Δέσποινα Άσπρου
Πενήντα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο πόνος και το πένθος ανθρώπων που βίωσαν την τραγωδία παραμένουν τα ίδια, όπως εκείνες τις ημέρες. Εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα, η νέα σειρά Famagusta που έκανε πρεμιέρα το βράδυ της Κυριακής 21 Ιανουαρίου στον Aplha Κύπρου και στο Mega Ελλάδος, μιλά για τα όσα βίωσαν οι άνθρωποι του νησιού μας το 1974 και την αγωνία έχουν ακόμα και σήμερα για να μάθουν τι απέγιγαν οι δικοί τους άνθρωποι.
Ένα από τα σύμβολα της εισβολής είναι και η Χαρίτα Μάντολες, την οποία στην τηλεοπτική σειρά υποδύεται η Δέσποινα Μπεμπεδέλη, με την ηθοποιό να αποθεώνεται αυτή την στιγμή για την καθηλοτική της ερμηνεία.
Τι γνωρίζουμε όμως για την αληθινή Χαρίτα Μάντολες που χαρακτηρίζεται ως η «γυναίκα-σύμβολο» της εισβολής στην Κύπρο και η οποία έγινε μάρτυρας της εν ψυχρώ εκτέλεσης έξι μελών της οικογένειάς της από Τούρκους στρατιώτες;
Πριν όμως θυμηθούμε την ιστορία της Χαρίτας Μάντολες, αξίζει να αναφέρουμε πως η συνάντηση της Χαρίτας Μάντολες με την Δέσποινα Μπεμπεδέλη στην πρώτη προβολή του επεισοδίου, στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας ήταν πολύ συγκινητική, με την "μάνα των αγνοουμένων" να αναφέρει: "Ήταν μεγάλη η συγκίνηση να ακούω την ιστορία μου. Δεν μπορεί κανείς να ξεχάσει. Και τώρα είναι σαν να είμαι εκεί... Είναι σημαντικό να ακουστεί η φωνή της Κύπρου".
Για τον κόσμο της Κύπρου το όνομα της Χαρίτας Μάντολες δεν είναι άγνωστο. Κάθε άλλο. Ούτε και ο αγώνας της. Η ίδια, από εκείνο το μαύρο ξημέρωμα, μέχρι και σήμερα δεν σταμάτησε ποτέ της να παλεύει για τη δικαιοσύνη των οικογένειών των θυμάτων και των αγνοούμενων της τουρκικής εισβολής. Το μόνο που σταμάτησε να κάνει είναι το να μεγαλώνει. «Έμεινα 27 χρονών, δεν μεγάλωσα από την ημέρα της εισβολής», παραδέχεται η ίδια σε συνέντευξή της στο παρελθόν.
Πενήντα χρόνια μετά, εξακολουθεί να είναι μαυροφορεμένη, με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που θα δεις συχνά στα χέρια της να αποτυπόνουν την τραγωδία. «Αυτές οι φωτογραφίες είναι για να θυμίζουν το κακό που έγινε. Περισσότερος είναι ο θυμός για το ότι κανένας δεν τιμωρήθηκε», είχε πει.
Η Χαρίτα, είδε τους Τούρκους στρατιώτες να σκοτώνουν εν ψυχρώ τους δικούς της ανθρώπους και να την χτυπούν, ενώ από τότε χρειάστηκε να περάσουν 34 χρόνια για να καταφέρει να θάψει τα λείψανά τους. «Αν δεις να πυροβολούν, πέσε κάτω της», της είχε πει ο άνδρας της το ξημέρωμα της εισβολής στην Κύπρο. Το έκανε. Και γλίτωσε. Εκείνος όχι.
Θεωρείται ως «η γυναίκα με τους περισσότερους αγνοούμενους» αφού έχασε δώδεκα δικούς της, ανάμεσά τους τον πατέρα, τον άντρα της, δύο της γαμπρούς, τον θείο, τον νονό της και τον ξάδερφό της. Τα οστά τους βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στο κατεχόμενο χωριό Ελιά της Κερύνειας.
Με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες στο χέρι, η γυναίκα με τους περισσότερους αγνοούμενους, η Χαρίτα Μάντολες, μετά από 34 ολόκληρα χρόνια κήδεψε, πατέρα, σύζυγο και δυο γαμπρούς, τα οστά των οποίων βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στο κατεχόμενο χωριό Ελιά της Κερύνειας. Στιγμιότυπο απο την κηδεία το 2008.
Κατά την παρουσίαση , του βιβλίου της Ευριδίκης Περικλέους – Παπαδοπούλου «Ως αληθώς – Η ζωή της Χαρίτας Μάντολες», η ίδια είχε περιγράψει τα όσα βίωσε στις 21 Ιουλίου 1974.
«Τον άντρα μου τον σκότωσαν οι Τούρκοι, έπεσε κάτω, δεν με άφησαν να τον αγγίξω να δω αν ήταν νεκρός ή ζωντανός, το μωρό μου όμως ήταν πάνω στο σβέρκο του πληγωμένο, έτρεχαν τα αίματα του, φώναζε “μπάμ μπάμ παπά μου”, κοιτούσε με τα ματάκια του γουρλωμένα, γύρω-γύρω, δεν περπατούσε, κι Τούρκοι δεν με άφηναν να το πιάσω.
Εγώ φώναζα, “θέλω τον γιό μου, θέλω τον μωρό μου, το μωρό μου”, οι Τούρκοι με έσπρωχναν πίσω. Κουράστηκε ένας Τούρκος να με ακούει και έπιασε το μωρό από το χεράκι και μου το πέταξε μακριά μέσα στα αγκάθια. Τον διεκδίκησα και τον πήρα, αν δεν τον διεκδικούσα θα ήταν αγνοούμενος ο γιος μου».
Χρόνια ολόκληρα η Χαρίτα Μάντολες δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να αναζητά τους δικούς της. Το 2004, λίγο μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, πήγε στο σημείο της εκτέλεσης. Υπέδειξε τον τόπο και έτσι, άρχισαν οι έρευνες. Σύντομα, βρέθηκαν τα λείψανα του άνδρα της, του πατέρα της και των άλλων ανδρών. Τους έθαψε το 2008. Οι πληγές όμως παραμένουν ανοιχτές.
Αυτή όμως δεν είναι η μοναδική φορά που μίλησε ανοιχτά για τα όσα βίωσε. Πίσω στο 2015, η ίδια βρέθηκε καλεσμένη στην εκπομπή της Βασιλικής Χατζηαδάμου "Όλα Καλά", όπου και ξεδύπλωσε το άλμπουμ της τραγωδίας της, με την ίδια να περιγράφει τις στιγμές που έζησε στα χέρια των Τούρκων στρατιωτών με δύο μωρά στην αγκαλιά. Εικόνες και λόγια που σημάδεψαν για πάντα τη ζωή της και λόγια, που δεν μπορεί κανείς να ξεχάσει εύκολα.
