Στις χαμηλότερες θέσεις της διεθνούς κατάταξης παραμένει η Κύπρος σε ό,τι αφορά την αποτελεσματική και ταχεία απονομή δικαιοσύνης, με βάση ευρωπαϊκούς και διεθνείς δείκτες, σύμφωνα με τους ομιλητές σε σημερινή συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που διοργάνωσε η Ένωση Οικονομολόγων Κύπρου (ΕΟΚ), στην Κεντρική Τράπεζα. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε ότι ενώ ο μέσος όρος που απαιτείται στην ΕΕ για να υπάρξει τελεσιδικία σε μια υπόθεση είναι οκτώ μήνες, στην Κύπρο χρειάζονται πέραν των 2,500 ημερών.
Την εκδήλωση με τίτλο «Οι καθυστερήσεις στην Κύπρο στην απονομή δικαιοσύνης, οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και οι επερχόμενες αλλαγές», χαιρέτισαν η Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας Χρυστάλλα Γιωρκάτζη και ο πρόεδρος της ΕΟΚ Ανδρέας Στυλιανού, ενώ κύριοι ομιλητές ήταν ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης και ο Διευθυντής Επιμόρφωσης και Μεταρρύθμισης του Ανώτατου Δικαστηρίου Γιώργος Ερωτοκρίτου.
Η Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας είπε πως η εικόνα απονομής δικαιοσύνης στην Κύπρο απέχει αρκετά από το να χαρακτηριστεί ικανοποιητική και ότι η Κύπρος διαθέτει ένα από τους ψηλότερους χρόνους, και σε κάποια θέματα τους ψηλότερους χρόνους, διεκπεραίωσης υποθέσεων και απονομής δικαιοσύνης, είτε πρόκειται για διοικητικές, είτε για αστικές, εμπορικές υποθέσεις, σημειώνοντας πως δεν είναι υπερβολή ότι η μεγάλη αυτή καθυστέρηση απονομής δικαιοσύνης αγγίζει τα όρια της αρνησιδικίας.
Σύμφωνα με την κ. Γιωρκάτζη, ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης που δημοσιεύθηκε το 2018 και αφορά το δικαστικό έτος το 2016 κατέτασσε την Κύπρο ανάμεσα στις τελευταίες χώρες της ΕΕ.
«Σήμερα ο τρόπος εκδίκασης μιας υπόθεση συνδυάζεται ευθέως με την ανάπτυξη και την οικονομική διάσταση της λειτουργίας της δικαιοσύνης, διότι στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αξιολογήσεις, που είναι διαθέσιμες σε εν δυνάμει επενδυτές, η λειτουργία της δικαιοσύνης αποτελεί σημαντικό παράγοντα τον οποίο θα συνυπολογίσουν στην απόφασή τους για το αν θα επενδύσουν ή όχι σε μια χώρα» επεσήμανε η Διοικήτρια.
«Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης είναι αποτρεπτικός παράγοντας για ένα επενδυτή», σημείωσε η κ. Γιωρκάτζη, προσθέτοντας πως εάν για την έκδοση μιας απόφασης απαιτούνται πολλά χρόνια τότε ο επενδυτικός σχεδιασμός καθίσταται αδύνατος και το επενδυτικό ενδιαφέρον μπορεί να χαθεί.
Σύμφωνα με τη Διοικήτρια ο μέσος όρος που απαιτείται στην ΕΕ για να υπάρξει τελεσιδικία σε μια υπόθεση είναι οκτώ μήνες, ενώ στην Κύπρο χρειάζονται πέραν των 2,500 ημερών.
Σε ό,τι αφορά την επίλυση εμπορικών υποθέσεων, είπε πως στην Κύπρο χρειάζεται ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα που φτάνει τις 1,100 μέρες.
Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης επηρεάζει αρνητικά τα συμφέροντα και τα δικαιώματα των πολιτών και υπονομεύει την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατίας και τις προσπάθειές της να καταστεί αξιόπιστο διεθνές επιχειρηματικό κέντρο, επεσήμανε στο δικό του χαιρετισμό ο Πρόεδρος της ΕΟΚ Ανδρέας Στυλιανού.
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, η Κύπρος κατατάσσεται 73η παγκοσμίως σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα του νομικού πλαισίου για την επίλυση διαφορών, μαζί με το Καμερούν και πίσω από την Ουγκάντα, το Πακιστάν και την Αίγυπτο, ενώ θετικότερη είναι η αξιολόγηση σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα του πολίτη να προσφύγει στη δικαιοσύνη και να κερδίσει υποθέσεις εναντίον του κράτους, αφού η Κύπρος κατατάσσεται στην 22η θέση, ανέφερε ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης.
Ο κ. Κληρίδης παρέπεμψε και στο Μνημόνιο που υπέγραψε η Κύπρος με τους δανειστές της το 2013 στο οποίο περιλαμβανόταν η υποχρέωση εξάλειψης των καθυστερημένων υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων, ενώ η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος αναλήφθηκε και ως δέσμευση από πλευράς της Κύπρου έναντι της Κομισιόν το 2018 και επισημάνθηκε στην πρόσφατη έκθεση που δημοσιεύθηκε μετά την έκτη αποστολή μεταπρογραμματικής εποπτείας στην Κύπρο, των κλιμακίων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο κ. Κληρίδης αναφέρθηκε στο οικονομικό και κοινωνικό κόστος, που έχει η καθυστέρηση της απονομής δικαιοσύνης και επεσήμανε ότι, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σημασία δεν έχει μόνο το ύψος των δαπανών για τη δικαιοσύνη σε μια χώρα, αλλά και το πώς αξιοποιούνται οι πόροι που δαπανώνται.
Η ενεργός διαχείριση των δικαστικών διαδικασιών από το ίδιο το δικαστήριο, η ποιότητα των κανονισμών, η έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή πολιτικών και ο καθορισμός συγκεκριμένων στόχων για τη μείωση των δικαστικών υποθέσεων είναι, επίσης, παράγοντες που συμβάλουν στην γρηγορότερη απονομή δικαιοσύνης, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, εξήγησε.
Σύμφωνα με τον τέως δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου και Διευθυντή μεταρρύθμισης και επιμόρφωσης του Ανωτάτου Δικαστηρίου Γιώργο Ερωτοκρίτου η Πολιτεία ανέκαθεν θεωρούσε τα δικαστήρια μη παραγωγικό τομέα με αποτέλεσμα να μην ξοδεύει τα απαιτούμενα κονδύλια για την ενίσχυσή τους. Ως εκ τούτου, η Κύπρος βρίσκεται ανάμεσα στις τελευταίες χώρες της ΕΕ σε ό,τι αφορά το ποσό που ξοδεύει ανά κάτοικο για τη λειτουργία των δικαστηρίων, με €25.
Κατατάσσεται επίσης τελευταία και σε ό,τι αφορά το ποσοστό του ΑΕΠ που ξοδεύεται για τη λειτουργία των δικαστηρίων με 0,12%, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 0,32%.
Σε ό,τι αφορά το δείκτη του αριθμού δικαστών ανά 100 κατοίκους, η Κύπρος διαθέτει 12 δικαστές, την ώρα που στην ΕΕ ο μέσος όρος ανέρχεται σε 20.
Η Κύπρος, είπε, βρίσκεται διαχρονικά ανάμεσα στις τελευταίες θέσεις το scoreboard της ΕΕ για την απόδοση των δικαστηρίων.
Ο κ. Ερωτοκρίτου τόνισε πως παρά τα πενιχρά μέσα που δίνονται στη δικαστική εξουσία για να επιτελέσει το έργο της, η δικαιοσύνη στάθηκε στο ύψος της κατά περίοδο της τραπεζικής κρίσης, η οποία ανέδειξε τα υπάρχοντα προβλήματα.
Αναφέρθηκε στα έργα που ξεκίνησαν ή προγραμματίζεται να ξεκινήσουν μετά και την έκθεση που ετοιμάστηκε το 2016 από το Ανώτατο Δικαστήριο για τα λειτουργικά προβλήματα και η οποία υποβλήθηκε στην Κομισιόν μαζί με αίτημα της Κύπρου για τεχνική βοήθεια.
Ο κ. Ερωτοκρίτου είπε πως από τα 18 συνολικά έργα, τέσσερα έχουν ήδη ολοκληρωθεί.
Ανάμεσα στα εν λόγω έργα είναι η σύσταση ανεξάρτητης σχολής δικαστικής επιμόρφωσης και η γενική μεταρρύθμιση των δικαστηρίων στη βάση έκθεσης ξένων εμπειρογνωμόνων που περιλαμβάνει 21 εισηγήσεις.
Άλλο έργο αφορά την αντιμετώπιση των καθυστερημένων υποθέσεων, για την υλοποίηση του οποίου κρίνεται αναγκαίος ο διορισμός 26 νέων δικαστών ενώ υπάρχει προβληματισμός κατά πόσον θα βρεθούν τόσοι ικανοί δικαστές. Διαπιστώνεται δε έλλειψη διαθέσιμων χώρων για στέγαση των νέων δικαστών.
Ανέφερε επίσης ότι το έργο της αναθεώρησης των θεσμών της πολιτικής δικονομίας αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2019.
Ο κ. Ερωτοκρίτου χαρακτήρισε τη δημιουργία δευτεροβάθμιου εφετείου ως «σοβαρότατο» έργο και ανέφερε ότι προκύπτει ανάγκη για διορισμό 16 νέων εφετών, ενώ το δικαστήριο αναμένεται να στεγαστεί προσωρινά στο παλιό κτήριο του ξενοδοχείου «Φιλοξενία», με πιθανό έτος λειτουργίας το 2020.
Για το έργο της δημιουργίας εμπορικών δικαστηρίων, είπε πως θα λειτουργήσει ένα στη Λευκωσία με τρεις δικαστές και ένα στη Λεμεσό με δυο, με πιθανό έτος λειτουργίας το 2020.
Σε ό,τι αφορά την εισαγωγή συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, που αναμένεται, όπως σημείωσε, να αλλάξει ριζικά τις διαδικασίες στα δικαστήρια εφόσον δεν θα κυκλοφορεί πλέον χαρτί, είπε πως υπάρχουν προβλήματα με τις προσφορές για το έργο.
Τέλος, σημείωσε ως «υψίστης σημασίας» έργο την ίδρυση διοικητικού δικαστηρίου αιτητών πολιτικού ασύλου, ενώ για το μεγάλο έργο της οικοδόμησης νέου επαρχιακού δικαστηρίου Λευκωσία που εκκρεμεί εδώ και 30 χρόνια, είπε πως έχουν ήδη γίνει επαφές με τη Διεθνή Τράπεζα που διεξήγαγε μελέτη για ανάληψη του έργου, το κόστος του οποίου εκτιμάται στα €50 εκ., με τη συμμετοχή του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (public–private partnership).
Ο κ. Ερωτοκρίτου εκτίμησε ότι αν υλοποιηθούν οι εισηγήσεις των εμπειρογνωμόνων το τοπίο στα δικαστήρια θα βελτιωθεί μέχρι το 2022-2023 και σημείωσε ότι η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης πρέπει να ιδωθεί ως εργαλείο ανάπτυξης της οικονομίας και βελτίωσης της θέσης της Κύπρου στο δείκτη που αφορά το κράτος δικαίου (Rule of Law Index).
