (αν υπήρξε) εμπλοκή.
Σε κάθε περίπτωση, ανοίγει για άλλη μια φορά το ζήτημα του Κυπριακού διαβατηρίου. Τελικά λειτουργεί προστατευτικά για εγκληματίες και φυγόδικους; Είναι κάτι ευρέως γνωστό που τυγχάνει εκμετάλλευσης; και ποιες θα είναι οι συνέπειες μακροπρόθεσμα για το νησί;
