Είστε λέκτορας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Πόσο καιρό είστε μόνιμα στην Κύπρο;
Ναι, πράγματι η επαγγελματική μου «οικογένεια» στον ακαδημαϊκό χώρο είναι το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, εργάζομαι για περίπου ένα χρόνο ως ακαδημαϊκός στον χώρο της παιδιατρικής. Πρακτικά και ουσιαστικά η πανδημία συνέβαλε στο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες της μόνιμης διαμονής μου στην Κύπρο και της ανάληψης των νέων ρόλων μου. Σε αυτή τη φάση βέβαια, όπως και όφειλα, στοχεύω και έχω όραμα να βοηθήσω τη χώρα που με αγκάλιασε και μου έδειξε εμπιστοσύνη πάνω σε θέματα διαχείρισης της επιδημίας, ένα προσωπικό όνειρο που πριν την έλευση της πανδημίας θεωρούσα ότι θα ήταν ανέφικτο να υλοποιήσω.
Πώς ήταν για σας αυτή η αλλαγή;
Γενικά λόγω των σπουδών μου και της προϋπηρεσίας μου ως ιατρού είμαι εξοικειωμένη στις αλλαγές. Στις βασικές μου σπουδές στην Ιατρική έμεινα σε δύο πόλεις στη Γερμανία, στο Μαγδεμβούργο και στο Βερολίνο, έπειτα στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα, και για τη μετεκπαίδευσή μου στις ΗΠΑ. Όλες αυτές οι αλλαγές συνέβαλαν τα μάλα, ώστε να έχω ταχεία προσαρμοστική ικανότητα και να εκλαμβάνω κάθε αλλαγή ως μια εξέλιξή μου που θα με εμπλουτίσει πρώτιστα ως άνθρωπο αλλά και ως επιστήμονα. Έτσι εξέλαβα και την Κύπρο. Βέβαια οφείλω να τονίσω ότι για μένα η Κύπρος στην καρδιά μου είναι Ελλάδα, οπότε και η αλλαγή αυτή είχε να κάνει περισσότερο με διαδικαστικά θέματα, αποκλειστικά.
Πριν είχατε σχέσεις με το νησί;
Η Κύπρος για μένα πάντοτε αντιπροσώπευε την «ωραία Ελλάδα», ένα νησί όπου, σύμφωνα με τον ομηρικό μύθο, γεννήθηκε στην Πέτρα του Ρωμιού η θεά Αφροδίτη, ένα νησί που ενέπνευσε τον Ελύτη για την ατόφια Ρωμιοσύνη της Κύπρου προτρέποντας τους νέους της «άλλης» Ελλάδας, όπως τη χαρακτήριζε. Πέρα όμως από αυτό τον θαυμασμό, είχα επαφή με συναδέλφους από την Κύπρο. Ο Διευθυντής του Παιδοογκολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, στη Θεσσαλονίκη, όπου και εργάστηκα εθελοντικά για πάνω από 6 χρόνια, ήταν από τη Λευκωσία. Μέσα από αυτόν τον ποιοτικά σπάνιο άνθρωπο και ιατρό έμαθα πολλά για το νησί και δεν εννοώ το πόμελο και τη σεφταλιά, αλλά την έννοια του φιλότιμου και της ουσιαστικής αγάπης για τη γενέτειρά του.
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την παιδιατρική;
Η παιδιατρική έχει να κάνει πρώτιστα με εμένα ως άνθρωπο, έχω μία τάση συνειδητού παλιμπαιδισμού, προσπαθώ δηλαδή, και αυτό πολλές φορές είναι εξαιρετικά δύσκολο, να βλέπω τα πάντα από τη θετική πλευρά και εκμαιεύω τις θετικές πληροφορίες από κάθε συνθήκη. Βέβαια, το γεγονός ότι κάποιος είναι καλοπροαίρετος στην εποχή μας παρερμηνεύεται. Η στάση μου είναι συνειδητή και όσο μεγαλώνω κατανοώ ότι άλλο είναι η ενσυναίσθηση και άλλο η συμπεριφορά. Το δεύτερο είναι γιατί λατρεύω τα παιδιά και έχω εξαιρετική επικοινωνία μαζί τους, πολλές φορές καλύτερη, θα έλεγα, και από ό,τι με τους ενήλικες. Θεωρώ ότι τα παιδιά είναι μεγαλύτερη επένδυση σε μία κοινωνία, είναι η νέα γενιά, το μέλλον μιας κοινωνίας, είναι ο ενήλικας που θα κάνει τη διαφορά στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Πιστεύω στα παιδιά και στους εφήβους. Πρέπει και οφείλουμε να τους αφουγκραζόμαστε.
Πώς προέκυψε η πρόταση να ενταχθείτε στην επιδημιολογική ομάδα για τον κορωνοϊό;
Βασικά τυχαία, όπως και όλα τα σημαντικά συμβάντα στη ζωή μας. Όταν έλαβα αρχικά την υποτροφία για μετεκπαίδευση στις ΗΠΑ ήθελα να ασχοληθώ ερευνητικά με τη νανοτεχνολογία στην Υγεία. Όμως, μετά είπα στον εαυτό μου ότι θα ήθελα να εκπαιδευτώ σε κάτι που ξέρω ότι υπάρχει πρόβλημα στη Μεσόγειο, και αυτό ήταν η επιδημιολογία, οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και η αντιμικροβιακή αντοχή. Ολοκλήρωσα την εξειδίκευσή μου και όταν επέστρεψα στην Ελλάδα θεωρούσα δύσκολο στην πράξη να εφαρμόσω τις γνώσεις που αποκόμισα. Δεν είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου μάλλον, οπότε με την έλευση της πανδημίας γνώρισα τη δεύτερη επαγγελματική μου οικογένεια στην Κύπρο που ήταν το υπουργείο Υγείας. Και το λέω με πλήρη διαφάνεια ότι είμαι εξαιρετικά περήφανη που δούλεψα με το Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και τώρα με τον υπουργό Υγείας. Γίνεται μία συλλογική προσπάθεια πραγματικά εξουθενωτική και δύσκολη και είμαι χαρούμενη που και εμείς ως ΣΕΕ βάζουμε ένα μικρό λιθαράκι σε αυτό τον άνισο, πρωτόγνωρο αγώνα εναντίον ενός αόρατου εχθρού.
Πόσο εύκολο είναι να παίρνετε αποφάσεις ως επιδημιολογική ομάδα;
Κατ’ αρχάς, αυτό είναι καλό να ξεκαθαριστεί, εμείς είμαστε αμιγώς συμβουλευτικό όργανο, δεν το αναφέρω προς αποφυγήν ευθυνών, όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι στη διαχείριση της πανδημίας, κάθε πολίτης ξεχωριστά. Είναι πολύ σημαντικό που σε όλες τις χώρες της ΕΕ δόθηκε ο λόγος της τεκμηριωμένης γνώσης στο σκέλος της πολιτικής λήψης αποφάσεων. Τα κριτήριά μας είναι αμιγώς επιστημονικά και στόχο έχουν να βοηθήσουν στη διαχείριση και πρακτικών ζητημάτων. Αυτό δεν είναι εύκολο. Η παρούσα πανδημία έχει υψηλά ποσοστά αβεβαιότητας και μία δυναμική απρόβλεπτηπου καθιστά το έργο όλων των χωρών δύσκολο. Γι’ αυτό πάμε με ηρεμία, σύνεση και συνεχή αξιολόγηση, προχωράμε βήμα-βήμα.
Εμείς οι πολίτες πολλές φορές βλέπουμε κάποιους της ομάδας να έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις. Τι γίνεται την ώρα που αποφασίζετε να γράψετε κάτω κάποια μέτρα που θέλετε να εισηγηθείτε στον υπουργό;
Πρέπει πάντα, λένε, να έρθεις και να μπεις στα παπούτσια του άλλου, και εμείς ως επιστήμονες δεν έχουμε αναβιώσει κάτι αντίστοιχο, προσωπικά ήμουν ένα κλειστό άτομο περιχαρακωμένο στον επιστημονικό του μικρόκοσμο. Τώρα ο σχετικός επιστήμονας ερμηνεύει και αξιολογεί δημόσια. Αυτό δεν είναι αρνητικό, είναι θετικό, διότι ο διάλογος και η καλοπροαίρετη ενδεχομένως αντιπαράθεση σε γκρίζες ζώνες είναι το κομβικό σημείο που προάγει την επιστήμη και τη γνώση. Εμείς οφείλουμε να ομιλούμε προσεκτικά, απλά, με απόλυτη διαφάνεια και με κοινή γραμμή προς τους πολίτες προς αποφυγήν πρόκλησης εντάσεων και παρερμηνειών, ειδικά τώρα που και η παραπληροφόρηση και η συνωμοσιολογία ανθούν.
Πώς νιώθετε όταν βλέπετε το κοινό να μη λαμβάνει υπ’ όψιν τα μέτρα και να ασφυκτιά με όλους αυτούς τους περιορισμούς;
Το κομμάτι της εξουθένωσης, της κούρασης και των αντιδράσεων είναι αναμενόμενο και περιγράφεται και από τη βιβλιογραφία ως «COVID-19 fatigue». Από την άλλη, όμως, το φαινόμενο αυτό είναι και εξαιρετικά επικίνδυνο. Εάν ο κόσμος λυγίσει, χάνουμε τον αγώνα και την καθολική προσπάθεια που γίνεται. Μακάρι να είχαμε άλλη επιλογή, αλλά δεν έχουμε. Η πανδημία είναι γεγονός και μάλιστα είναι μαραθώνιος. Άρα είναι και θέμα αντοχής. Κάθε χαλάρωση και εφησυχασμό τον πληρώνουμε κυριολεκτικά και αλληγορικά. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι το κλειδί είναι η προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Όταν δεν μπορείς να αποφύγεις κάτι, όπως λένε, διασκέδασέ το. Ας μάθουμε, λοιπόν, και τα θετικά της πανδημίας. Επαναξιολόγηση των προτεραιοτήτων στη ζωή μας, εθελοντισμός, φιλότιμο και αγάπη προς τον συνάνθρωπο, πρωτοβουλίες και υπευθυνότητα, υιοθέτηση υγειονομικής κουλτούρας στην καθημερινότητά μας. Τέλος, όλοι φοβόμαστε αλλά πάνω από τον φόβο έρχεται το κουράγιο. Και εμείς οι Ελλαδίτες και οι Κύπριοι έχουμε αποδείξει ιστορικά ότι έχουμε μπόλικο μέσα μας.
Τι θα συμβουλεύατε τον κόσμο τώρα που έρχεται και χειμώνας;
Ο χειμώνας είναι ένα crash test, λόγω των καιρικών συνθηκών και των άλλων ιογενών λοιμώξεων που ανθούν τη χειμερινή περίοδο θα έχουμε όλες οι χώρες θέματα διαχείρισης της πανδημίας. Αυτό, όμως, δεν πρέπει να μας φοβίζει, πρέπει να μας πεισμώσει ότι θα τα καταφέρουμε. Είναι ένα δύσκολο τρίμηνο όπου πρέπει να είμαστε αυστηροί με τους εαυτούς μας.
Είστε αισιόδοξη ότι με το που θα εμβολιαστεί ο κόσμος θα επιστρέψουμε στην κανονικότητά μας;
Όπως ανέφερα και πριν, θα ήθελα ως επιστήμονας να έχω συνέπεια σε αυτά που αναφέρω. Και υιοθετώ πάντα την τακτική να προχωράμε βήμα-βήμα, αυτό συνεπώς ισχύει και για τα εμβόλια. Ως παιδίατρος είμαι υπέρμαχος των εμβολίων και γενικά της προληπτικής ιατρικής και ο ρόλος των εμβολίων στην πάταξη λοιμωδών νοσημάτων είναι αδιαμφισβήτητος. Αυτή την περίοδο έχουμε στη φαρέτρα μας μόνο τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, δηλαδή τα περιοριστικά μέτρα, ως βασικά πυρομαχικά. Τα εμβόλια κατά του COVID-19 στο εγγύς μέλλον θα αλλάξουν την πορεία της πανδημίας παγκόσμια, όμως δεν θα είναι η ταχεία πανάκεια και θα χρειαστεί κάποιος χρόνος ώστε να επιτευχθεί η παγκόσμια ύφεση της πανδημίας μετά τη διάθεσή τους. Το πρώτο βήμα είναι να έχουμε αποτελεσματικά και ασφαλή εμβόλια, κάτι που θα γίνει από τους δύο βασικούς αξιολογητικούς μηχανισμούς στην ΕΕ και στις ΗΠΑ, τον ΕΜΑ και τον FDA. Έχουμε ευοίωνα αποτελέσματα από τις κλινικές μελέτες και όλοι αναμένουμε τη φάση της αξιολόγησης. Επίσης, γίνεται μία τεράστια προσπάθεια από την Κομισιόν για τον δίκαιο διαμοιρασμό των νέων εμβολίων. Όταν έχουμε περισσότερα δεδομένα, θα μπορέσουμε να μιλήσουμε με μεγαλύτερη αξιοπιστία. Το σίγουρο είναι ότι η Κύπρος ακολουθεί όλες τις ευρωπαϊκές οδηγίες και συμμετέχει σε όλες τις προαναφερθείσες προσπάθειες ως κράτος μέλος της ΕΕ.
Πότε προβλέπετε να μπούμε σε φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής και να πετάξουμε επιτέλους τις μάσκες;
Διανύουμε μία νέα πραγματικότητα και σίγουρα έπειτα θα διανύουμε και τη μετά COVID-19 εποχή όπου και θα είναι ακόμα εμφανείς οι επιπτώσεις σε ψυχολογικό, κοινωνικό και οικονομικό τομέα. Γνωρίζουμε ότι δεν ταιριάζει η μάσκα προσώπου στην κουλτούρα μας ως μεσογειακού λαού. Πολλές φορές μού θυμίζει το τσαντόρ και την μπούρκα. Όμως, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι την κατάσταση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Ας το εντάξουμε ορθά στην καθημερινότητά μας ως μια απόδειξη ότι αγαπάμε τους εαυτούς μας και τον πλησίον μας. Ως μια απόδειξη ότι ναι, μπορούμε να το καταφέρουμε και δεν το βάζουμε κάτω στα δύσκολα. Για το ερώτημα του χρόνου, επακριβώς δεν το γνωρίζω. Εάν το γνώριζα, θα ήμουν υποψήφια νομπελίστας. Όμως, θεωρώ ότι θα απασχολήσει για μεγάλο διάστημα. Ενδεχομένως με την έλευση των εμβολίων και το πέρας του χειμώνα η πραγματικότητα αυτή και τα μέτρα να είναι σημαντικά ηπιότερα. Και να μην ξεχνάμε ότι μετά την μπόρα έρχεται το ουράνιο τόξο και θα έρθει. Όταν έρθει, επιφυλάσσομαι και εγώ να κάψω τις μάσκες μου. Τώρα, όμως, είμαστε σε άλλη φάση και σίγουρα θέλει συμμόρφωση και υπευθυνότητα. Μαζί θα τα καταφέρουμε.
Πώς είναι η ζωή στην Κύπρο;
Πρακτικά οι υποχρεώσεις δεν μου επιτρέπουν να έχω ιδιαίτερα κοινωνικές δραστηριότητες λόγω χρόνου. Όμως, θα πρέπει να ομολογήσω ότι στην καραντίνα γνώρισα κάποιους ανθρώπους εξαιρετικής ποιότητας και εύχομαι να συνεχίσω να διατηρώ σχέσεις μαζί τους και στο μέλλον.
Τι σας αρέσει να κάνετε εκτός εργασίας;
Δεν κάνω τίποτα άλλο εκτός από το να ασχολούμαι με την πανδημία και τα του κορωνοϊού. Την περίοδο της καραντίνας, όμως, βρήκα ευκαιρία και διάβασα κάποια βιβλία κυρίως ψυχολογίας, βιβλία που αφορούν τις τέχνες. Για ευεξία θεωρώ την άθληση ως την ιδανική επιλογή. Μιας και μου αρέσει η επαφή με τη φύση, έκανα τροχάδην ενώ στο παρελθόν είχα ασχοληθεί με το μπάσκετ και την ξιφασκία.
Είστε γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικιά. Ποια πόλη της Κύπρου σάς αρέσει περισσότερο;
Έχω μια αδυναμία στη Λεμεσό και ο λόγος είναι η θάλασσα μιας και μου θυμίζει πολύ και την πατρίδα μου που είναι η Θεσσαλονίκη. Θα πρέπει να ομολογήσω, όμως, ότι το τελευταίο διάστημα έχω περπατήσει πολύ τη Λευκωσία και αποτύπωσα πολλή ομορφιά, ιδιαίτερα στο κέντρο και την παλιά πόλη. Έχω ενθουσιαστεί από την κρυφή ομορφιά που έχει η πρωτεύουσα.
Τι είναι έρωτας για σας;
Έρωτας είναι η κινητήριος δύναμη και αυτή που μας διαχωρίζει από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο. Μαζί με την ψυχή και το μυαλό είναι αυτή που μας κάνει να εξελιχθούμε με διαφορετικό τρόπο ως ανθρώπινα όντα.
Τι πρέπει να έχει ένας άντρας για να κερδίσει το ενδιαφέρον σας;
Νομίζω πως όλες οι γυναίκες επιζητούμε το ίδιο. Επικοινωνία και εμπιστοσύνη. Πέρα από αυτό, κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες, τα δικά του θετικά και αρνητικά στοιχεία. Αλλά πιστεύω πως κάποιος θα πρέπει να αποδέχεται τον άλλον και να συμπληρώνει ο ένας τον άλλον.
Βρήκατε στη ζωή σας έναν τέτοιον άνθρωπο;
Θ’ αφήσω τη ζωή να μου δείξει και εύχομαι να είναι κάτι εδώ στην Κύπρο για να μπορέσω να έχω ένα ακόμη λόγο να μείνω εδώ και να αποκτήσω και την κυπριακή υπηκοότητα.
Σας είδαμε στην τηλεόραση να λέτε ότι η πιο δύσκολη στιγμή στη ζωή σας ήταν όταν χάσατε τον σύντροφο και τον πατέρα σας.
Γενικά αυτό που πρέπει να μας μείνει είναι ότι πρέπει να βγαίνουμε από τις δύσκολες φάσεις της ζωής μας νικητές. Η ζωή είναι πάντοτε όμορφη ακόμα και στις δύσκολες στιγμές και γι’ αυτό πρέπει να ζούμε την κάθε μας στιγμή με ποιότητα.
Της Ηλέκτρας Στασινοπούλου
Φωτογραφίες Ντέμης Σιρανίδης Styling Χριστιάνα Χατζήκυριακου Μακιγιάζ Μαρία Κλείτου
Μαλλιά Πανίκος Τσουλούπας (Leloft)
Ευχαριστούμε Το Pull-A-Mango Για Την Ευγενική Φιλοξενία
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στην έντυπη έκδοση του περιοδικού Beautiful People που κυκλοφόρησε την Κυριακή 8 Νοεμβρίου.
