"Περισσότερη προσοχή" από την Κύπρο, τη Μάλτα και τη Βουλγαρία, ζήτησε σήμερα επισήμως η Κομισιόν σε σχέση με το πρόγραμμα παροχής "χρυσής βίζας" ή "χρυσού διαβατηρίου" σε επενδυτές, σε συνέχεια και της σχετικής γνωμάτευσης του Δικαστηρίου της ΕΕ, το οποίο ζητά "γνήσιο δεσμό με το Κράτος" που εφαρμόζει το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Παρουσιάζοντας την έκθεση, η Επίτροπος Γιούροβα δήλωσε ότι "δεν το βλέπουμε αυτό στα τρία προγράμματα" και τόνισε ότι "δεν έχουμε τη δυνατότητα να μην κάνουμε τίποτα".
Η Κομισιόν καλεί ως εκ τούτου στη δημιουργία ειδικής ομάδας εργασίας ειδικών, που θα εξετάζει σε τακτική βάση τα σχετικά προγράμματα μέχρι το τέλος του έτους.
Την πρώτη επισκόπηση των εθνικών προγραμμάτων απόδοσης υπηκοότητας σε επενδυτές, γνωστών και ως "χρυσή βίζα", ή "χρυσά διαβατήρια", παρουσίασαν στον Τύπο στις Βρυξέλλες, ο Επίτροπος Αβραμόπουλος και η Επίτροπος Γιούροβα, μετά την υιοθέτησή της από το Κολέγιο των Επιτρόπων, σήμερα το πρωί.
Η Επίτροπος Γιούροβα εξήγησε ότι "με τα προγράμματα αυτά ανοίγουμε μια χρυσή πύλη προς την ΕΕ για τα άτομα που έχουν τα κεφάλαια".
"Δεν μπορούμε να έχουμε αδύνατα σημεία, και έχουμε αδύνατα σημεία σε σχέση με τα προγράμματα που προσφέρουν η Μάλτα, η Κύπρος και η Βουλγαρία", είπε.
Τόνισε ότι "αφιέρωσα πολύ χρόνο για να καταλάβω τα προγράμματα της Κύπρου και της Μάλτας, αλλά οι αμφιβολίες μας παραμένουν".
Ζήτησε τα προγράμματα αυτά να τροποποιηθούν ώστε να γίνουν "υπεύθυνα ως προς την ΕΕ και όχι φιλικά για την ΕΕ".
"Αν δίδεται μια υπηκοότητα, τότε δίδεται η υπηκοότητα της ΕΕ, κάτι που η χώρα δεν κατέχει", τόνισε η Επίτροπος.
Από την πλευρά του ο Επίτροπος Αβραμόπουλος σημείωσε ότι "όπως εξήγησε η Βέρα, αυτό που παρουσιάσαμε είναι η πρώτη προσπάθεια να καταγράψουμε τα προγράμματα και δήλωσε ότι "καλούμε όλα τα Κ-Μ να αναλάβουν τις ευθύνες τους", σημειώνοντας ότι "δεν είμαστε εδώ για να κατηγορήσουμε κανέναν".
Σύμφωνα με γραπτή ανακοίνωση της Κομισιόν για το ζήτημα, "στην ΕΕ, τρία κράτη μέλη (η Βουλγαρία, η Κύπρος και η Μάλτα) εφαρμόζουν σήμερα καθεστώτα που χορηγούν στους επενδυτές την εθνικότητα αυτών των χωρών υπό συνθήκες λιγότερο αυστηρές από ό, τι τα συνήθη καθεστώτα πολιτογράφησης" και "σε αυτά τα τρία κράτη μέλη, δεν υπάρχει υποχρέωση φυσικής διαμονής του ατόμου ούτε απαίτηση άλλων γνήσιων δεσμών με τη χώρα προτού λάβει την ιθαγένεια", αναφέρει η Κομισιόν.
"Τα συστήματα αυτά αφορούν και την ΕΕ, δεδομένου ότι κάθε πρόσωπο που αποκτά την ιθαγένεια ενός κράτους μέλους θα αποκτήσει ταυτόχρονα την ιθαγένεια της Ένωσης", αναφέρει η Κομισιόν .
"Η απόφαση ενός κράτους μέλους να χορηγήσει την ιθαγένεια σε αντάλλαγμα για επενδύσεις, παρέχει αυτόματα δικαιώματα σε σχέση με άλλα κράτη μέλη, ιδίως την ελεύθερη κυκλοφορία και την πρόσβαση στην εσωτερική αγορά της ΕΕ για την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, καθώς και δικαίωμα ψήφου και εκλογής σε ευρωπαϊκές και τοπικές εκλογές, και στην πράξη, τα συστήματα αυτά συχνά διαφημίζονται ως μέσο απόκτησης της ιθαγένειας της Ένωσης, μαζί με όλα τα δικαιώματα και τα προνόμια που συνδέονται με αυτήν", σημειώνει περαιτέρω.
Συνεπώς η έκθεση της Κομισιόν εντόπισε τους ακόλουθους "τομείς ανησυχίας":
Ασφάλεια - Οι έλεγχοι στους αιτούντες "δεν είναι επαρκώς ισχυροί και τα κεντρικά συστήματα πληροφοριών της ΕΕ, όπως το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS), δεν χρησιμοποιούνται συστηματικά όπως θα έπρεπε" ·
Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες - "Απαιτούνται ενισχυμένοι έλεγχοι (due diligence) για να μην καταστρατηγηθούν οι κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες".
Φοροδιαφυγή - "Η παρακολούθηση και η υποβολή εκθέσεων είναι απαραίτητα για να διασφαλιστεί ότι τα άτομα δεν επωφελούνται από τα συστήματα αυτά για να επωφεληθούν από προνομιακούς φορολογικούς κανόνες".
Διαφάνεια και πληροφόρηση - Στην έκθεση διαπιστώνεται "έλλειψη σαφών πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο εκτέλεσης των σχεδίων, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον αριθμό των αιτήσεων που έχουν παραληφθεί, χορηγηθεί ή απορριφθεί και την προέλευση των αιτούντων. Επιπλέον, τα κράτη μέλη δεν ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τους αιτούντες για τέτοια συστήματα, ούτε ενημερώνονται αμοιβαία για τους αιτούντες που έχουν απορριφθεί".
Σχέδια διαμονής των επενδυτών («χρυσές βίζες»)
"Τα συστήματα διαμονής των επενδυτών, αν και διαφορετικά από τα συστήματα υπηκοότητας στα δικαιώματα που χορηγούν, θέτουν εξίσου σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των κρατών μελών και της ΕΕ στο σύνολό της", αναφέρει η Κομισιόν.
"Μια έγκυρη άδεια παραμονής παρέχει στο υπήκοο τρίτης χώρας το δικαίωμα διαμονής στο εν λόγω κράτος μέλος, αλλά επίσης να ταξιδεύει ελεύθερα στον χώρο Σένγκεν", σημειώνει. "Ενώ το δίκαιο της ΕΕ ρυθμίζει τις προϋποθέσεις εισόδου για ορισμένες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών, η χορήγηση αδειών παραμονής επενδυτών δεν ρυθμίζεται επί του παρόντος σε επίπεδο ΕΕ και παραμένει εθνική αρμοδιότητα", συμπληρώνει.
"Επί του παρόντος, 20 κράτη μέλη εφαρμόζουν τέτοια συστήματα: Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Κροατία, Ιταλία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πολωνία".
Η έκθεση εντόπισε τους ακόλουθους τομείς ανησυχίας:
* Έλεγχοι ασφαλείας: "Υπάρχουν ορισμένες υποχρεώσεις ασφάλειας δυνάμει της νομοθεσίας της ΕΕ που πρέπει να εκτελούνται πριν από την έκδοση θεώρησης ή άδειας παραμονής σε ξένους επενδυτές. Ωστόσο, υπάρχει έλλειψη διαθέσιμων πληροφοριών σχετικά με την πρακτική εφαρμογή και τη διακριτική ευχέρεια στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια".
* Απαίτηση φυσικής κατοικίας: "Οι άδειες διαμονής που λαμβάνονται με επενδύσεις, με περιορισμένη ή μη απαιτούμενη φυσική παρουσία του επενδυτή στο εν λόγω κράτος μέλος, θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο στην εφαρμογή και τα δικαιώματα που σχετίζονται με το καθεστώς μακρόχρονης παραμονής της ΕΕ και μπορούν ακόμη και την ταχεία απόκτηση της εθνικής και, ως εκ τούτου, Ευρωπαϊκής υπηκοότητας" ·
* Έλλειψη διαφάνειας: "Η έκθεση υπογραμμίζει την έλλειψη διαφάνειας και την εποπτεία των συστημάτων, ιδίως όσον αφορά την παρακολούθηση και την έλλειψη στατιστικών σχετικά με τον αριθμό των ατόμων που λαμβάνουν άδεια διαμονής μέσω ενός τέτοιου συστήματος".
Σύμφωνα με γραπτή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, "για πρώτη φορά, η Κομισιόν παρουσίασε μια ολοκληρωμένη έκθεση σχετικά με τα καθεστώτα υπηκοότητας και διαμονής των επενδυτών που εφαρμόζουν ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ". "Η έκθεση καταγράφει τις υπάρχουσες πρακτικές και εντοπίζει ορισμένους κινδύνους που τα συστήματα αυτά συνεπάγονται για την ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά", αναφέρει η Κομισιόν.
"Η έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων και η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών επιδεινώνουν περαιτέρω τους κινδύνους αυτούς", όπως διαπιστώνει η έκθεση.
Ο Επίτροπος αρμόδιος για θέματα μετανάστευσης, εσωτερικών υποθέσεων και ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, δήλωσε κατά την παρουσίαση ότι "η νόμιμη διαμονή στην ΕΕ και στον χώρο Σένγκεν έρχεται με δικαιώματα και προνόμια, τα οποία δεν θα πρέπει παρέχονται καταχρηστικά.Τα κράτη μέλη οφείλουν ανά πάσα στιγμή να σέβονται πλήρως και να εφαρμόζουν τους υφιστάμενους υποχρεωτικούς ελέγχους - και δεν θα πρέπει να απαλλάσσονται από τα συστήματα διαμονής των επενδυτών σε εθνικό επίπεδο.Το έργο που επιτελέσαμε τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την αύξηση της ασφάλειας, την ενίσχυση των συνόρων μας και το κλείσιμο των κενών πληροφόρησης δεν θα πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο και θα παρακολουθήσουμε την πλήρη συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ".
Επιπλέον η Επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, Βέρα Γιούροβα, τόνισε "η ιδιότητα του πολίτη ενός κράτους μέλους σημαίνει επίσης να γίνεις πολίτης της ΕΕ με όλα τα δικαιώματά του, συμπεριλαμβανομένης της ελεύθερης κυκλοφορίας και της πρόσβασης στην εσωτερική αγορά. Τα άτομα που αποκτούν ιθαγένεια της ΕΕ πρέπει να έχουν πραγματική σχέση με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος. Θέλουμε περισσότερη διαφάνεια ως προς τον τρόπο χορήγησης της εθνικότητας και μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών".
