Στα €122,4 εκ. συν τόκοι ύψους €14,0 εκ. ανήλθαν στις 31.12.2016 τα καθυστερημένα έσοδα του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) από διάφορα σχέδια ύδρευσης και άρδευσης σε σύγκριση με €118,2 εκ. πλέον τόκων ύψους €13,1 εκ. στις 31.12.2015, δηλαδή σημειώθηκε αύξηση €5,1 εκ. ή ποσοστό 3,9%.
Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για το ΤΑΥ για το 2016, η οποία δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση των οφειλών τοπικών Αρχών (Δήμων και Κοινοτικών Συμβουλίων) προς το Τμήμα για την αγορά νερού ύδρευσης κατά €2,3 εκ. και στη διάθεση νερού σε Τουρκοκύπριους καταναλωτές, αξίας €2,2 εκ.
Σύμφωνα με την έκθεση από το υπόλοιπο των καθυστερημένων εσόδων του Τμήματος στις 31.12.2016, ποσό ύψους €110.435.016 πλέον τόκων ύψους €11.732.347 (31.12.2015 - €106.595.336 πλέον τόκων ύψους €10.897.153), αφορά σε οφειλές σε σχέση με την κατανάλωση νερού για σκοπούς ύδρευσης. Από το ποσό αυτό, €16.863.776 πλέον τόκων ύψους €2.866.731, οφείλονταν από τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας, Λεμεσού και Λάρνακας, €43.839.688 πλέον τόκων €8.422.308 από Δήμους και Κοινοτικά Συμβούλια και €3.374.852 πλέον τόκων €443.307 από άλλους καταναλωτές.
Συνολικό ποσό ύψους €46.356.699 αντιπροσωπεύει την αξία του νερού που παραχωρήθηκε διαχρονικά προς Τουρκοκύπριους, το οποίο, βάσει πολιτικής απόφασης, δεν τιμολογείται. Όπως σημειώνεται στην έκθεση, το ΤΑΥ προώθησε ενέργειες για έγκριση τερματισμού της πρακτικής της αναγνώρισης του ποσού αυτού ως καθυστερημένη οφειλή. Το Γενικό Λογιστήριο, με επιστολές του ημερ. 8.7.2016 και 4.10.2016 προς το Τμήμα, εξέφρασε την άποψη ότι, καθώς το θέμα είναι πολιτικό, θα πρέπει να παραπεμφθεί στη Διευρυμένη Τεχνική Επιτροπή Διαγραφών, ενώ το Τμήμα θα πρέπει να αποταθεί στο Υπουργείο Εξωτερικών για να εξετάσει κατά πόσο εξακολουθεί να υφίσταται η αναγκαιότητα παροχής νερού στις κατεχόμενες περιοχές. Ακολούθως το ΤΑΥ, με επιστολή του ημερ. 8.9.2016, ζήτησε κατεύθυνση από το Υπουργείο Εξωτερικών για τον χειρισμό του θέματος. Σύμφωνα με την έκθεση, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2017, ημερομηνία διενέργειας του ελέγχου μας, δεν είχε ληφθεί επίσημη απάντηση από το Υπουργείο Εξωτερικών.
Ποσό €10.530.652, πλέον τόκων ύψους €2.085.745 (31.12.2015 - €10.479.786 πλέον τόκων ύψους €2.107.214), αφορά σε οφειλές από καταναλωτές στους οποίους παραχωρήθηκε νερό για σκοπούς άρδευσης.
Στην έκθεση σημειώνεται ωστόσο ότι ο Διευθυντής του ΤΑΥ ενημέρωσε ότι στα πιο πάνω ποσά υπάρχουν «εμπρόθεσμες οφειλές», που πληρώθηκαν εμπρόθεσμα το 2017. Συγκεκριμένα τα ΣΥ Λευκωσίας και Λάρνακας διατηρούσαν εμπρόθεσμες οφειλές που πληρώθηκαν κανονικά και το ΣΥ Λεμεσού στις 31.12.2016 διατηρούσε καθυστερημένες οφειλές ύψους €11.640.799, πλέον €2.797.710 τόκους.
Οφειλές Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Σύμφωνα με την έκθεση ποσό ύψους €43,8 εκ. πλέον τόκων €8,4 εκ. οφείλεται από Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την αγορά νερού ύδρευσης. «Οι Αρχές αυτές εξακολουθούν να τιμολογούν και να εισπράττουν από τους καταναλωτές τους τα τέλη πώλησης νερού, χωρίς να καταβάλλουν την αντίστοιχη αξία αγοράς του νερού στο Τμήμα» τονίζεται.
Οι σημαντικότερες οφειλές από Δημοτικές Αρχές αφορούν στους Δήμους Αγίας Νάπας (€10,9 εκ.), Αραδίππου (€8,4 εκ.), Γεροσκήπου (€3,7 εκ.) και Λακατάμιας (€3,0 εκ.), ενώ σημαντικά ποσά οφείλονται και από Κοινοτικά Συμβούλια, το μέγεθος των οποίων δεν δικαιολογεί το ύψος της οφειλής τους. Ενδεικτικά αναφέρονται τα Κοινοτικά Συμβούλια Βορόκλινης (€4,5 εκ.), Αποστόλων Ανδρέα και Λουκά Κολοσσίου (€2,2 εκ.) και Πύλας (€1,9 εκ.). Επιπλέον, συνολικό ποσό ύψους €1.188.348 οφείλεται από τοπικές Αρχές για την αγορά νερού για την άρδευση χώρων πρασίνου, γηπέδων κλπ, με τις μεγαλύτερες οφειλές να αφορούν στους Δήμους Αγίας Νάπας (€590.790) και Παραλιμνίου (€559.819).
Σύμφωνα πάντα με την έκθεση, το Τμήμα προωθεί τη λήψη νομικών μέτρων κατά των τοπικών Αρχών με οφειλές για την αγορά νερού, ενώ συνάπτει και συμφωνίες με τοπικές Αρχές για σταδιακή αποπληρωμή των οφειλών τους, ωστόσο, η πλειοψηφία των Αρχών αυτών δεν τηρεί τους όρους των συμφωνιών που συνομολογήθηκαν, με συνέπεια να συνεχίζει η συσσώρευση των οφειλών τους.
Πιο συγκεκριμένα, το Τμήμα, με επιστολή του προς την Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΓΑΑΠ) ημερ. 11.6.2015, παρέθεσε προτάσεις για επίλυση του θέματος των οφειλών των τοπικών Αρχών, στις οποίες περιλαμβάνεται και πρόταση για μελέτη των τελών πώλησης ύδατος των τοπικών Αρχών, μέσω διαδικασίας συλλογής πληροφοριών δυνάμει της ΚΔΠ 128/2014, ώστε να διαφανεί εάν προκύπτει η ανάγκη αναθεώρησής τους. Σύμφωνα με το Τμήμα, οι πλείστες τοπικές Αρχές επιβάλλουν τέλη που δεν καλύπτουν το κόστος αγοράς νερού και λειτουργίας και συντήρησης των δικτύων τους, πρακτική που αντίκειται στους σχετικούς Κανονισμούς. Το Τμήμα απέστειλε σχετική επιστολή με τυποποιημένο έντυπο παροχής πληροφοριών, προς όλες τις τοπικές Αρχές υδατοπρομήθειας.
Επ’ αυτού ο Διευθυντής του ΤΑΥ πληροφόρησε ότι αρκετοί Δήμοι και Τοπικές Αρχές που έχουν συνάψει συμφωνίες αποπληρωμής των οφειλών με δόσεις τις τηρούν, με εξαίρεση τον Δήμο Λακατάμιας που δεν αποπληρώνει συστηματικά όλες τις νέες χρεώσεις, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι οφειλές του.
Στην έκθεση σημειώνεται για το ίδιο θέμα πως το ΤΑΥ ζήτησε όπως τα ποσά της κρατικής χορηγίας που είχαν εγκριθεί για διάθεση προς Τοπικές Αρχές, για το 2016 και 2017, παραχωρηθούν στο Τμήμα έναντι των οφειλών τους προς το Τμήμα για την παροχή πόσιμου νερού, ενώ παράλληλα, συνεχίστηκε η καταβολή, προς το Τμήμα εισπράξεων που προέκυψαν από εξώδικα πρόστιμα και τέλη πολεοδομικών αδειών που εισπράχθηκαν από την Αστυνομία και το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, που κανονικά θα καταβάλλονταν σε Τοπικές Αρχές, για διευθέτηση των πιο πάνω οφειλών. Μέσω των πιο πάνω συμψηφιστικών εγγραφών εξοφλήθηκαν, κατά την περίοδο 1.1.2016-28.8.2017, οφειλές τοπικών Αρχών συνολικού ύψους περίπου €1,6 εκ. συμπεριλαμβανομένων των τόκων.
Οφειλές Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας (ΣΥ) Λεμεσού
--------------
Παρόλο που οι οφειλές του ΣΥ Λεμεσού προς το Τμήμα μέχρι τις 30.6.2009, ύψους €56,7 εκ., διαγράφηκαν με βάση σχετική συμφωνία που υπογράφηκε στις 10.7.2009 μεταξύ των δύο μερών κατόπιν έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου, παρατηρήθηκε στη συνέχεια η εκ νέου συσσώρευση οφειλόμενων ποσών του Συμβουλίου προς το Τμήμα, τα οποία στις 31.12.2016 ανέρχονταν σε €12.102.816 πλέον τόκων ύψους €2.866.731 (€12.454.508 πλέον τόκων ύψους €2.718.852 στις 31.12.2015), εκ των οποίων, ποσό ύψους €11.640.799 πλέον τόκων ύψους €2.797.710 αφορά σε ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Η αξία του νερού που χορηγήθηκε στο Συμβούλιο κατά το 2016 ανήλθε σε €11.420.887 ενώ το ποσό που καταβλήθηκε από το Συμβούλιο στο Τμήμα, έναντι της οφειλής, ανήλθε σε €11.772.580, με αποτέλεσμα τη μικρή μείωση του οφειλόμενου ποσού σε σχέση με το 2015. Επισημαίνεται επίσης ότι το Συμβούλιο εξοφλά εμπρόθεσμα τις οφειλές του προς το Τμήμα για λογαριασμούς που αφορούν σε περιόδους υδροδότησης μετά την 1.1.2012.
Οφειλές από καταναλωτές νερού άρδευσης
-------------
Κατά το 2016, όπως αναφέρεται, συνεχίστηκε η παραπομπή υποθέσεων στη Νομική Υπηρεσία για λήψη νομικών μέτρων για είσπραξη οφειλόμενων ποσών. Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Λειτουργίας και Συντήρησης Αρδευτικών Έργων, από το 2006 μέχρι και τον Αύγουστο του 2017 παραπέμφθηκαν στη Νομική Υπηρεσία 2.155 υποθέσεις αρδευτών, με οφειλές συνολικού ύψους €8.493.693 που δημιουργήθηκαν μέχρι τις 31.12.2014. Από τις περιπτώσεις αυτές, 1.154 αρδευτές εξόφλησαν τα οφειλόμενα ποσά (συνολικά €3.692.304), 175 απεβίωσαν και 74 κήρυξαν πτώχευση, ενώ εκδόθηκαν συνολικά 776 δικαστικές αποφάσεις για ολική ή μερική εξόφληση του οφειλόμενου ποσού.
Σύμφωνα με την έκθεση, παράλληλα με τη λήψη νομικών μέτρων, το Τμήμα συνεχίζει να προχωρεί, όπου κατά την κρίση του ενδείκνυται, στη διακοπή της παροχής νερού και σφράγισμα των παροχών, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με δικαστικές αποφάσεις, ενώ στις περιπτώσεις οφειλετών ποσών μεγαλύτερων των €200, που δεν συμμορφώνονται με δικαστικές αποφάσεις, καταχωρίζεται στην ακίνητη ιδιοκτησία τους (όπου υπάρχει) η δικαστική απόφαση (memo). Στην έκθεση του ο Γενικός Ελεγκτής επαναλαμβάνει την άποψη ότι το μέτρο της διακοπής της παροχής νερού θα πρέπει να τύχει ευρύτερης εφαρμογής, στις περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαίο από το Τμήμα, με στόχο την είσπραξη των οφειλών και την αποφυγή συσσώρευσής τους.
