Η κακή διακυβέρνηση και η ατιμωρησία οδήγησαν στην κρατικοποίηση του Συνεργατισμού, δήλωσε ο Ανδρέας Χαρίτου, μέλος της Επιτροπείας της ΣΚΤ από 20/3/2009 μέχρι 20/10/2013 και συγκεκριμένα ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος. Καταθέτοντας ενώπιον της Διερευνητικής Επιτροπής για την κατάρρευση του Συνεργατισμού μίλησε για άτομα που συμμετείχαν στις Επιτροπείες των ΣΠΙ και είχαν «κομματικές και πολιτικές πλάτες» με αποτέλεσμα να μην τιμωρείται κανένας και όλοι να παραμένουν στις θέσεις τους.
Ο ίδιος είπε ότι κατά την περίοδο που ήταν στο ΔΣ δεν μπορούσε κανένας να τον επηρεάσει και ότι προσπάθησε να μην έχει φιλικές σχέσεις με κανένα για να παραμείνει πραγματικά ανεξάρτητος.
Ερωτηθείς σε σχέση με τα κύρια προβλήματα που οδήγησαν στην κρατικοποίηση του Συνεργατισμού, ο κ. Χαρίτος ανέφερε ότι «το γενικότερο θέμα ήταν η κακή διακυβέρνηση και η ατιμωρησία περισσότερο στα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα (ΣΠΙ). Ως κεντρικός φορέας προσπαθούσαμε να λειτουργήσουμε όσο το δυνατό καλύτερα όμως τα ΣΠΙ είχαν σοβαρότατα προβλήματα» είπε και πρόσθεσε πως υπήρχαν κάποιοι που «προσπαθούσαν να απομυζήσουν όσο το δυνατό περισσότερα από τον οργανισμό».
Ανέφερε δε ότι σε όλα τα επίπεδα υπήρχε απροθυμία να υποστούν συνέπειες αυτά τα ιδρύματα. Το αποτέλεσμα ήταν να μην τιμωρείται κανένας και πιθανές ποινικές ευθύνες που μπορούσαν να είχαν κάποια στελέχη δεν προχωρούσαν, συμπλήρωσε.
Είπε μάλιστα ότι κάποιοι «είχαν πλάτες από πολύ ψηλά. Πλάτες κομματικές, πολιτικές, με άλλους που ίσως να ήταν συνεργοί μαζί τους και να έπαιρναν τις αποφάσεις. Υπήρχαν πιθανά προβλήματα για ποινικές υποθέσεις που έπρεπε να πάνε στη δικαιοσύνη, τα καθυστερούσαν συνεχώς».
Δεν εκλέγονταν όλες οι Επιτροπείες στα ΣΠΙ με κομματικά ψηφοδέλτια, ανέφερε, αλλά κάποια ΣΠΙ ελέγχονταν από παρατάξεις και ήταν γνωστό σε ποιες παρατάξεις «ανήκαν».
Οι υποθέσεις δεν προχωρούσαν γιατί, κατά τον κ. Χαρίτου, κάποιοι που διορίζονταν δεν ήταν ανεξάρτητοι και γιατί ίσως να γίνονταν πολιτικές παρεμβάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις διευθυντών συνεργατικών, υπήρχε και σύγκρουση συμφερόντων, όμως υπήρχαν και αυτοί που έκαναν εξαιρετική δουλειά, είπε.
Ανέφερε ακόμα ότι «δίνονταν δάνεια ανεξέλεγκτα», κάνοντας λόγο για εξόφθαλμες περιπτώσεις. Αντί, είπε, να εξετάζεται η ικανότητα αποπληρωμής, αυτό που λάμβαναν υπόψη ήταν η υποθήκη. Ένα από τα θέματα που έθεσε, όπως ανέφερε, ήταν να υπάρξει ενιαία πιστωτική πολιτική στα ΣΠΙ διότι υπήρχαν Συνεργατικά που έδιναν αλόγιστα δάνεια και είχαν πολύ ψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, πάνω από 60%.
Η ΣΚΤ, σύμφωνα με τον κ. Χαρίτου, πληρούσε τα κριτήρια που είχαν θέσει οι επόπτες για κεφαλαιακή επάρκεια με 12%, όμως υπήρχαν προβλήματα εταιρικής διακυβέρνησης, εκφράζοντας αμφιβολία για το κατά πόσον όλα τα άτομα που αξιολογούσαν τα δάνεια στα τοπικά ΣΠΙ είχαν τις ικανότητες και τις γνώσεις να το πράξουν. «Υπήρχαν κάποιοι που δεν είχαν γνώσεις και εμπειρίες», όμως είπε, «δεν πτώχευσε γι’ αυτό ο Συνεργατισμός. Τα προβλήματα ήταν βαθύτερα». Κάποιοι, είπε, που διορίζονταν, χρωστούσαν σε κάποιους και έκαναν χατίρια.
Απαντώντας σε ερώτηση, είπε ότι για το μεγάλο ποσοστό των ΜΕΔ, έφταιγε η «ατιμωρησία και η ανικανότητα».
«Δεν θέλω να πιστεύω ότι αυτοί που είχαν τα πιο ψηλά ΜΕΔ ήταν ανίκανοι. Ίσως ελέγχονταν από κάποιους άλλους. Ίσως είχαν και προσωπικά προβλήματα. Ήταν δεμένοι με κάποιες πολιτικές παρατάξεις. Τα προβλήματα ήταν γενικότερης φύσης, αν κάποιοι ήξεραν ότι δεν είχαν προστάτες και ήξεραν ότι αν είχαν πρόβλημα με το ΣΠΙ τους την επόμενη μέρα θα έφευγαν, θα ήταν πολύ διαφορετικοί».
Η κρίση στην οικονομία το 2013 ήταν η αιτία που δημιούργησε τα προβλήματα στον Συνεργατισμό, δήλωσε καταθέτοντας ενώπιον της Διερευνητικής Επιτροπής για την Κατάρρευση του Συνεργατικού Πιστωτικού Συστήματος ο Γιώργος Ιωσήφ πρώην Πρόεδρος της Επιτροπείας της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας. Ο κ. Ιωσήφ είχε διατελέσει Πρόεδρος της Επιτροπείας από τις 16 Νοεμβρίου 2012 μέχρι τις 7 Νοεμβρίου 2013.
Ο κ. Ιωσήφ ανέφερε πως μέχρι το 2013 όταν το κράτος αποφάσισε να ενισχύσει με 1,6 δις τον Συνεργατισμό, ο Συνεργατισμός δεν είχε πρόβλημα καθώς ο δείκτης φερεγγυότητας ανερχόταν στο 12%, σημειώνοντας πως το κούρεμα έφερε προβλήματα σε ολόκληρη την οικονομία, με το κλείσιμο των επιχειρήσεων και την αύξηση της ανεργίας, εξελίξεις που επέφερε την μη πληρωμή των δανείων και στον Συνεργατισμό.
Σε ερώτηση τί πήγε λάθος μετά που ανέλαβε το κράτος τον Συνεργατισμό ώστε να φτάσει στη σημερινή κατάσταση και στην πώλησή του στην Ελληνική Τράπεζα, ο κ. Ιωσήφ είπε πως το κύριο πρόβλημα από τη μέρα που ήρθε η Τρόικα στην Κύπρο ήταν τα κόκκινα δάνεια. «Τι έκαναν και η Κεντρική Τράπεζα και το Υπουργείο Οικονομικών να αντιμετωπίσουν αυτόν τον κίνδυνο που έρχεται, το οποίο κάθε μέρα μεγάλωνε. Δεν έγιναν οι φορείς και δεν υπήρχαν και οι πολιτικές αποφάσεις, ενώ έπρεπε να σταματήσει ο λαϊκισμός», είπε. Πρόσθεσε πως δεν λήφθηκαν τα μέτρα ώστε η Συνεργατική Τράπεζα να απαλλαγεί από το βάρος των ΜΕΔ και να εισρεύσουν νέα κεφάλαια με πρόθυμους επενδυτές.
Ο κ. Ιωσήφ παραδέχθηκε απαντώντας σε άλλη ερώτηση πως υπήρχαν αδυναμίες στα ΣΠΙ, ωστόσο δεν ήταν αρμοδιότητα της ΣΚΤ να λάβει μέτρα. Η ΣΚΤ έστελνε κάποια μηνύματα προς την εποπτική αρχή για να ελέγξει την ρευστότητα μερικών ΣΠΙ. Αναφερόμενος στα συγκεκριμένα παραδείγματα αδυναμιών των, είπε πως υπήρχαν κάποιες ΣΠΕ που δεν είχαν εσωτερικό ελεγκτή, κάποιες άλλες ακολουθούσαν κακές διαδικασίες έγκρισης των δανείων ή είχαν χαλαρούς εισπρακτικούς μηχανισμούς.
Επίσης, ο κ. Ιωσήφ έκανε λόγο για μια προσπάθεια μείωσης της συνεισφοράς του Συνεργατισμού και να βγει προς τα έξω μια εικόνα πως γινόταν το μεγάλο φαγοπότι. «Υπάρχει μια συνεχής ανακύκλωση ατασθαλιών που έγιναν σε ένα μικρό ΣΠΙ όπως της Αγίας Φύλας ή της Αγίας Νάπας που είχαν εντοπιστεί με τον παλιό μηχανισμό ελέγχου του Συνεργατισμού και είχαν ληφθεί μέτρα, Όμως το θέμα αυτό συνεχίζει να παρουσιάζεται σήμερα ως μεγάλο φαγοπότι στον Συνεργατισμό. Δηλαδή, διατηρούμε μια συνεχή προσπάθεια μείωσης της μεγάλης προσφοράς του Συνεργατισμού στον τόπο μας, κάτι που και η Τρόικα αναγνώρισε», είπε και σημείωσε πως για αυτό και εισηγήθηκε την ανακεφαλαιοποίηση του.
Διερωτήθηκε αν το ύψος αυτών των σκανδάλων που ανέρχεται στα 60-65 εκατομμύρια ευρώ μπορεί να συγκριθεί με τα 5,3 δις ευρώ που απαιτούνται για προβλέψεις των δανείων, Τα 5,3 δις, όπως είπε, τα δημιούργησαν οι ανάγκες του μηδενισμού των ασφαλειών, τονίζοντας πως υπήρχε η καλύτερη ασφάλεια για την αποπληρωμή των δανείων που ήταν η κατοικία.
