ΚΥΠΕ
Ευθύνες από το Τμήμα Τελωνείων, τη ΜΟΚΑΣ και την Αστυνομία αναζητεί η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, στη συνεδρία της, που τελικά πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών, για εξέταση του ζητήματος πρόληψης και καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, της φοροαπαλλαγής και του ξεπλύματος παράνομου χρήματος.
Σύμφωνα με όσα δήλωσαν μετά την Επιτροπή Βουλευτές, τα τελευταία τέσσερα χρόνια εισήλθαν στην Κύπρο πάνω από €160 εκ. σε μετρητά, ενώ διαπιστώθηκε παντελής έλλειψη συντονισμού και επικοινωνίας μεταξύ Αστυνομίας, Τμήματος Τελωνείων και ΜΟΚΑΣ. Όπως ανέφεραν, μετά από σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο τέλος του 2023, η Αστυνομία έδωσε οδηγίες στο Τμήμα Τελωνείων να μην ενημερώνει απευθείας τη ΜΟΚΑΣ, αλλά η ενημέρωση να γίνεται μέσω της Αστυνομίας, κάτι που δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία.
Η συζήτηση ξεκίνησε με αφορμή το περιστατικό που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, γυναίκας που έφερε στη Δημοκρατία €8 εκ. μετρητά από τον Αύγουστο, η οποία εντοπίστηκε μόνο αφού κατήγγειλε η ίδια κλοπή ενός ποσού. Η συγκεκριμένη υπόθεση έχει οδηγηθεί στο δικαστήριο, και εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας έκανε έκκληση να συζητηθεί σε πιο γενική βάση το ζήτημα, χωρίς ειδικές αναφορές για το συγκεκριμένο περιστατικό για να διασφαλιστεί μια δίκαιη δίκη με σεβασμό στο τεκμήριο της αθωότητας.
Μετά από πρόταση του Βουλευτή του ΔΗΚΟ, Ζαχαρία Κουλία, για να γίνει κεκλεισμένων των θυρών η συνεδρίαση της Επιτροπής, μετά την τοποθέτηση της Νομικής Υπηρεσίας, οι Βουλευτές του ΔΗΣΥ, του ΔΗΚΟ και της ΔΗΠΑ ψήφισαν να κλείσει η συνεδρίαση, με τις αρνητικές ψήφους της Βουλευτού του ΑΚΕΛ, Ειρήνης Χαραλαμπίδου και της ανεξάρτητης Βουλευτού Αλεξάνδρα Ατταλίδου.
Στις αρχικές τους τοποθετήσεις, πριν να κλείσει η συνεδρίαση, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, διερωτήθηκε πόσοι άλλοι πιθανώς να μετέφεραν εκατομμύρια στη Δημοκρατία τα τελευταία χρόνια και πόσα μπορεί να ήταν αυτά. Ρώτησε επίσης αν το Τελωνείο ενημέρωνε ως όφειλε τη ΜΟΚΑΣ και αν ναι, σε τι ενέργειες προέβαινε η ΜΟΚΑΣ. Ρώτησε ακόμα, πού κατέληξαν αυτά τα λεφτά εντός της Δημοκρατίας.
Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ανέφερε ότι το τελευταίο περιστατικό ξεσκέπασε τη γύμνια του κράτους. Σημείωσε ότι είναι ένα να λέμε ότι έχουμε και εφαρμόζουμε νομοθεσίες και άλλο η ίδια η εφαρμογή τους. Είπε ότι αυτή η περίπτωση έθεσε υπό μεγάλη αμφισβήτηση τις ενέργειες του Τμήματος Τελωνείου, της Αστυνομίας και της ΜΟΚΑΣ, αφού αποδείχθηκε ότι δεν υπάρχει συντονισμός. «Οι επικεφαλής των τμημάτων έπρεπε να είχαν παραιτηθεί», σημείωσε.
Χαρακτήρισε την κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν οι τρεις υπηρεσίες ως «ανακοίνωση ντροπής και αίσχους», καθώς, όπως είπε, αλληλοκαλύφτηκαν χωρίς να επιρρίψουν ευθύνες. «Οφείλατε τουλάχιστον να αναγνωρίσετε τις αδυναμίες και να αναλάβετε δέσμευση διορθώσεων», είπε. Σημείωσε ότι ως κράτος δίνουμε διαβεβαιώσεις στην Ευρώπη και σε διεθνείς οργανισμούς ότι η Κύπρος καθάρισε από το αρνητικό παρελθόν της. Όπως είπε, η ίδια θα αναφέρει τη συγκεκριμένη υπόθεση στο Integrity Forum του ΟΟΣA.
Ζήτησε η ΜΟΚΑΣ να κάνει τους απαραίτητους ελέγχους και για τυχόν ξέπλυμα χρήματος στην Εκκλησία. «Το κράτος έχει ευθύνη να τηρεί τους νόμους», είπε.
Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, είπε ότι παρόλο που πολιτικά πρόσωπα και αξιωματούχοι του κράτους ενώπιον δημοσιογράφων και διεθνών οργανισμών λένε ότι η Κύπρος πήρε μέτρα και έκανε όλα εκείνα που έπρεπε σε επίπεδο νομοθεσίας, ξεχνούν να αναφερθούν στην αποτελεσματικότητα του νομικού πλαισίου και να ελέγξουν την εφαρμογή του και τους ανθρώπους-κλειδιά. Σημείωσε ότι οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί έχουν πια ένα πολύ αυστηρό πλαίσιο για την αποδοχή μετρητών και συμπέρανε ότι αυτό σημαίνει ότι υπάρχει «μαύρη παραοικονομία».
Ο Βουλετής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, διερωτήθηκε πώς είναι δυνατόν να διακινούνται τέτοια ποσά και «να μην ιδρώσει το αυτί κανενός». Σημείωσε ότι γινόμαστε γέφυρα για να αγοράζουν τις περιουσίες μας στα κατεχόμενα και μίλησε για αδυναμία του κράτους.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, είπε ότι «είναι κρίμα και άδικο» ο τόπος κάθε λίγο καιρό να χλευάζεται διεθνώς, διότι «κάποιοι δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους ή επειδή έχουμε ανεπαρκείς σε καίρια πόστα». Ρώτησε ποια είναι η διαδικασία όταν δηλώνονται τα μετρητά στο Τελωνείο, τι αποδεικτικά ζητούνται, και αν ειδοποιούνται οι αρμόδιες αρχές.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Γιώργος Κάρουλας είπε ότι «όλοι έχουμε ευθύνη» για να λειτουργούν οι θεσμοί αποτελεσματικά και να γίνονται οι απαραίτητοι έλεγχοι, σημειώνοντας τη σημασία της αξιοπιστίας για το όνομα της Κύπρου και της αξιοπρέπειας των πολιτών.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Γεωργίου, είπε ότι αν σήμερα στη θέση των δημόσιων αρχών βρισκόταν ένας δικηγόρος, ή ένας λογιστής, θα αντιμετώπιζαν μεγάλες ποινές. Σήμερα, είπε, είναι το κράτος κατηγορούμενο για πλημμελή εφαρμογή του νόμου. Αναφέρθηκε στη δήλωση γνωστοποίησης ρευστών διαθέσιμων του Τελωνείου και ρώτησε αν ζητούνται τεκμήρια. Ζήτησε πληροφόρηση για το πόσα εκατομμύρια έχουν δηλωθεί στο τελωνείο το 2023.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Παύλος Μυλωνάς, είπε ότι η συγκεκριμένη γυναίκα ήταν εντοπισμένη ότι μετέφερε χρήματα για αγοραπωλησία γης στα κατεχόμενα. Ρώτησε τι έρευνα έχει γίνει για αυτό το θέμα, ποιος φέρνει τα λεφτά και πώς προστατεύεται η πατρίδα.
Σε δηλώσεις του μετά την συνεδρία της Επιτροπής, ο Πρόεδρος της, Δημήτρης Δημητρίου, είπε ότι συστηματικά και κατ’ επανάληψη έχουν μπει στη χώρα πέραν των €100 εκ. μετρητά. «Δυστυχώς, διαφαίνεται μία παντελής έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών του κράτους, μία παντελής έλλειψη αντανακλαστικών από μέρους των τελωνείων και μία αδράνεια από μέρους της ΜΟΚΑΣ και της Αστυνομίας», είπε.
Σημείωσε ότι ζητήθηκε από το Τμήμα Τελωνείων να στείλουν συνολικά τα ποσά που μπήκαν δηλωμένα από 1/1/21, από ποιους προορισμούς, τι ποσά δεν δηλώθηκαν και δεσμεύτηκαν από όσα εντοπίστηκαν.
Ερωτηθείς για τη θέση της Αστυνομίας, είπε ότι φαίνεται ότι η Αστυνομία δεν έχει συνολική εικόνα. Το Τμήμα Τελωνείων είπε πως κατέγραφε τα ποσά απλώς έδιδε την αναφορά στη ΜΟΚΑΣ, όπως υποχρεούται από τη νομοθεσία. Η ΜΟΚΑΣ έλεγχε όσα έρχονταν ως αναφορές, που φαίνεται να ήταν προϊόν παρανομίας ή ξεπλύματος. «Δεν κάθισε να αθροίσει τα ποσά και να πει ότι το χ πρόσωπο έφερε στην Κύπρο το ψ ποσό», είπε, χαρακτηρίζοντας το γεγονός ως «εγκληματικό».
Σε ερώτηση αν τίθεται θέμα νομοθετικής ρύθμισης για δημιουργία μηχανισμού που να συντονίζει τις τρεις υπηρεσίες, είπε ότι δεν θεωρεί ότι το ζήτημα είναι θέμα έλλειψης νομοθεσιών. «Είναι η έλλειψη συνεργασίας και πρωτοβουλίας από αυτούς που έχουν την ευθύνη», είπε. Σημείωσε, ωστόσο, ότι ο Άρθρο 5Α της 5ης Οδηγίας της Βασιλείας για το Ξέπλυμα Βρώμικου Χρήματος «το διαγράψαμε στην Κύπρο, κακώς, και είναι καλό να κάνουμε και την αυτοκριτική μας, και μπορούσε ένας πολίτης να αγοράσει με μετρητά ακίνητο, αυτοκίνητο, έργο τέχνης με μετρητά, με ποσό πάνω από €10.000. Αυτό πρέπει να το αλλάξουμε».
Από την πλευρά της, η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, είπε ότι το τελωνείο κάθε τρεις μήνες παραδίδει usb στη ΜΟΚΑΣ για τα ποσά που εισέρχονται. Είπε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε το αυτονόητο, δηλαδή να μπορεί να γίνεται έλεγχος με έναν αριθμό διαβατηρίου για να γνωρίζουν οι υπηρεσίες σε ζωντανό χρόνο ότι εισέρχονται κεφάλαια.
Είπε ότι απαντήσεις επί της ουσίας δεν δόθηκαν, ενώ διαπίστωσε έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των θεσμών, που εκθέτει την Κύπρο. Σημείωσε ότι στην Κύπρο κυκλοφορούν Ρώσοι ολιγάρχες που κάνουν μεγάλες δωρεές και διερωτήθηκε αν θα έπρεπε να υψώνουν «κόκκινες σημαίες» αυτές οι συναλλαγές ή αν θεωρούμε ότι όταν γίνονται στην εκκλησία είναι υπεράνω ελέγχου. Για το ζήτημα της Μονής Αββακούμ, είπε ότι θα έπρεπε να είχαν κατασχεθεί οι €800.000 από την Αστυνομία ως τεκμήριο για διερεύνηση της υπόθεσης.
Σημείωσε, ότι τέλη του 2023 έγινε μία «περίεργη» σύσκεψη, μετά την οποίαν σταμάτησαν να επικοινωνούν οι υπηρεσίες (Τμήμα Τελωνείων και ΜΟΚΑΣ) και είχαν ως κεντρικό άξονα την Αστυνομία. «Αν ήμουν με υπηρεσία με ευθύνη στη βάση του νόμου δεν θα δεχόμουν προφορικές οδηγίες από κανένα», είπε, σημειώνοντας ότι έπρεπε να υπάρχουν και παραιτήσεις στο τραπέζι.
Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, είπε ότι κανένας δεν θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για τον διασυρμό της Κύπρου. Είπε ότι από το 2021 έχουν μπει πάνω από €160 εκ. στην Κύπρο σε τσάντες, σημειώνοντας ότι φαίνεται να υπάρχει ένα «τεράστιο πρόβλημα και των εποπτικών θεσμών», ενώ ζήτησε να διερευνηθεί ζήτημα θεσμικής διαφθοράς.
Σημείωσε ότι κατά την άποψή της, υπάρχει και απόκρυψη στοιχείων από τη Βουλή και κάλεσε την Πρόεδρο της Βουλής, τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων και τους Προέδρους των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών να δουν το ζήτημα γιατί «η εκτελεστική εξουσία εμπαίζει τη Βουλή, υπό τη δικαιολογία ότι υπάρχουν εν εξελίξει έρευνες» και δεν δίνονται απαντήσεις.
«Καταθέτω προσωπικά την τεράστια έγνοια μου και τη λύπη μου γιατί κάποιοι επίορκοι εκμεταλλεύονται τη θέση τους, το αξίωμα που τους έδωσε ο κυπριακός λαός για προσωπικό πλουτισμό χωρίς να τους ενδιαφέρουν οι συνέπειες για το κράτος», είπε.
Για τη σύσκεψη που αναφέρθηκε, είπε ότι «δεν μπορεί ένας θεσμός να δίνει διαταγές σε έναν άλλο θεσμό να παρακάμπτει τρίτο θεσμό», ενώ υπογράμμισε και την απουσία των προϊστάμενων των Υπηρεσιών, καθώς στη συνεδρίαση δεν παρευρέθηκε ούτε ο Αρχηγός της Αστυνομίας, ούτε η Διευθύντρια της ΜΟΚΑΣ, ούτε ο Διευθυντής του Τελωνείου.
