Υπερπληρωμές, διπλοπληρωμές, χορηγίες σε οργανισμούς χωρίς ιδιαίτερη οικονομική ανάγκη και πληρωμές εκτός του πλαισίου του Κρατικού Προϋπολογισμού, εντοπίζει και καταγράφει ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, στην ετήσια έκθεσή του για το 2017.
Ωστόσο, στην έκθεση, η γνώμη που εκφράζεται εκ μέρους της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, σε σχέση με την κανονικότητα των εισπράξεων και των πληρωμών είναι ότι δεν προκύπτει «οτιδήποτε που να μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι εισπράξεις και πληρωμές που καταγράφονται στις οικονομικές καταστάσεις δεν έχουν διενεργηθεί για τους σκοπούς για τους οποίους οι σχετικοί προϋπολογισμοί εγκρίθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων ή ότι οι οικονομικές συναλλαγές που καταγράφονται στις οικονομικές καταστάσεις δεν συμμορφώνονται με το νομοθετικό και διαδικαστικό πλαίσιο που τις διέπει».
Πιο αναλυτικά, μερικά σημαντικά ευρήματα, όπως παρατίθενται στην έκθεση:
(i) Μη συμμόρφωση με πρόνοιες της Υπουργικής Απόφασης αρ. 66.599, ημερ. 19.12.2007, για τη δημιουργία δομής Διαχείρισης του Έργου Παραχώρησης που αφορά στους Αερολιμένες Λάρνακας και Πάφου.
Δεν εφαρμόστηκε κατάλληλη υποδομή για υποστήριξη του Έργου από το Γενικό Λογιστήριο, για τα χρηματοοικονομικά θέματα και τους λογιστικούς λογαριασμούς της Συμφωνίας Παραχώρησης για την Ανάπτυξη και Διαχείριση των Αερολιμένων Λάρνακας και Πάφου (Συμφωνίας), όπως προνοείται στην υπό αναφορά απόφαση. Παρατηρούνται σοβαρές αδυναμίες στον οικονομικό έλεγχο της Συμφωνίας από την Ομάδα Διαχείρισης Έργου και το Γενικό Λογιστήριο και κυρίως δεν ετοιμάζονται εκθέσεις ελέγχου από το έτος 2010, για επιβεβαίωση της ορθότητας και πληρότητας του ποσού που εμβάζεται στη Δημοκρατία ως Δικαιώματα Διαχείρισης Αερολιμένων, το οποίο ανήλθε σε €49,7 εκ. για το έτος 2017. Επιπλέον, δεν κατέστη δυνατή η εξασφάλιση όλων των πρωτότυπων συμπληρωματικών/τροποποιητικών ή συναφών συμφωνιών της αρχικής Συμφωνίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 12.5.2006, που να φέρουν τις υπογραφές των συμβαλλομένων μερών ως ενδείκνυται και οι οποίες αποτελούν αξιόπιστο τεκμήριο για την διεξαγωγή ελέγχου.
(ii) Αμφισβήτηση ορθότητας ποσών που καταβάλλονται σε Συμβούλια Αποχετεύσεων.
Η Δημοκρατία, μέσω του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, καταβάλλει στα Συμβούλια Αποχετεύσεων κυβερνητική συνεισφορά, η οποία αφορά σε κατασκευαστικά έργα που αυτά εκτελούν. Λαμβανομένων υπόψη των επιφυλάξεων που εξέφρασε η Υπηρεσία μας στο παρελθόν, αναφορικά με την ορθότητα των ποσών που διεκδικούνται από τα Συμβούλια και τη νομιμότητα των πληρωμών, καθώς και του γεγονότος ότι το θέμα εξακολουθεί να μην έχει επιλυθεί, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί η ορθότητα των πληρωμών αυτών. Κατά το 2017, το σύνολο των πληρωμών προς τα Συμβούλια Αποχετεύσεων Πάφου, Λευκωσίας, Λεμεσού-Αμαθούντας, Λάρνακας, Πάφου και Αγίας Νάπας ανήλθε σε €9,5 εκ. Επισημαίνεται ότι η πληρωμή προς το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου αφορά συμβόλαια σχετιζόμενα με το σκάνδαλο διαφθοράς για το οποίο υπήρξαν καταδίκες.
(iii) Υλοποίηση σύμβασης ΥΠΕΣ 2/2013.
Σε σχέση με τη Σύμβαση με αρ. ΥΠΕΣ 2/2013 για τη Μελέτη, Κατασκευή και Λειτουργία για το Έργο «Μονάδα Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Στερεών Οικιακών Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) και Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) επαρχίας Λεμεσού», η Υπηρεσία μας έχει πολλάκις τονίσει ότι παραμένει σε εκκρεμότητα ο χειρισμός κατεπειγόντων θεμάτων που σχετίζονται με: (α) την πληρωμή ποσών που κατέστησαν πληρωτέα, (β) τον έλεγχο συμμόρφωσης του τελικού προϊόντος με τις υποχρεώσεις λειτουργίας, (γ) τον καθορισμό του τελικού αποδέκτη RDF, (δ) τον καθορισμό του τρόπου διάθεσης/διαχείρισης παραγόμενης ιλύος, καθώς και (ε) την αδειοδότηση της Μονάδας και θα πρέπει να επιλυθούν άμεσα από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων όλα τα πιο πάνω θέματα.
Δίνουν επιδόματα μετά από ελλειπείς ελέγχους
Με περισσότερη ευκολία, απ' όσο θα έπρεπε, φαίνεται ότι παραχωρούνται τα επιδόματα. όπως προκύπτει από την σχετική αναφορά στην έκθεση, καθώς οι έλεγχοι είναι ελλειπείς. Το αποτέλεσμα είναι η παραχώρηση ακόμα και μεγαλύτερων ποσών σε δικαιούχους:
(iv) Ελλιπείς έλεγχοι για την καταβολή επιδομάτων από την Υπηρεσία Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας (ΥΔΕΠ) του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Οι έλεγχοι που διενεργούνται από τους αρμόδιους Τομείς της ΥΔΕΠ, για επιβεβαίωση ότι οι αιτητές για παροχή Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, επιδόματος τέκνου και μονογονεϊκής οικογένειας και επιδόματος/χορηγίας σε συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα πληρούν τα καθορισμένα κριτήρια, παρουσιάζουν ελλείψεις, με ενδεχόμενο να παραχωρούνται επιδόματα σε μη δικαιούχους ή να παραχωρούνται επιδόματα μεγαλύτερου ύψους σε δικαιούχους, βάσει, αντίστοιχα, των διατάξεων του περί Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νόμου του 2014, του περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου του 2002, ως έχουν τροποποιηθεί μέχρι σήμερα, καθώς και του Σχεδίου Ενίσχυσης των Συνταξιούχων με Χαμηλά Εισοδήματα βάσει σχετικών Αποφάσεων του
Υπουργικού Συμβουλίου. Ενδεικτικά, οι ελλιπείς έλεγχοι αφορούν (α) στη μη λήψη των απαιτούμενων πληροφοριών για την εφαρμογή της νομοθεσίας από όλα τα Αδειοδοτημένα Πιστωτικά Ιδρύματα (ΑΠΙ) ή/και μη περαιτέρω διερεύνηση της πληροφόρησης που λαμβάνεται από τα ΑΠΙ για μη ύπαρξη τραπεζικών λογαριασμών από κάποιους αιτητές παρόλο που υπήρχε πληροφόρηση μέσω της αίτησης ή επισυνημμένων στοιχείων που υποδηλούσε το αντίθετο (πρόβλημα μη ταυτοποίησης στοιχείων – κυρίως ξένων υπηκόων) (β) στη μη ύπαρξη μηχανισμού ελέγχου της αύξησης των εισοδημάτων δικαιούχων χαμηλοσυνταξιούχων λόγω αλλαγής της σύνταξης εξωτερικού ενώ εντοπίστηκε περίπτωση που ο δικαιούχος δήλωσε αύξηση της εν λόγω σύνταξης αλλά δεν λήφθηκε υπόψη κατά τον υπολογισμό του επιδόματος και (γ) στη μη έγκαιρη άσκηση της προβλεπόμενης από το Νόμο «κοινωνικής παρέμβασης» όταν ο αρμόδιος Τομέας είχε την πληροφόρηση για τη μη εγγραφή αιτητή/δικαιούχου στο Μητρώο της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, ως είχε υποχρέωση για την
έγκριση ή/και συνέχιση καταβολής του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
Χορηγίες, διπλοπληρωμές και υπερπληρωμές
(v) Καθυστέρηση στην καταβολή αποζημιώσεων για απαλλοτριώσεις.
Παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στην καταβολή των αποζημιώσεων για απαλλοτριώσεις γης. Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 23 του Συντάγματος και το άρθρο 12 του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου, οι αποζημιώσεις καταβάλλονται τοις μετρητοίς και προκαταβολικά.
(vi) Καταβολή κρατικής χορηγίας σε Οργανισμούς με ψηλά αποθεματικά και τραπεζικές καταθέσεις.
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού κατέβαλε κρατική χορηγία στον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου και στην Κυπριακή Ολυμπιακή Επιτροπή, χωρίς να τηρηθεί το καθορισμένο για σκοπούς παραχώρησης χορηγιών διαδικαστικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα, οι οργανισμοί έλαβαν την κρατική χορηγία, ενώ διατηρούν ψηλά αποθεματικά και τραπεζικές καταθέσεις, χωρίς ωστόσο το εν λόγω Υπουργείο να λάβει τις δέουσες ενέργειες για την ανάλογη μείωση ή αποκοπή της.
(vii) Διπλοπληρωμή τιμολογίων για θεραπεία ασθενών στο εξωτερικό.
Από τον έλεγχο στις πληρωμές που αφορούν στην αποστολή ασθενών για θεραπεία στη Γερμανία εντοπίστηκε υπερπληρωμή ποσού ύψους €423.943. Η υπερπληρωμή προέκυψε από τη διπλοπληρωμή τιμολογίων σε κάποιες περιπτώσεις, καθώς και την πληρωμή ποσού που αφορούσε σε πιστωτική σημείωση, ως αποτέλεσμα των αδυναμιών του εσωτερικού ελέγχου.
(viii) Ενδεχόμενες υπερπληρωμές για συμβάσεις.
Από τον έλεγχο στις πληρωμές που αφορούν στις Συμβάσεις Παραχώρησης Δημοσίων Επιβατικών Μεταφορών, εντοπίστηκαν ενδεχόμενες
υπερπληρωμές, οι οποίες υπολογίζονται σε περίπου €14 εκ. μέχρι 31.12.2017, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση της Επιτροπής Κρίσης Διαφορών για το θέμα με πλήρη επιφύλαξη των δικαιωμάτων της Δημοκρατίας.
(ix) Περίπτωση υπεξαίρεσης χρηματικών ποσών.
Από τον έλεγχο των εισπράξεων τελών επιθεώρησης και ελέγχου εισαγόμενων τροφίμων στο λιμάνι Λεμεσού διαπιστώθηκε έλλειμμα ύψους
€11.935 στο βιβλίο ταμείου. Από τη διερεύνηση που ακολούθησε προέκυψε ότι αυτό οφειλόταν σε υπεξαίρεση μετρητών, η οποία γινόταν συστηματικά για μεγάλο χρονικό διάστημα από τον υπεύθυνο λειτουργό είσπραξης εσόδων, ενώ δεν λειτούργησαν σωστά τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου για την αποτροπή ή/και εντοπισμό της παρανομίας. Παρά το μικρό μέγεθος του ποσού της υπεξαίρεσης, το
περιστατικό αναφέρεται λόγω της φύσης της παρατυπίας.
(x) Πληρωμές εκτός του πλαισίου του Προϋπολογισμού.
Ποσό ύψους €3,8 εκ. που αφορούσε στο άρθρο δαπανών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος «Μέτρα Στήριξης Γεωργοκτηνοτροφικών Προϊόντων» καταβλήθηκε αρχικά από λογαριασμό καταθέσεων, καθώς την δεδομένη στιγμή δεν υπήρχαν διαθέσιμες πιστώσεις στο σχετικό άρθρο του Προϋπολογισμού. Το διαθέσιμο υπόλοιπο στον λογαριασμό καταθέσεων προέκυψε από αδαπάνητες πιστώσεις που εκταμιεύτηκαν το 2016 προς τον Οργανισμό Γεωργικής Ασφάλισης και στη συνέχεια, κατά το 2017, επιστράφηκαν στο Υπουργείο. Το κατάλληλο άρθρο δαπανών χρεώθηκε αργότερα με την ψήφιση συμπληρωματικού Προϋπολογισμού για το έτος 2017 και ως εκ τούτου η αρχική πληρωμή αντίκειται στις πρόνοιες του περί Προϋπολογισμού Νόμου.
